Wielkie narody (narody w sensie językowym, czyli wielkie wspólnoty komunikacyjne mówiące jednym wspólnym językiem – językiem klasy A lub 0) mają tę wartość, że to, co w nich się dzieje, jest uniwersalne.

Narody „mikro” (mówiące językiem klasy Z) mają tę wartość, że to co się w nich dzieje, jest lub może być wysoce oryginalne.

Narody małe lub średnie, jak Polska (klasa M), mają z tym kłopot. To co się dzieje w językowej wspólnocie takiej jak nasza, ani nie jest uniwersalne ani oryginalne. Np. jeśli ktoś prowadzi badania w fizyce (coś uniwersalnego), to publikuje po angielsku, w języku klasy 0, a nie po polsku. Nie ma „polsko-języcznej fizyki”. Z drugiej strony, nie ma po polsku rzeczy szczególnie oryginalnych. Np. nie ma żadnego „odwiecznego polskiego przekazu mądrości”. Żeby komunikować się ze światem, Polak (w sensie: ktoś mówiący z domu po polsku) musi uciec od swojego języka i nauczyć się angielskiego (rosyjskiego, francuskiego, niemieckiego, chińskiego). Żeby studiować treści oryginalne, musi uciec od swojego języka i nauczyć się sanskrytu, tybetańskiego, hebrajskiego, mandżurskiego czy lakockiego.

Gdy się temu przyglądać, można dojść do wniosku, że małe lub średnie narody (jako wspólnoty językowe) są niepotrzebne. Gdyby któraś zniknęła czyli zaczęła mówić językiem klasy A, nie byłoby straty! Takim przypadkiem jest Irlandia. Irlandczycy zarzucili własny język, mimo że istniała w nim wysoce oryginalna kultura, i zaczęli mówić po angielsku. Podobna tendencja była w Finlandii: w XIX wieku część fińskiej inteligencji była za tym, żeby „dać sobie spokój” z językiem fińskim, który był wtedy ludowy i nierozwinięty (był językiem klasy Z) i kształcić się w szwedzkim (klasa M, ale z aspiracjami do A); jednak opcja fińska przeważyła.

Mamy więc dwie skale, dwa podziały języków. Pierwszy przedstawiłem w poprzednim odcinku: ze względu na liczbę mówiących i możliwość mówienia na każdy temat; to jest ta skala: 0, A, M, Z.

Druga skala będzie ze względu na posiadanie w tym języku oryginalnych treści; będzie to skala oryginalności. Nie zależy ona od liczby ludzi mówiących. Język angielski ma niewątpliwie znacznie wyższy poziom oryginalności od polskiego (nie uzasadniam, to jest oczywiste!); ale z drugiej strony wyższy od naszego poziom oryginalności mają języki mandżurski lub lakocki – oba klasy Z.

Zastanawiam się, czy nie jest tak, że istnieje jeszcze jedna, trzecia skala, czyli to, w jakim stopniu treści pisane i mówione w danym języku są atrakcyjne dla społeczności pewnego języka uniwersalnego (klasy A lub 0)?

Jeszcze coś: wartość pewnego języka można poznać po tym, czy warto się go uczyć. Uczymy się języków, które dają kontakt ze światem, czyli tych A lub 0. Ale z drugiej strony wielu ludzi uczy się pewnych języków właśnie z tego powodu, że ten język daje dostęp do oryginalnych treści. Tu należą: łacina, grecki antyczny, sanskryt, tybetański, hebrajski. Jeśli ktoś interesuje się europejskim pogaństwem, to powinien nauczyć się litewskiego, staro-irlandzkiego i staro-islandzkiego. Ale nie każdy archaiczny język jest oryginalny co do treści. Nasz słowiański prajęzyk SCS, staro-cerkiewno-słowiański, nawet tam gdzie jest pisany oryginalnym słowiańskim alfabetem głagolicą, nie zawiera ŻADNYCH oryginalnych treści: są w nim wyłącznie przekłady z chrześcijańskich pism i kazań.

Rozgrzebałem temat, ale przecież jest do dyskusji.

Komentowanie wyłączone wszędzie od 1 sierpnia 2020.