20. Deficyt energii i archaiczność jej pobierania. Rzuca się w oczy rozstęp (ang. gap) pomiędzy informatyką a energetyką. W informatyce, szeroko rozumianej jako technologiczne przetwarzanie informacji, w ciągu minionych kilkudziesięciu lat nastąpił lawinowy postęp, a w krótkim okresie mniej więcej między 1990 a 2000 rokiem nastąpiła rewolucja w powszechności informatyki. Mam na myśli trzy techniki: osobisty komputer, internet, telefonia mobilna. (Plus czwarta cyfrowa fotografia i filmia.) Pod względem informatyki żyjemy w innym świecie niż jeszcze w 1985. W porównaniu razi zastój w energetyce. Ostatni wielki wynalazek, prąd przemienny z jego prądnicami, transformatorami i sieciami przesyłowymi, to dzieło Nikoli Tesli z około 1888 roku. Ale żeby poruszyć prądnice i pchnąć energię w druty, musimy tak samo jak 200 lat temu palić węgiel albo gaz pod turbiną parową, spiętrzyć rzekę (co robili już starożytni Grecy) albo wystawić wiatrak, naruszając krajobraz i środowisko, i bez tego sponiewierane. Owszem, w XX wieku wynaleziono i zastosowano reaktory jądrowe ssące energię z rozpadów ciężkich jąder (gł. uranu) – ale zamiana energii jąder na elektryczną idzie najprymitywniej poprzez ciepło i turbinę parową – jednak technologia ta okazała się brudna i skrajnie niebezpieczna dla środowiska, pozostawiająca przyszłym pokoleniom na tysiące lat zabójcze radioaktywne śmieci. Do tego zasoby rozszczepialnych pierwiastków są ograniczone. Próbowano opanować pobór energii z drugiego kanału jądrowego: z syntezy lekkich jąder, czyli z reakcji opalających gwiazdy, ale stellaratory i tokamaki okazały się jak dotąd więcej energii brać niż dawać i mała nadzieja, żeby to się zmieniło. Synteza (ang. fusion) jądrowa ma tę przewagę nad rozszczepieniem (ang. fision), że surowca do syntezy jest praktycznie nieograniczona ilość. Gdyby opanować proces syntezy jąder wodoru w hel, jak w gwiazdach, to wodór mamy w wodzie jako 10% masy oceanów. Od 1989 r. słychać o zimnej fuzji, czyli o reakcjach syntezy jądrowej w temperaturach „zwykłych” (nie w milionach stopni), i chociaż zapewne nie wszystkie doniesienia były błędami lub hoax'ami (szwindlami), to zjawisko to, jeśli istnieje, jest kapryśne, tajemnicze i nieproste do uchwycenia; a głównie brakuje teorii, która wskazywałaby, gdzie szukać. Z nowych-nie-nowych sposobów jest jeszcze pobór energii słonecznej, który powoli się rozkręca, chociaż postęp tutaj jest skromny w porównaniu z błyskawicą informatyki. To samo można powiedzieć o gromadzeniu energii, czyli bateriach, akumulatorach i elektrochemii, gdzie postęp, chociaż jest, też się ślimaczy.

21. Utknięcie na kole. W dziełach science fiction notoryczne są pojazdy bez kół, unoszące się nad ziemią lub torami na poduszkach z jakichś „pól”. Tymczasem w realu koła królują od ich wynalezienia w późnym neolicie. Poduszkowce (zapewne inspirowane SF) – paliwożerne, hałaśliwe, bezwładne – okazały się bardzo niszowe. Pojazdy na torach na poduszce magnetycznej też są wciąż jakąś eksperymentalną mniejszością. Być może Hyperloop, „pojazd rurowy próżniowo-magnetyczny”, który chce zbudować w Kalifornii Elon Musk, jeśli faktycznie ruszy, coś zmieni w trendach. A co z lewitacją pojazdów luźnych, bez torów? Czy naprawdę nie ma tu żadnej nadziei, czy musimy bez końca zadowalać się ślizganiem się w powietrzu, na takich lub innych płatach nośnych? Utknięcie na płatach, to kolejna ślepa uliczka w rozwoju.

22. Breitspurbahn na Jedwabnym Szlaku. Ten niemiecki zgrzytliwy termin oznacza kolej na torach szerokości 3 metry, z grubsza dwa razy tyle, co istniejące, zarówno europejskie, jak i rosyjskie. Pomysł z Trzeciej Rzeszy, co nie przeszkadza, by takie koleje budować tam, gdzie są uzasadnione. Dobrym środowiskiem dla breitspurbahnu wydaje się chiński Jedwabny Szlak 2.0. Wyobraź sobie taką super kolej, gdzie wsiadłszy w Warszawie, mijałoby się kolejne stacje w Mińsku (białoruskim), Moskwie, Samarze nad Wołgą, Astanie (stolicy Kazachstanu), Urumczi, Xi'an'ie – i stamtąd jak kto woli, na Pekin, Szanghaj lub Guangzhou. Wsiadłszy w Polsce rano, w Chinach wieczorem następnego dnia. A może by od razu puścić tą trasą hyperloop na słupach? Wtedy w kilka godzin.

23. Bezpieczeństwo Jedwabnego Szlaku. Wszystkie pomysły zaawansowanego transportu transazjatyckiego wymagają bezwzględnego bezpieczeństwa. Żeby zaistniały, musi być zero (zero!) prawdopodobieństwa, że ktoś wsiądzie do breitspurbahnu napakowany trotylem, ktoś podłoży bombę pod słup hyperloopu, lub że państwo A leżące na trasie podpali wojnę w państwie B. (Mapa pokazuje, że najkrótsza trasa od nas do Chin idzie przez Donieck.) W Trans-Azji wszyscy muszą być bezwzględnie grzeczni! Zero indywidualnego terroryzmu islamistów i zero państwowego terroryzmu Rosji. Chiny budując JS2.0 muszą to zero wymusić.

24. Po co energia? Wyobraźmy sobie, że odkryto sposób na pobieranie taniej, bezpiecznej i czystej energii (Wiki/Free_energy_suppression_conspiracy_theory). Przy tym nie niszczącej środowiska i nie emitującej cieplarnianego CO2. Na przykład takim sposobem-źródłem byłaby zimna fuzja i cena takiej energii byłaby znacząco niższa niż tej obecnej, powiedzmy, o rząd wielkości, czyli 10 razy. (Wyobraź sobie paliwo po 50 gr za litr i rachunki za prąd bardziej 20 zł niż 200.) Wszystko staje się odpowiednio tańsze, a więc bardziej dostępne: transport, domy (bo tanieją materiały budowlane i wchodzą nowe), ogrzewanie i klimatyzacja, żywność – której cena zawiera głównie cenę paliwa. W suchych klimatach opłacałoby się odsalać wodę morską, uprawiać pustynię, sadzić lasy zasilane oczyszczoną wodą z morza. Rozwój nie byłby tłumiony barierą ocieplenia klimatu. Ale skoro pękłaby bariera energii i bariera cieplarniana, to jakie byłyby następne? Można ich sobie wyobrazić kilka, np. surowców dla których nie ma zamienników. Najpoważniejszą wydaje się jednak istniejąca już dzisiaj, bariera głupoty. Złożona z dwóch warstw: a) ignorancji, czyli nienauczenia się lub niedouczenia, b) głupoty złośliwej, która być może sprowadza się do uporczywego folgowania przez ludzi i masy własnemu prymitywizmowi. O tym odważnie mówi prof. Bogusław Pawłowski z Wrocławia, tu: „Byliśmy, jesteśmy, NIE będziemy. Bo jest nas po prostu za dużo”.