06 grudnia 2016
Wojciech Jóźwiak
Serial: Auto-promo Taraki 4
Nazwiska Żydów w Rosji
! Do not copy for AI. Nie kopiować dla AI.
◀ Dlaczego wiara w koniec świata jest toksyczna? ◀ ► Które państwo prócz Polski... ►
Mały wstęp najpierw. Zaczynam ten multiblog (blog wielu autorów, gdzie każdy może wpisać własny odcinek) z następującym zamysłem: Na wiele pytań można odpowiedzieć łatwo. Np. czy cięższy jest atom bizmutu czy ołowiu? – Wystarczy zajrzeć do Wikipedii. Inne pytania wymagają dłuższej kwerendy np. przez Google. Takie poszukiwania robię właściwie codziennie i Ty, Czytelniczko/Czytelniku pewnie też. Jednak pozostają pytania, na które odpowiedzieć nie jest tak łatwo i automaty Internetu nie dają wyników. Ale jest nadzieja, że są ludzie – tak, ludzie, którzy znają odpowiedź. Kłopot w tym, że tych Znających nie znamy. Dlatego zakładam ten blog, w którym będziemy rzucać pytania w przestrzeń. Z nadzieją, że przeczyta Ktoś, kto wie i odpowie. Tyle wstępu.
Dlaczego Żydzi mieszkający w Rosji mieli nazwiska niemieckie?
Podobno Żydzi w Rzeczypospolitej czyli przed rozbiorami nie mieli i nie używali nazwisk rodowych. Na terenach zajętych przez Prusy i Austrię nazwiska nadali im pruscy lub odpowiednio austriaccy urzędnicy i były to nazwiska niemieckie, zgodne z językiem urzędowym. (Dotyczyło to również Warszawy, którą przez kilka lat administrowały Prusy.)
Ale dlaczego w takim razie niemieckie nazwiska mieli również Żydzi mieszkający na terenach zajętych przez Rosję?
Przykłady: Ludwik Zamenhof: niem. Samen + Hof – „dwór/podwórze z ziarnem”; Lew Trocki, wcześniej Bronsztejn: z niem Bronnen + Stein – „źródlany kamień”; Lew Szestow, wcześniej Szwarcman: z niem. schwarz + Mann – „czarny mężczyzna/człowiek”; Ilja Erenburg: niem. Ehre + Burg – „miasto/gród czci”; także bohater Erenburga, Lejzorek (oryg. ros. Łazik) Rojszwaniec, z niem: rot + Schwanz: „czerwony ogon”.
◀ Dlaczego wiara w koniec świata jest toksyczna? ◀ ► Które państwo prócz Polski... ►
Komentarze
[...]
Obowiązek posiadania dziedzicznego nazwiska został narzucony Żydom w zaborze rosyjskim w roku 1845. Jak twierdzi Abramowicz (1996: 22), rzadko zdarzało się, by Żydzi mogli sobie wybrać dane nazwisko. Najczęściej narzucane ono było przez urzędnika, stąd też ogromne ich zróżnicowanie językowe[[refr:| Nazwiska żydowskie powstawały najczęściej na bazie języka hebrajskiego, jidysz (w przypadku imion są to często kalki z języka hebrajskiego), niemieckiego, ukraińskiego, białoruskiego i polskiego. ]], a w związku z tym hybrydalność nazwisk. Z ustaleń Jana Bystronia wynika, że większość Żydów na ziemiach polskich otrzymała niezmienne, dziedziczne nazwiska w formie niemieckiej. Powstawały często prześmiewcze, złośliwe formy typu: Inwentarz, Kopyto, Kałamarz, wulgarne jak np. Wychodek, czy złożenia: Dobraszklanka, Książkadomodlenia. Nazwiska te dosyć szybko uległy zmianom na drodze administracyjnej (1993: 189)
http://www.sztetl.org.pl/pl/cms/wiedza/2699,nazwiska-zydow-slawatyckich-w-poczatkach-xx-wieku/
Pytanie pozostaje do odpowiedzenia:
Dlaczego w Rosji (w Cesarstwie Rosyjskim, w zaborze rosyjskim) tamtejsi Żydzi przybierali lub dostawali nazwiska niemieckie? Dlaczego nie etniczne jidyjskie lub rosyjskie urzędowe?
Pierwszy: te niemieckie nazwiska właściwie były jidyjskie (w jidysz) -- ale były zapisywane w urzędowej cyrylicy i w fonetycznej transkrypcji na rosyjski. Kiedy takie nazwisko przechodziło do strefy języka pisanego łacinką (polskiego, niemieckiego, angielskiego) było interpretowane jako niemieckie. Z powodu oczywistego podobieństwa jidysz do niemieckiego.
Drugi domysł: wcześniej niż w Rosji, nadawanie nazwisk Żydom odbyło się w Prusach i w Austrii, gdzie dostali nazwiska niemieckie. Język niemiecki miał wysoki prestiż w Rosji (vide nazywanie miast Skt Petersburg, Orenburg, Jekaterynburg), więc Żydzi z Rosji swoich rodaków z Prus i Austrii uważali (tak się domyślam!) za w pewien sposób nobilitowanych i gdy przyszła kolej na nich, wystarali się o podobne "dostojne" nazwiska niemieckie dla siebie.
Domysł trzeci (przyszedł mi teraz ad hoc!): Urzędnicy rosyjski naśladowali Prusaków i Austriaków w tym, że Żydzi powinni nosić nazwiska takie jak tam, czyli niemieckie lub pozornie niemieckie. I takie im nadawali.
Ale to wszystko są zaledwie moje domysły!
Czekam aż pojawi się Fachowiec, który na tym się zna!
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Jews_born_in_the_Russian_Empire_and_the_Soviet_Union
But one have to check if some names were intentionally changed or "pseudonymized". Among Jews, one’s surname often was not a ancestors’ mark but rather a label of one’s personal "program".
Aby komentować Zaloguj się lub Zarejestruj w Tarace.
-
Don't copy for AI. Don't feed the AI.
This document may not be used to teach (train or feed) Artificial Intelligence systems nor may it be copied for this purpose. (C) All rights reserved by the Author or Owner, Wojciech Jóźwiak.
Nie kopiować dla AI. Nie karm AI.
Ten dokument nie może być użyty do uczenia (trenowania, karmienia) systemów Sztucznej Inteligencji (SI, AI) ani nie może być kopiowany w tym celu. (C) Wszystkie prawa zastrzeżone przez Autora/właściciela, którym jest Wojciech Jóźwiak.