W książce Kevina MacDonalda „Kultura krytyki” (Aletheia 2012) na stronie 45 jest tabela z porównaniem podobnym (trochę) do tego, który przedstawiłem w poprzednim odcinku:

Tabela l. Różnice między europejskimi i żydowskimi formami kulturowymi

Konieczne wyjaśnienia i uwagi:

(a) Wyprowadzanie kultur Europy od „północnych myśliwych-zbieraczy” w przeciwstawieniu do „pasterzy Śr. Starego Świata” jest zwyczajnie błędne. Europa dawno – co najmniej 6 tysięcy lat temu! – zapomniała o myślistwie-zbieractwie, przechodząc na neolityczne rolnictwo z hodowlą, podobnie choć później niż Bliski Wschód.

(b) Proste gospodarstwo domowe jako model rodziny w Europie – jak to się ma np. do szkockich klanów lub polskich rodów szlacheckich, do „kultury dworku”, która na pewno nie była prostym gospodarstwem domowym, tzn. złożonym z małżonków i ich dzieci. Chyba znów autor myli epoki.

(c) Struktura społeczna w Europie „indywidualistyczna; republikańska; demokratyczna” – znów pytanie: od kiedy?

Więc raczej jest tak, że autor porównuje wartości Europy nowoczesnej, istniejące od dość niedawna (ostatnie 200, 100 lat) i przy tym pozytywnie wyidealizowane – z pozostałościami – u Żydów – ich starej tradycji. Przynajmniej w niektórych rubrykach.

Prócz tego McDonald pisząc w tym miejscu swojej książki o Europie, ma na myśli Europę północno-zachodnią, więc kraje mówiące po germańsku (dawniej też po celtycku) i wyznające (głównie) protestantyzm (oraz ich potomków w USA). We Francji wyróżnia bardziej europejską część północno-wschodnią, tam gdzie osiedlali się germańscy Frankowie, od mniej europejskiej części południowo-zachodniej. Ciekawe byłoby zobaczyć, jak wartości z tej tabelki rozkładają się w całej Europie – bo w Polsce wciąż jest żywy model rodziny rozległej, „nie-europejskiej” wg MacDonalda.

Ale główne pytanie książki Kevina MacDonalda jest arcy-ważne, powiedziałbym, śmiertelnie ważne. Brzmi mniej więcej tak: czy krajom Zachodu (zarówno USA jak i Polsce) uda się utrzymać zachodni (i trochę idealny) model narodu obywateli? – Czy przeciwnie, nasze społeczeństwa staną się, pod wpływem imigracji i naporu nie-naszych wartości, zbiorami konkurujących ekskluzywnych grup niby-plemiennych?