W poprzednim odcinku „dramatycznie” pytałem:

Gdzie, w którym miejscu i pod jakim względem, „ja” (czyli jednostka) jestem winny niedorozwoju sfery publicznej?

Wydaje mi się, że jedno takie miejsce znalazłem. To jest zaufanie, a właściwiej jego niedobór. Nie jest to moje odkrycie, bo o tym kiedyś czytałem (chociaż nie pamiętam gdzie, u kogo i w jakim kontekście) – że w porównaniu z bardziej rozwiniętymi społeczeństwami Polacy mniej wzajemnie sobie ufają i właściwie krąg zaufania ograniczają do rodziny. U siebie też widzę ten defekt: przejawia się on np. tak, że wiele zadań, które mógłbym zlecić innym, robię sam. Mam skłonność do zawłaszczania zadań. Do stawania się Zosią samosią i jednoosobową firmą. Trudna wada i powinienem ją poddać jakiejś psychoanalizie – zobaczę. Bardzo możliwe, że ten defekt zaufania u mnie przejawia się tak, jak napisałem, ale u innych inaczej, i ciekawe byłoby przyjrzeć się, jak przejawia się u różnych osób i jak wygląda bardziej obiektywnie, na większej próbce populacji.

Zachęcam Cię czytelniku-czytelniczko, do przyjrzenia się sobie: gdzie u Ciebie jest ta wada? Jak wygląda twój niedobór zaufania?

W odcinku tego bloga pt „Elita” pisałem o apelach Jacka Dobrowolskiego o stworzenie elity wokół Taraki. Teraz myślę, że w elitach i w zapotrzebowaniu na elity i na przynależność do elit, być może naprawdę chodzi o przynależność do grup zaufania – o ile pewna elita jest taką grupą zaufania. Być może jest tak, że „nam” brakuje nie elit, tylko grup zaufania.

Przy okazji Konfederacji Barskiej („Astrohistoria: Konfederacja Barska 29 lutego 1768”) napisałem, że ówczesny konflikt przypominał obecny: konfederaci, jak obecnie PiS, stawali po stronie lokalności i tradycji, podczas gdy ich przeciwnicy obstawiali ówczesny („oświeceniowy”) odpowiednik globalizmu i nowoczesności. Ale najuporczywszy z wodzów Konfederacji, Kazimierz Pułaski, był masonem! Tu chętniej bym więcej dowiedział się o związkach masońsko-konfederackich, ponieważ dotąd wydawało mi się, że wolnomularstwo było agendą „oświeceniowo-globalistyczną”, przełamującą różnice stanów, państw i lojalności wobec dynastii. Na masonerię-wolnomularstwo można patrzeć jak na tworzenie grup zaufania i budowanie nowego, szczególnego kanału zaufania. Masońska solidarność miała być silniejsza ponad inne zobowiązania, a okrzyk „Do mnie dzieci wdowy!” miał skłaniać wolnomularza do ratowania brata po kielni, nawet gdy ten był jego wrogiem na polu bitwy. (Przy okazji: czy znano i stosowano to hasło w wielu językach, czy tylko w jednym? W którym? Francuskim?)

Socjolog new-age'u (gdzie oni są?) powinien zwrócić uwagę na ten aspekt new-age'owych grup i „sekt”, w Polsce – bo jak jest lub jak było gdzie indziej, nie mam śmiałości spekulować – że prawdopodobnie miały one silne znaczenie jako właśnie grupy zaufania, kanały zaufania. New-age'owe sekty rozkwitły w Polsce w okresie Jaruzelszczyzny (w czasie stanu wojennego i po); sam wtedy należałem kolejno do dwóch, może trzech. Działo się to wtedy, kiedy ogólnospołeczne zaufanie – czyli solidarność! – zostało zadeptane przez Ubecję. Czy te new-age'owe grupy-sekty nie były reakcją na tamto?

Po roku 1989, a właściwej już po 1988, czyli po restytucji kapitalizmu w Polsce, ciekawe, jak wielu ludzi zetknęło się – nadziało się – na skałę pt. interesy z oszustami? Lub na podobną, ale wstydliwszą skałę: własną nieumiejętność powożenia rydwanem biznesu? Kiedy przez nieuwagę, nieumiejętność, brak doświadczenia, niewiedzę łatwo było stać się nadużywcą lub innym krzywdzicielem, będąc jednocześnie samemu okradanym i krzywdzonym? (Tamten „rydwan” pisałem umyślnie, bo karta VII-Rydwan w swojej negatywnej wersji taką sytuację przedstawia.) To też polecam uwadze (przyszłych) socjologów. A także odkrycie sposobów, przez które Polacy przed tym się bronili. (Raczej, jak mi się wydaje, mało skutecznie.)

W 1995 byłem na pierwszych warsztatach z Davidem Thomsonem i Mattie Davis-Wolfe, później na kolejnych. (I to był początek moich przygód z nowym szamanizmem.) Od razu rzuciło mi się w oczy, że niezależnie od „szamanizmu” i „Indian”, wiele ćwiczeń było na zaufanie – miało wykształcić wzajemne zaufanie uczestników i podnieść poziom tego zaufania. Raczej nie były to ćwiczenia jakoś „indiańskie”, brane z ich tradycji, tylko z ogólnego zestawu warsztatów „psycho”. David i Mattie po długiej nieobecności byli w Polsce ostatnio latem 2014 i w ich zestawie działań to się nie zmieniło: wciąż afirmują zaufanie, jako wartość, chyba, numer jeden. I nie sądzę, żeby to nastawienie dopasowywali do polskich potrzeb, bo raczej wydaje mi się, że tych potrzeb nie znają.

Ciekawe byłoby rozejrzenie się po świecie: jak z tym problemem – niedoborem zaufania – radzą sobie inni? Przysłowiowa jest solidarność Żydów – ale czy faktycznie to prawda? Jak z tym jest u mniejszości religijnych, czyli sekt, ale nie tych efemerycznych, których istnienia tyle, ile potencji guru, co tych trwałych, jak mormoni lub świadkowie Jehowy? U mniejszości narodowych, np. Niemców opolskich, Litwinów sejneńskich? U Polaków wileńskich? Polaków brytyjskich lub irlandzkich?

Najciekawsze byłoby dotarcie do sposobów budowania i odbudowywania zaufania czyli solidarności, jakie były już obmyślane, proponowane i stosowane. Może więcej o tym wiedzą followers „Arnie” Mindella? Nawiasem, jednego z tych genialnych Aszkenazyjczyków, którzy bóle i żale swojego plemienia umieli uczynić surowcem wartości powszechnych.

Chciałem napisać o tym, jak niedobór zaufania przejawia się w terenie, czyli w konkretnych zjawiskach, i jak znajdować go u siebie. Ale uwaga pobiegła mi w inną stronę, więc o tym może innym razem.

Komentowanie wyłączone wszędzie od 1 sierpnia 2020.