Piołunu (Artemisia absinthium) używam jako kadzidła przed wejściem do szałasu potu i jako ceremonialnego daru dla ognia. Ta gorzka roślina ma urzekający zapach. Andrzej Bańkowski w „Etymologicznym słowniku j. pol.”, tom 2, rok 2000, wyprowadza jego nazwę od czasownika pel-ti lub pol-ti, dziś pleć, a zwyklej pielić – czyli chwast do wypielenia. Bardziej przekonuje jednak etymologia Wiesława Borysia, „Słownik etymologiczny j. pol.”, 2005, gdzie nazwa rośliny od rdzenia pel- / pol- „palić się, być gorącym”, od którego też palić, płonąć, płomień. Piołun tak nazwano z racji gorzkiego, piekącego smaku; oba zresztą te słowa, „gorzki” i „piekący” też w końcu od ognia, bo to ogień „gore” i „piecze”. Tak więc piołun jest rośliną żywiołu ognia i podobnie jak ogień (ognisko, pochodnia) służy ochroną przed gniewnymi mocami. Dobrze oddał tę praktykę Leśmian w klechdzie polskiej pt. „Majka”, gdzie ludzki bohater Marcin Dziura chroni się przed uwiedzeniem do świata śmierci przez tytułową zakochaną w nim upiorzycę. Co jest ciekawe, bo oznaczałoby, że piołun nie działa transportująco (nie przesuwa umysłu do odmiennej sfery), ale gruntująco, czyli trzyma po tej stronie bramy (transportować: przez bramę przeprowadzać) – do pracy z umysłem oba te podejścia są potrzebne.

Chociaż piołun, przez swoją nazwę i mitologiczną rolę – Gwiazda Piołun z Objawienia Janowego – jest powszechnie wiadomy, to sama roślina w Polsce występuje kapryśnie. W pewnych okolicach, np. na Pomorzu, jest pospolita, a gdzie indziej na wielkich obszarach nie istnieje. Nie ma jej „u mnie”, czyli na południowym Mazowszu. Kiedyś przebadałem, o tyle, o ile można zobaczyć z okna samochodu, okolice Bolimowa, Skierniewic, Puszczy Mariańskiej, Mszczonowa – zero piołunu. Dodam, że gdyby był, zauważyłbym, bo piołun w terenie widać – jego niebieskawy kolor nie myli się z niczym. W ostatnich latach zaopatrywałem się w piołun w Okartowie lub Wężewie nad Śniardwami, gdzie rośnie masowo, zwłaszcza na pastwiskach, gdzie krowy i konie nie jedząc go, pozostawiają. Albo na „piołunowej górce”, tak nazywam miejsce przy trasie z Ostrowi Mazowieckiej do Łomży, gdzie koło wsi Tyszki-Nadbory szosa wjeżdża na spore i widokowe wzniesienie i tam zakręca. W tym roku (2014) tak się złożyło, że ani tu, ani tam nie byłem. W „piołunowej porze”, najlepszej do zbioru, czyli w sierpniu, zajrzałem za to na Warmię, docelowo do Lamkowa, gdzie Nimue zwołała swój festiwal. Jednak tamta okolica okazała się nie-piołunowa – kapryśne występowanie tej rośliny znów się ukłoniło. Wracałem stamtąd na południe celowo bocznymi drogami, wypatrując piołunu – nic i nic, dopiero gdy minąłem Krupoliny, Prejłowo, Giławy, Gąsiorowo, Grzegrzółki i Elganowo, gdzie skończył się asfalt, przy gruntowej drodze na Pasym znalazłem kilka okazów, spory wiecheć. Dalej ruszyłem odnowioną drogą do Szczytna, stamtąd na południe – zawsze z pewną ulgą zostawiam za sobą malownicze, ale energetycznie męczące górki warmińskie i lecę w płaskie po horyzont sandry kurpiowskie. Za Chorzelami w Rembielinie skręciłem, nadrabiając drogi na Grudusk i Ciechanów, myśląc sobie, że tylko ewentualne znalezienie piołunu usprawiedliwi dodatkowe wypalenie benzyny. I jest!

Zahamowałem. Zostawiłem samochód na poboczu. Tam był, poniżej nasypu szosy, między zjazdem na Krajewo Wielkie w prawo, a zjazdem na Piastowo w lewo. (Kierowca kombajnu musiał się zdziwić, dlaczego najpierw ktoś go wyprzedza i zaraz gwałtownie hamuje, staje, pieszo gdzieś wraca.) Na kawałku pominiętej przy koszeniu wilgotnej łąki nad znikająca rzeczką. Wielki zasób! – zebrałem z niego wielki snop, ale nie więcej niż jeden procent. Pachniał z bagażnika, tak jak teraz, kiedy suszy się pod sufitem.

Tam, gdzie prowadziłem szałasy potu i uczestnicy na ich koniec rzucali do ognia suche gałązki piołunu jako dary dla Ognia, w niektórych miejscach piołun się wysiał, a środowisko sweatlodge'owego pogorzeliska dziwnie mu sprzyjało. Tak było w Brodkach; stamtąd wziąłem sadzonki piołunu, które ładnie rozrosły się w moim ogrodzie. Są wielkie, prawie mojego wzrostu. Ich zdjęcie jest na początku tego tekstu. Z tego piołunu robię nalewkę; dojrzewa w słoiku:

Już ma niebywały smak i widać firmową zieleń piołunówki:

Po kurpiowskich zbiorach będzie jej więcej.

Komentowanie wyłączone wszędzie od 1 sierpnia 2020.