Wspomnienia o nim wywołał odnośnik do artykułu „Che Guevara – Chrystus z karabinem czy komunistyczny bandzior?”.

http://www.nowastrategia.org.pl/che-guevara-chrystus-karabinem-komunistyczny-bandzior/

         Ludzie starsi, jak ja, narażeni są na nieustanne przeżywanie stresów z powodu kwestionowania tego wszystkiego, co frapowało ich w młodości. To czy tamto było bzdurami, które karmiły ich umysły, coś innego stało się dawno nieaktualne, świetlane postaci zmieniły się w zbrodniarzy, a zbrodniarze w świetlane postaci. W młodości byliśmy prymitywni, poddani komunistycznej propagandzie i w ogóle wszystko to, co myśleliśmy wówczas, jest nic nie warte. Weźmy na przykład takie hasło: „PATRIA O MUERTE” — „ojczyzna albo śmierć” — hasło rewolucji kubańskiej, której przywódcą był Fidel Castro, a świetlaną postacią Che Guevara. To hasło jest be, zaś „Bóg, honor i Ojczyzna”, cacy. Gdybym była dziś młodą dziewczyną, wierzącą, że można zmienić świat upajającymi hasłami, pewnie chodziłabym na rozmaite manifestacje i wołała ze wszystkimi aktualne hasła. Wówczas chodziłam i wołałam: „nigdy więcej wojny” — teraz wszystkim aż nogi podrygują, by wreszcie coś zaczęło się dziać, na przykład wybuchła jakaś wojna w pobliżu. A gdy już wybuchnie, żeby się w nią zaangażować. Ale wracam do Che.

         Kiedy w 1956 roku w dzień moich imienin, a w przeddzień czternastych urodzin (25 listopada) wybuchła rewolucja kubańska, z jej pierwszym, nieudanym rejsem jachtu Granma, po którym uczestnicy powstania zmuszeni byli ukrywać się w niedostępnych górach, nikt nie sądził, że sprawa nabierze rozmachu i skończy się wielkim, rewolucyjnym przewrotem. Teraz mówi się o nich „komuniści”, ale wówczas nie byli komunistami, ani nikomu się nie śniło, że nimi zostaną. Byli grupą młodych ludzi, pochodzących z dobrych, a nawet czasem bogatych rodzin, idealistami, którym dyktatura Fulgencio Batisty wydawała się tak obrzydliwa i nieznośna, że warto dla niej było poświęcić życie. Ich idolem był Josè Martì — poeta i romantyczny wieszcz typu naszego Adama Mickiewicza (nawiasem mówiąc, późniejszy patron mojego liceum; kiedy ja tam uczęszczałam nosiło nazwę znanej pisarki i pedagoga). Podobnie jak Mickiewicz w III cz. Dziadów ukazywał reżim carski i walkę narodu z nim, tak rewolucjoniści kubańscy walczyli z reżimem Batisty, będącym marionetką amerykańską. Wszechobecna prostytucja, monokultura trzciny cukrowej, korupcja skontrastowana z nędzą zwyczajnych ludzi, zwłaszcza robotników rolnych, podporządkowanie kraju amerykańskim koncernom, skłoniła młode latorośle arystokratycznych rodów, świetnie prosperujących w tym układzie (jak np. rodzina Castro) do rewolucji w imię budowy lepszego świata.

         Kiedy rewolucja kubańska stała się bardziej znana, zafascynowała wielu amerykańskich pisarzy i polityków, m.in. profesora socjologii Charlesa Wrighta Millsa, który wydał słynną książkę p.t. „Słuchajcie Jankesi”. Jej autor na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych trzykrotnie odwiedził Polskę i dzieło to szybko przetłumaczono na nasz język. Książka ta stała się zaczynem intelektualnym nastrojonych społecznie młodych ludzi z całego świata. Napisana w formie oskarżenia, wniesionego przez naród kubański pod ocenę świata, gorącej i emocjonalnej filipiki. Mills pisze w niej:

„My, ludzie z Ameryki Łacińskiej, umieramy przeciętnie w wieku lat 35; wy żyjecie ponad 65 lat. Czy masy niepiśmiennych, głodnych i dręczonych chorobami chłopów z Boliwii, Haiti czy Wenezueli, wczoraj zaś jeszcze i z Kuby, są częścią tej samej „zachodniej cywilizacji” co i wy? Jakaż to cywilizacja, w której mogą dziać się podobne rzeczy?... Ustalamy to raz na zawsze: należymy do ludów głodnego świata. Czy ludy te zamieszkują Afrykę i Azję, czy Amerykę Łacińską, nie czyni to zbyt wielkiej różnicy... Śmierć poniesiona w 35 roku życia w Ameryce Środkowej w czasie pracy dla koncernu owocowego nie różni się tak bardzo od śmierci poniesionej w Afryce Południowej w czasie pracy w kopalni diamentów... Brak zaś umiejętności czytania jest takim samym brakiem w każdym języku... Prawie połowa nas, mieszkańców Ameryki Łacińskiej, to takie właśnie prymitywne stworzenia – jesteśmy niepiśmienni.”

         Spośród wszystkich romantycznych, rewolucyjnych postaci największy sentyment budził nie Fidel Castro, a właśnie „Che” (nieprzetłumaczalne, dosłownie zawołanie w rodzaju: ej ty tam) Guevara. Był młody, piękny, inteligentny i romantyczny. Chory na astmę, z nadzwyczajnym heroizmem, mimo dolegliwości i bólu walczył i znosił trudy partyzanckiego życia. Po zwycięstwie rewolucji porzucił stanowisko dyrektora banku narodowego i ruszył do innych krajów nieść płomień rewolucji zamiast robić polityczną karierę w swoim kraju. Stał się kultową postacią na całym świecie. Nie było dziewczyny, która w tamtych czasach nie kochałaby się w nim. Niektóre z tej miłości podejmowały kroki idące o wiele dalej.

         Zapisałam się do nowo powstałego wówczas „Towarzystwa przyjaźni polsko-kubańskiej”. Towarzystwo to rozpropagowała ówczesna dziennikarka i tłumaczka literatury iberoamerykańskiej Beata Babad. Poznałam ją, zapraszając na rozmaite imprezy, które wówczas organizowałam. Z ramienia tego towarzystwa zostałam zakwalifikowana do wyjazdu na Kubę. Dla mnie, młodej dziewczyny, żyjącej w kraju, z którego nikt ot tak sobie nie wyjeżdżał, pochodzącej z rozbitej rodziny, wiecznie nękanej groźbą eksmisji, korzystającej doraźnie z pomocy opieki społecznej, studentki pracującej „na czarno”, taka podróż na antypody była nieoczekiwanym błyskiem szczęścia, życiową szansą.

         Nie wyjechałam jednak. Poznałam mojego męża i po krótkiej, miesięcznej znajomości, pobraliśmy się w Sylwestra roku 1964.

         Wiele, wiele lat później poznałam kulisy działania Towarzystwa i wyjazdów, dzięki książce Mariana Zacharskiego, polskiego arcy-szpiega. Było to podobno przedsięwzięcie szpiegowskie, uruchomione równolegle z Czechosłowacją (panował tu swego rodzaju wyścig), które miało na celu werbunek młodych, ładnych dziewczyn, studentek wydziału filologicznego uniwersytetów i niektórych wydziałów Politechniki. Dziewczyny te, w ramach współpracy, miały zostać umieszczone w pobliżu nowych władców Kuby, a ich zadanie miało polegać na zdobyciu ich zaufania, włącznie z erotycznym zaangażowaniem. Wyścig ten wygrały Czeszki i kilka z nich wysoko uplasowało się w kubańskiej polityce, m.in. jako kochanki Fidela i „Che”. Możliwe, że właśnie one kierowały uwagę swoich kochanków w kierunku sojuszu z obecnym ZSRR i miały udział w przestawieniu rewolucji kubańskiej na komunistyczne tory.

         Jestem więc pewna, że moje planety czuwały nade mną zapobiegając, nawet wbrew mojej woli, popełnieniu życiowego głupstwa i podążeniu za swoją idealistyczną miłością.

         Jednak sentyment do Che Guevary pozostał; takiego, jak ówczesny młody chłopak odbywający rowerową wycieczkę po Ameryce Południowej.

 Jak każda śmierć idola wynosi go na szczyty sławy, tak i "Che" został Chrystusem rewolucji, którego podobizny zdobiły koszulki na całym świecie. Jego śmierć opisano dokładnie, niewiele w niej było romantyzmu, ale ten widok pośmiertny nie jest już tak chętnie oglądany.

Komentowanie wyłączone wszędzie od 1 sierpnia 2020.