Polityka międzynarodowa należy do zjawisk długiego trwania. To, co przećwiczyli (haben geübt, have drilled) decydenci pewnego państwa, a zwłaszcza imperium, nieprędko zostaje zapomniane i chętnie zostaje użyte w następnych podobnych okolicznościach, tym bardziej, że w świecie bardziej zmienia się powierzchnia zjawisk, ale ich głębokie przyczyny, często związane z niezmienną geografią, pozostają stałe. Na stosunku świata do Polski ważą pewne tradycje dotyczące jej/naszej pozycji. Przeważnie złe tradycje, które trwają i odnawiają się w kolejnych pokoleniach i stuleciach. Oto one, chociaż niektórych tu nie wymieniam i zapewne wszystkich nie jestem świadomy:

Tradycja pierwsza (T1): Polski nie było, więc może jej nie być.
Tradycja ta zagrała u podstaw najazdu Niemiec na Polskę we wrześniu 1939, kiedy celem, wykonanym, była likwidacja państwa polskiego, a nie jakieś wymuszenia ani nowe z nim układy.

T2: Polska była pod panowaniem Rosji, więc może pod Rosję wrócić.
Ta tradycja zadziałała, kiedy Alianci w Teheranie i Jałcie podarowali Polskę Stalinowi.

T3: Polska była podzielona pomiędzy sąsiadów, więc i w przyszłości może zostać rozdzielona na osobne części.
Patrz nowy rozbiór Polski na mocy paktu Ribbentrop-Mołotow, wzorem oryginalnych rozbiorów z 1775-95. Także faktyczny rozbiór Polski w latach 1944/45, kiedy Rosja Sowiecka zawłaszczyła terytoria wschodnie do linii Curzona. Która to linia Curzona była niczym innym jak brytyjską propozycją takiego rozbioru już w 1920 roku. Na tym tle niepokojąco wyglądają mapy pokazujące rozłam Polski na prawicowo głosujący po-rosyjski lub po-austriacki wschód i lewicowo głosujący po-niemiecki zachód.

T4: Polska miała kiedyś inne granice, zajmowała inne terytoria – więc niektóre z jej dawnych granic mogą zostać przywrócone.
Ta tradycja pomogła Sowietom przesunąć Polskę do zachodniej granicy mniej więcej wg map rysowanych dla czasów Mieszka I lub Bolesława Krzywoustego; i na wschodnią granicę (mniej więcej) Księstwa Warszawskiego 1807 lub Królestwa „Kongresowego” 1815.

T5: Polska, Polacy są przyczyną zamętu. Gdyby nie oni, byłby ład i zgoda. Dowodem powstania XVIII/XIX wieków, Gdańsk jako rzekoma przyczyna II WŚ („Nie będziemy umierać za Gdańsk”); itd.

T6. Polska jest narodem obciążonym jakimiś zbrodniami. „Brzuch Radziwiłła”, sprawa Żydów, „polskich obozów” itp.

T7. Polska jest państwem opresywnym, uciskającym pewne grupy własnej ludności, także mniejszości.
Trzy powyższe tradycje ułatwiają politykom podejmowanie decyzji niekorzystnych dla Polski, na zasadzie: „oni na nic lepszego nie zasługują”.

T8. Terytorium Polski jest miejscem nieustannych bitew, więc i przyszłe bitwy spokojnie mogą tam się odbywać.
Polska jako miejsce przemarszów obcych wojsk i bitew sąsiadów zaistniała od Wojny Północnej 1700–21, podtrzymały tę tradycję czasy napoleońskie, wznowiła I wojna światowa, zamplifikowała II wojna św. Pogląd ten został odnowiony w amerykańskich i sowieckich doktrynach z okresu zimnej wojny, w których obie strony przewidywały terytoria Polski i Niemiec jako miejsce uderzeń jądrowych, mając nadzieję na oszczędzenie własnych.

T9. Polska nie ma własnych liderów, rządzą nią obcy agenci-nasłańcy.
Silna tradycja od wieku XVIII, każąca poważnie rozmawiać nie z Polakami, tylko z ich protektorami faktycznymi lub in spe; niedawny przykład to nieobecność Polski w rozmowach n.t. Ukrainy.

T10. Polacy pozwalają (i to z entuzjazmem) wykorzystywać się jako mięso armatnie za darmo albo za ujemną cenę: zamiast im płacić, ich mocodawcy zabierają im coś, np. pół terytorium w II Wojnie.
Jest to silna tradycja od Napoleona, który uzbroił i użył w wojnach wiele tysięcy Polaków, nie dając im nic lub marionetkowe i wyzyskiwane przez siebie „Księstwo Warszawskie”; tradycję tę w ostrzejszej formie kontynuowali Alianci (W. Brytania, USA) w II wojnie św., podobnie wykorzystując Polaków w wojnie, „w zamian” oddawszy Polskę Sowietom. Najnowszą kontynuacją jest udział polskiego wojska w wojennych operacjach USA w Iraku i Afganistanie – za nic.

Nieprzyjemnie razem to wygląda, ale historię mamy jaką mamy. Już chciałem napisać: „oby tylko nasi decydenci mieli świadomość tych zagrożeń...”, ale raczej nie mają – czego dowodzi podtrzymywana przez nich radośnie:

T11. Polska jest odwiecznym, „wrodzonym” wrogiem Rosji, lub odwrotnie, Rosja jest nieustannym i nieusuwalnym zagrożeniem dla Polski.
Niestety, daliśmy to sobie wmówić, zamiast żeby nasi rządzący potrafili się wyplątać z tej roli rzekomego wroga Rosji. Nietrudno dociec, komu taki układ przynosi korzyści – Polsce na pewno nie. Zauważmy też, że Polska konflikt z Rosją lub Moskwą wzięła w posagu od Wlk. X. Litewskiego. To Litwa, właściwie państwo białorusko-litewskie z centrum w Wilnie było geopolitycznie skazane na konflikt, mało, na smiertnyj boj z Moskwą/Rosją, która w końcu rozstrzygnęła ten mecz na swoją korzyść. Polska dostała ciosy włączając się w ten agōn przez unię z Litwą. Drugim powodem było budowanie przez Rosję transkontynentalnego mocarstwa, ale w nim Polska mogła mieć różne role: klienta, sterowanego sojusznika, terytorium zależnego ale autonomicznego itd. Mogła też znaleźć się poza rosyjską strefą. Gdy zrezygnować z udziałów w Białorusi i Ukrainie (do czego zostaliśmy skutecznie zmuszeni), to rola Polski wobec Rosji okazuje się mieć wiele dowolności.
Kolejna długotrwała i odnawiająca się tradycja, to...

T12. Polska miłość do Ukrainy. W niej sentyment do „kresów” i coś z troski o psotne i kapryśne dziecko. Nostalgia jest złym przewodnikiem w polityce. Ukraińska nowoczesna świadomość narodowa sformowała się w opozycji zarówno do Rosji, jak i do Polski; ktoś lepiej ode mnie znający się na tym niech wyceni, czy bardziej przeciw pierwszej czy drugiej. Od Chmielnickiego historię można podsumować tak, że Ukraińcy nie chcieli związku z Polską, wyłamywali się z niego i działali na Rzeczpospolitą rozkładowo. Z naszej strony należy im się rola sąsiada traktowanego bez sentymentów, z nadzieją, że chociaż „były problemy”, to jednak z czasem daje się je rozwiązać i unieważnić, podobnie jak było z Czechami i z Niemcami.

Tradycjom długiego trwania należy się właściwie miano archetypów...

Dalej od naszego kawałka świata ciekawy narodowy archetyp ma Turcja i widać obecnie, jak ten archetyp im się odnawia. Turcy są wyjątkowym przypadkiem narodu, który wszedł w terytorium i w formę innego narodu, jak wilk w skórę zaprzężnej kobyły pod baronem Münchhausenem. Turcy weszli w skórę greckiego imperium, Bizancjum. Zajmując stopniowo ich kraj, przechwytując stolicę, Konstantynopol przemianowany na İstanbul, i główną świątynię Hagia Sophia, a w końcu przejmując ich geopolityczną rolę. Jest to chyba jedyny taki przypadek w świecie. I co się dzieje? Oto Turcy zaczynają podobną akcję z Niemcami. Wejdą, zaludnią, przejmą. Pamięć i wiedza, że już raz kiedyś tak zrobili i to komuś wówczas potężnemu, każe im, zapewne, z nadzieją i ochotą myśleć o podobnej powtórce na ciele Niemiec.

*O długim trwaniu przeczytasz np. tu: www.mlodszaeuropa.eu/... (jeśli lubisz szkolne teksty), lub tu: blog.polskaiswiat.com/2013/czy-panujemy-nad-czymkolwiek... (jeśli trawisz wielosłowie tego Autora).