A to takie metaforyczne, symboliczne było – rzeknie powtarzający bzdury głupiec – nic nie rozumiesz, to nie o to chodziło to … tak, idąc tropem myśli Proroka, zgadzam się całkowicie, są ludzie u których mózg jest symboliczny…

Jeśli obedrze się z tego emocjonalnego, metaforycznego owijania w bawełnę owe siedem (głównych) głębokich metafor -

Równowaga, Transformacja, Podróż, Pojemnik, Więź, Zasoby, Kontrola -

dochodzimy do prozaicznych koncepcji, powszechnych doświadczeń:

(Równowaga) Coś się nie zmienia w czasie, 

(Transformacja) Coś się zmienia w czasie,

(Podróż) Zmieniasz pozycję w czasoprzestrzeni,

(Pojemnik) Jesteś zawarty w czasoprzestrzeni – (pojemnik jest bardzo podstawową, idiomatyczną metaforą językową– stąd te moje niezgrabności),

(Więź) Multiplikacja – coś (ty) w zbiorze podobnych elementów,

(Zasoby) Agregacja  - coś złożonego z elementów,

(Kontrola) – ruch i zdolność do poruszania. 

Spokojnie można pominąć problemy poznawcze twardogłowych dupków, którym trzeba tłumaczyć raz za razem: Są ludzie, którzy skupiają się na tym, co się zmienia, i tacy, którzy myślą o niezmiennym … a zająć tymi metaforycznymi figurami, u podstaw naszej sztucznej inteligencji.   

A chyba najprościej będzie dokonać tego, idąc tropem NLPowskich submodalności*. Przyjrzyjmy się temu, jako celowo wprowadzonym rozróżnieniom:

WIZUALNYM

Barwa:  Czy to jest kolorowe, czy czarno-białe? Czy kolory są wyraźne, czy rozmyte? Czy jest pełne spectrum kolorów?

Jasność:  Czy to jest jaśniejsze, czy ciemniejsze niż normalnie? Jaki jest stopień jasności?

Kontrast: Czy kontrast jest wysoki, czy niski?

Ostrość: Czy obraz jest ostry, czy rozmyty?

Tekstura: Czy obraz jest jest gładki, czy szorstki?

Szczegóły: Czy są jakieś szczegóły tła i pierwszego planu? Czy widzisz szczegóły jako część całości, czy musisz przełączyć uwagę, by je dostrzec?

Rozmiar: Jakich rozmiarów jest obraz? (dokładnie)

Odległość: Jak daleko jest obraz? (Dokładnie)

Kształt: Jaki jest kształt / obraz? Kwadratowy, obły, prostokątny?

Granice: Czy obraz ma granice? Czy ma kolor? Jak cienki jest?

Lokalizacja: Gdzie w przestrzeni umieszczony jest obraz ?

Ruch: Czy to film, czy nieruchomy obraz? Jak szybkie jest tempo? Czy jest szybsze, czy wolniejsze ? Czy obraz jest stabilny? W jakim kierunku obraz się porusza?

Asocjacja – Dysocjacja – Czy widzisz siebie samego? Czy widzisz zdarzenie, jakbyś tam był?

Perspektywa: Z jakiej perspektywy to widzisz? (dla zdysocjowanego) Z przodu? Z tyłu? Z lewa? Z prawa?

Proporcje: Jakie proporcje mają rzeczy w obrazie względem siebie?  Są większe, czy mniejsze niż naprawdę?

Wymiary: Czy obraz jest 3D, czy płaski?

Liczba: Widzisz jeden obraz, czy wiele? Czy widzisz je razem, czy jedną po drugiej?

SŁUCHOWE

Lokalizacja: Gdzie powstaje dźwięk? Czy słyszysz go z wewnątrz, czy z zewnątrz?

Tempo: Czy szybsze, czy wolniejsze?

Tonacja: Czy to wysokie, czy niskie dźwięki? Wyższe, czy niższe niż normalnie?

Melodyjność: Czy są monotonne, czy melodyjne?

Głośność: Jak głośne jest?

Rytmiczność: Czy ma rytm?

Mono/Stereo-  czy słyszysz po jednej, czy po obu stronach?

KINESTETYCZNE

Intensywność: Jak mocna jest sensacja?

Jakość: Jak byś to opisał? Łaskoczące, ciepłe, zimne, zrelaksowane,  napięte?

Lokalizacja: Gdzie to czujesz w ciele?

Ruch: Czy jest ruch w tym wrażeniu? Czy jest ciągły czy w postaci fal?

Kierunek: Gdzie wrażenie się  zaczyna? Gdzie się porusza? Jak (w jakim kierunku?)

Prędkość: Czy jest wolne, czy porusza się w pośpiechu?

(*I nie należy mylić modelu  z mapą - sposobu na wywołanie zmiany, np. dostrzeżenia podobieństw lub różnic w doświadczeniach. To w nlp się celowo zniekształca, bo to zniekształcenie tworzy model).

Potrzebujemy tych drobnych rozróżnień w zmysłach, by zacząć dostrzegać jeden biegun: myślenie mamy bardziej sensoryczne, niż się zdaje, oraz drugi, ten niewidzialny, tj. abstrakcyjny.

W tych zmysłowych rozróżnieniach możemy odkryć działanie różnych ośrodków neurologicznych, aka figur percepcyjnych, aka prototypów. Mamy tego więcej. Dużo więcej, aczkolwiek umysł ma tendencję do upraszczania, więc w efekcie sprowadza się to do tego, że choć potrafimy dużo, to jednak nie jakoś szczególnie genialnie dużo. Potrafimy odróżnić z automatu (czyli dysponujemy ośrodkami, a przynajmniej plastycznością neurologiczną), abstrakcję agregującą odległe od siebie asocjacje sensoryczne (UFF !).

Papuga to kobieta.

Ludzie to kości.

Craig Tracy jest genialny, a barwy maskujące często spotykane.

Łatwiej zauważyć takie działanie w mocnych przypadkach (kontrastu naruszającego codzienność) niż w tle jej prozy. Co do zasady (:), być może mojej, tak to działa – multum ośrodków tworzy zero-jedynkowe rozróżnienia.

Mikro pomiary - to cegiełki policzalnej wielkoformatowej rzeczywistości, w sprzężeniu zwrotnym tworzą zarówno odzwierciedlenie zmysłowe świata, jak i jego zrozumienie.

P.I.W.O  Zmysłów i świadomości.

Synchronizacja - połączenie owych drobnych rozróżnień, sprzężenie zwrotne, trzyma w całości nasz obraz świata, a metafora stanowi jedną z najlepszych, być może najlepszą metaforę tego procesu... Nie podoba się tautologia, to chwytaj powietrze ręką! Albo uchwyć naturę umysłu świadomością czegoś... 

A metafora jest tu amplifikacją i owym procesem poznawczym, co za tym idzie - środkiem na budowanie i pogłębianie owego sprzężenia z … i tu natykamy się na granicę, poza którą możemy projektować swoje życzenia, nieuchwytną i bazową naturę umysłu.

Kto wie? Może z tych setek tysięcy neurologicznych przekaźników wyłania się jakaś sztuczna inteligencja? Może żyje z nami nieznany, nierozpoznany, nieuświadomiony umysł metaforyczny?

C.D.N.