Nie mam nic przeciwko tematom zastępczym. Dobry temat zastępczy, dobry proces wtórny nie jest zły! - powiedziałby Towarzysz Mindell. Jednak jest coś, z czego niezaproszone tematy zastępcze nas ograbiają.  

Nie wolność, nie moc, nic z dumnie i poważnie brzmiących haseł.

Ot. Przynudzanie ON. Pozbawiają nas...sprzężenia zwrotnego z naszym doświadczeniem. Przynudzanie OFF. Tej prozy pt. myślę, mówię, robię, coś jęczę... i doświadczam skutków swojego działania. Przyczyna i  skutek umykają nam, a razem z tym możliwość samosterowania w wybranym kierunku, tj. uczenia się.

Bez tego wszystko się nam przydarza. Obserwacje,myślenie, emocje, zachowania rozjeżdżają się w stronę totalnej zewnątrzsterowności. Z definicji hipnotyczny trans jest stanem, w którym to, co robimy, zdaje się spontanicznym, zewnętrznym, przydarzającym się i niezależnym od nas.

W podobny do hipnozy, bezkrytyczny sposób, tematy zastępcze robią z nas filozoficzne zombi, kierowane okolicznościami i grające ze sobą i otoczeniem w grę pt. Ja tego wcale nie robię, to spontanicznie mi się przydarza, JA TAKi, TAKa jestem...

Przypadek sprawia,że coś się myśli, robi, czuje.

I chyba bardziej ponury fakt do przemyślenia: Przypadek decyduje o efektach tych działań.