Mam problem z Ronnym Krugerem > autorem strony  Slawnburgen .Wymieniamy sobie maile , uprzejmości itp.,przesyłamy nawzajem ciekawe dla obu stron materiały . Ostatnio przesłał mi artykuł  autorytetu historii śreniowiecznych słowian  prof. Felixa Biermanna , który pracował przy badaniach archeologicznych w Polsce z zezwoleniem na jego publikację .Zabiorę się za tłumaczenie ale na razie skoncentrowałem się na translacji strony Slawnburgen .Udało mi się na razie przetłumaczyć 2 pierwsze rozdziały :

1.Historia Słowian w Niemczech ;

2.Budowa grodów słowiańskich ;

Nie mam na razie koncepcji , jak to upublicznić ,ale to nie problem ,do końca jeszcze wiele pracy .Problem jest inny ,Nie dyskutowałem go jeszcze z Ronnym  bo nie chcę psuć dobrej atmosfery. W ujęciu historycznym strona Slawenburgen bezkrytycznie powiela allochtonistyczny stereotyp . Nie pytałem , ale myślę .że po prostu nie interesuje Go ta kwestia . Jest  pasjonatem w sensie etnograficznym , zbiera dane o słowiańskich grodach , wyszukuje je w terenie , fotografuje i umieszcza na homepage`u .Kwestie ideologiczne  są poza jego zakresem zainteresowań , Kiedyś  może  podejmę ten temat w korespondencji z Ronnym . Piszę to , ponieważ nie chcę   ruszyć lawiny krytyki przy publikacji Slawnburgen , że taki germanocentryczny  wstęp . Proszę o wyrozumiałość . sprawa jest jej warta , otrzymamy wielki pakiet materiałów poznawczych na temat Słowiańskiej Atlantydy . Żeby nie być gołosłownym , przytoczę już wspomniany fragment Historia Słowian w Niemczech z pracy Ronny Krugera :

"Po Germanach, którzy w dużej masie  porzucili wschodnie tereny nad  Łabą i Soławą  (dzisiejsze Niemcy) osiedlały się tam od VII wieku plemiona słowiańskie z Europy Środkowej i Wschodniej. Skąd one przybyły dokładnie nie jest jeszcze całkiem jasne. Jednak nauka wskazuje  przestrzeń między Dnieprem i Wisłą (obecnie wschodnia Polska i Ukraina), czyli ich rdzenne tereny. Przemarsz  Słowian na zachód był częścią tzw. Wędrówki Ludów,  jak się określa  rozległe  ruchy ludności w południowo-wschodniej części Europy w połowie pierwszego tysiąclecia naszej ery. Zostały one  wywołane wkraczaniem koczowniczego ludu Awarów ze stepów Azji Środkowej do Europy.  Najstarsze grupy słowiańskie przybyły z Czech i osiedliły się  wzdłuż Łaby, w obszarze Łaby i Soławy. Dołączyły do nich inne plemiona przybyłe częściowo  z obszaru na wschód od Odry. W czasach Karola Wielkiego (747-814) Słowianie mieszkali w miejscach, które rozciągały się od Wschodniej Bawarii poprzez Turyngię  aż do rejonu wschodniego Szlezwiku-Holsztyna. Ciągłe konflikty z Karolingami, a później ze Wschodnim Cesarstwem Franków na zachodzie, a na północy z Duńczykami zdominowały burzliwą historię Słowian. To zmieniło (regionalnie i  w różnym czasie) niezależność  tych ludów i konieczność podporządkowania się, składania lenna i hołdu, przyjęcia narzucanej religii. Jako  pierwsze  w latach  928 i 929  uległy słowiańskie plemiona Serbów- Łużyczan na południe od linii od Magdeburga do Brandenburga nad  Hawelą. Było to spowodowane podbojami  nowo uformowanej Rzeszy pod wodzą  Henryka I, ojca  cesarza Ottona I. Późniejsza historia  ludności słowiańskiej i  jej egzystencja  zostały   całkowicie uwarunkowane zasadami, które narzucała zarówno w aspektach ekonomicznych, społecznych jak i prawnych  Wschodniofrankońska Monarchia Na północy sytuacja była inna.Wielokrotne próby podporządkowania sobie plemion słowiańskich przez Wschodniofrankijską Rzeszę ( Marchia Wschodnia ) czy też ich integracji z najezdzcą były nieudane , Spowodowało to wybuch w roku 983 Powstanie Lutyczów  którego celem była obrona przyczółków miedzy Łabą i Odrą , zdobytych przez Wschoniofrankijsko-Saksońską Rzeszę. Do Lutyczy  przyłączyli się Wieleci  i część Serbołużyczan . Powstawały koalicje  Słowian . Aż do połowy XII wieku  walczyli oni o zachownie niezależności politycznej .Dopiero wtedy udało się Cesarstwu Niemieckiemu ostatecznie  narzucić warunki  polityczne, społeczne, ekonomiczne i religijne a w miarę upływu czasu pozbawić Słowian tożsamości kulturowej i narodowej .

Biograf Karola Wielkiego , Reinhard donosił , że już przodkowie  Karola ustanowili na linii Łaby i  Soławy  umocnienia graniczne przeciwko Słowianom . Linia ta nie wyznaczała ostrej  granicy słowiańskiego  osadnictwa . Przeciwnie , również za tą linią  , po zachodniej stronie Łaby , Słowianie mieli swoje grody i osady . Współczesne badania archeologiczne dowodzą  istnienia licznych  takich osad słowiańskich  a  historyczne źródła pisane i  lokalne nazewnictwo miejscowe potwierdzają  bardziej rozległy zasięg Słowiańszczyzny  w tamtych czasach . Funkcjonowały one   na terenach wcześniej objętych dominacją Franków a potem Niemców . Ta wczesna dominacja Cesarstwa Franków a  następnie Cesarstwa Niemieckiego zablokowała samodzielny rozwój tych społeczności  na tych odległych terenach  w czego efekcie mamy dzisiaj bardzo niewiele po niej pozostałości  .Poprzez analizę współczesnych odkryć  archeologicznych i na podstawie dzisiejszej techniki poznawczej   można  wyartykułować  taką tezę  :  na  zachód od Łaby i Soławy nie zanotowano długotrwałego osadnictwa  oraz stałych grodów Słowiańskich . Odnalezione fortyfikacje  i umocnienia grodów Słowiańskich mają charakter osadnictwa podporządkowanego  zwierzchniej , silniejszej władzy . Tam,  na zachód od Łaby  zarówno Karol Wielki jak i jego następcy nie byli skłonni tolerować  słowiańskiej lokalnej dominacji  na dłuższa metę. Spuścizna Słowian rozprzestrzenia się  na terenach poza obszarem  Odry i Łaby   bardzo nierównomiernie . Wynikało to z dostępności  niezbędnych zasobów naturalnych  w danym rejonie  Obszary intensywnego zasiedlenia oddzielone były od siedzib innych plemion Słowiańskich  rozległymi lasami .W obszarach osiedlenia Słowian można wyróżnić wiele grup plemiennych . Jest to możliwe dzięki opisom tzw.  Geografa Bawarskiego z połowy IX wieku .Wylicza on ilość  plemiennych  szczepów  zajmujących różne terytoria (Civitates  - dzielnice) przynależne poszczególnym plemionom Słowiańskim . I tak :

Obodrzyce mieli dzielnic wiele  , Wieleci ( Wilki ) mieli cztery szczepy terytorialne , dalej Lędzice , Hawelanie, też wiele , Serbowie  mieli Dalomców   ,Łużyczan .Milczan ,Bieżuńczan  , Inne źródła pisane stanowią uzupełnienie tej listy . Ma się rozumieć każde plemię miało swoje  siedliska i grody . Były one tak rozlokowane, że 1 dzień wystarczał na marsz z jednej osady do drugiej . W centrum takiego terenu  był zazwyczaj gród , wokół którego grupowały się podległe osady .Pozostałości umocnień grodów, które przetrwały do dzisiejszych czasów  przyciągają zainteresowanie archeologów.Wyróżniają oni 2 rodzaje  grodów , których umocnienia  wykonywane były z drewna i ziemi .w zależności od topograficznej lokalizacji  , ukształtowanie terenu wymuszało  zastosowanie innej techniki budowy wałów. Grody na terenach górzystych lokalizowane były na szczytach wzniesień czy pagórków. Grody nizinne były lokalizowane na wyspach, półwyspach jezior ,tak by wykorzystać obronne walory wód i bagien . Na wzgórzach i wyspach dodatkowym zabezpieczeniem grodu był kolisty wał obronny wokół grodu , tak jak to miało miejsce np. na terenie Meklemburgii w grodzie nieopodal miejscowości Behren-Lübchin ( pol. Lubochnia ) .W przypadku półwyspów czy terenów   górzystych  od strony dostępu do  umocnionego grodu  dodatkowo stosowane były drewniane palisady dla zapewnienia obrony przed nacierającym  wrogiem. Taka  forma zabezpieczenia  była zazwyczaj wystarczająca .  Grody były często tak budowane , jak przykładowo w Drense ( tereny Wkrzan , Dranice ) w dzisiejszej Brandenburgii ,  że  gród składał się z kilku części . Gród główny, podgrodzie jedno lub n nawet kilka . Szczególnie na terenach Wieletów  ( Wilczan ) w dzisiejszej Meklemburgii  można spotkać takie wieloczłonowe grody . Na terenie podgrodzia lokowali  się  rzemieślnicy , handlarze  i obsługa  grodu głównego,. Stanowiło to często zarodek organizacyjny wczesnośredniowiecznych organizmów miejskich ,

Materiały graficzne dostępne na stronie http://slawenburgen.npage.de/

w zakładce Geschichte 

   

Dzięki za tłumaczenie strony, czekam na dalszy ciąg.

Przdstawiam tłumaczenie 2 rozdziału strony Slawnburgen :
  Budowa Grodów  Słowiańskich
Obecnie Średniowieczne osady w Niemczech klasyfikuje się w 3 grupach w zależności od ich wieku. Wczesnosłowiańskie (VIII -IX wiek), Środkowosłowiańskie  (IX-X wiek) i Późnosłowiańskie  (XI - XII wiek). Wcześniejsze  nazewnictwo  Młodosławiańskie, Starosłowiańskie, a też Średniosłowiańskie jest   mimo to nadal w użyciu. Kiedy pierwsi  Słowianie od VII-VIII  wieku  migrowali  na tereny dzisiejszych Niemiec,  najpierw pojawiły się proste zabudowy  wiejskie. Po pewnym czasie   zaczęli oni  tworzyć   bogatszą infrastrukturę, rozpoczęła się  budowa dużych kompleksów obronnych  w naturalnie  chronionych obszarach nizinnych lub trudno dostępnych wzgórzach, które były   zamieszkiwane tylko okresowo w czasie wojen  lub  w innych specjalnych  okolicznościach.  Najwcześniejsze  archeologicznie potwierdzone  grody obronne  datowane są na początek VIII wieku. Tu i ówdzie  Słowianie zaludniali  pozostałości po  opuszczonych grodach ze starszych  epok brązu / żelaza i urządzali te fortyfikacje na  nowo. Być może Słowianie wzięli te starsze mury jako wzór czy model dla własnych grodów? Słowiańskie twierdze zostały zbudowane wyłącznie z drewna, gliny, ziemi, głazów i miały zwykle owalne lub okrągłe układy murów obronnych. Rzadko występowały  czworoboczne formy  grodów. Gdy powstawały na naturalnym wzniesieniu terenu  jako tzw  Grody Wyżynne, tylko strona dostępu (na przykład Burgwall Quadenschönfeld (Wielecki Nadolin) w Meklemburgii; Burgwall Reitwein (Wielecka  Rutewina  koło Lubuszy ) w Brandenburgii) była  zabezpieczone łukowatym wałem ziemnym. Do obrony od strony zabezpieczonej naturalnym   ukształtowaniem  terenu   takich Hohenburg  (Grodów Wyżynnych)  wystarczało  tylko ustawienie  prostych drewnianych palisad. Z przekazów historycznych z drugiej połowy X wieku  wynika że  Słowianie przeszli do budowy tzw. Grodów Nizinnych (Niederungsburg ). Wybierali strategicznie położone miejsce w  rejonach nizinnych i wyznaczali  tam lokalizację  zamierzonego   grodu. Następnie budowano drewniane rusztowania  w postaci  skrzyń, które umieszczali jedna obok drugiej, a następnie jedna  nad drugą , wzajemnie połączonych. W tych pustych drewnianych skrzyniach umieszczali ziemię, glinę, kamienie,  kawałki  drewna i innych odpadów komunalnych.  Mury obronne grodów słowiańskich osiągały  wysokość od  około 4   do 12 metrów i były w końcowej fazie do 20 m szerokie. Nad górnym wałem budowano  dodatkowo  ściany  palisady a nawet  zadaszone blanki. W miejscach, gdzie chcieli umieścić  bramy grodu, przerywano ciąg skrzyń  systemu ściennego i budowano wieże, wysoką bramę i wąskie drzwi do  tunelu prowadzącego wzdłuż ścian grodu Prawdopodobnie  fosa była tez wzmacniana drewnianym balami  aby w przypadku podmycia nie nastąpiło osunięcie się ziemi. Ponad fosą prowadzone były krótkie drewniane mosty i wały prowadzące do bram  wjazdowych. Czy drewniane mosty były  demontowane przed  wrogim atakiem, albo były  wcześniej celowo  niszczone, można się tylko domyślać.  Ponadto, można przyjąć   że przy wznoszeniu wałów  używane były też takie materiały niepalne jak warstwy gliny, kamienne głazy, odłamki skał i inne materiały  mające na celu zapobieganie  pożarowi mogącego wyniknąć  z ostrzału przy pomocy płonących  strzał itp.  Bezpośrednio na wewnętrznej ścianie wału umiejscowione były budynki mieszkalne. Były one wykonane jako  głównie domy z bali lub pogłębione ziemianki. Jeśli wróg rzucił pociski do wewnątrz grodu, w większości pusta powierzchnia wnętrza grodu nie cierpiała z tego powodu  i wyrządzone napaścią  szkody były ograniczone.  Ponadto, uderzające jest to, że na początku  grody słowiańskiego Plemienia  Wieletów z VIII-IX wieku  we wschodniej Meklemburgii i Brandenburgii północnej były głównie wieloczłonowe. Składały się one z jednego, dwóch lub trzech podgrodzi  i mniejszego grodu  głównego.  Ten główny gród był budowany   w okresie  od VIII do początku IX w  większości przypadków   w miejscu  istniejących, starszych obiektów.  Powodem mogło być oczywiście pojawienie się słowiańskiego grodu  szlacheckiego, w którym preferowano ograniczone  inwestycje prywatne szlachty .W warownych podgrodziach mieszkali  głównie rzemieślnicy i oddziały pomocnicze ochrony, które były podporządkowane miejscowym wodzom. Pozostałą przestrzeń pozostawiono dla zabezpieczenia obrony dla  miejscowej  ludności i ochrony bydła,  która miała możliwość  wycofać się tutaj w przypadku oblężenia. W podgrodziu  były też warsztaty, magazyny i kilka studzienek. Więc można  było wytrzymać przez jakiś czas w przypadku oblężenia. Osobliwe  jest to, że te pierwsze wielkopowierzchniowe grody słowiańskie z połowy IX wieku zostały   opuszczone aż do początku X wieku. Od końca wieku IX  (880 rok ) powstawały mniejsze, głównie okrągłe / owalne grody  o średnicy od 50 do 80 metrów. Zostały one ponownie wykonane wyłącznie z drewna i ziemi. Jednak wały obronne  zostały rozszerzone, wzmocnione  i dochodziły w niektórych przypadkach do  wysokości 10 metrów  (np Burgwall Gross Raden ( Radogoszcz ? )  w Meklemburgii;  Burgwall Raddusch ( Serbołużycki Raduś ) w Brandenburgii). Te niewielkie  grody  wg. dzisiejszej interpretacji  traktowane są jako grody szlacheckie, siedziby lokalnych wodzów,  którzy mieli tylko niewielki terytorialnie zasięg  władzy.

 W bezpośredniej bliskości takiego małego średniosłowiańskiego grodu prawie zawsze istniały podgrodzia, które były chronione tylko płaskim wałem, fosą lub prostą palisadą. Czy na pewno  mieszkańcy tych  podgrodzi chronili się w czasie wojny wewnątrz głównych grodów? Trzeba wiedzieć , że w obszarze podgrodzia mieściły się także magazyny  żywności i składy materiałów wymagające ochrony. W pierwszej połowie X wieku te małe okrągłe grody  zniknęły prawie całkowicie. Niemiecki król Henryk I  i jego syn Otto I  do  roku 929 realizował  ujarzmianie wszystkich  plemion Słowiańskich na wschód od Łaby. Od 940 obserwuje się odbudowę większych grodów,  sytuowanych coraz częściej na wyspach, wzdłuż rzek lub półwyspów . Duże grody-wyspy łączono z lądem  drewnianymi  mostami, które mogły liczyć nawet kilkaset metrów długości.  Najdłuższy most obecnie znany  Słowianie przeprowadzili z grodu na wyspie Fergitz (gród Radarów lub Warnów) w Brandenburgii na jeziorze  Oberuckersee (Warnitz  nad tym jeziorem  to stare  Warsitze, siedziba Warnów) i miał długość 2200 metrów!  Następne  o 400 m przedłużenie  mostu  przeprowadzone poprzez około 20 m głębinę  na kolejną wyspę jest godne podziwu.  Do tej pory te dwa mosty stanowią dowód mistrzowskiego opanowania sztuki budowlanej wśród  słowiańskiego dorobku tamtych czasów. Było też wiele  różnych grodów świątynnych wśród Słowian. Każde plemię miało swój  plemienny gród. W głównym  grodzie w odpowiednim sanktuarium był czczony lokalny Bóg.  Najbardziej pod tym względem znany był gród na przylądku Arkona na wyspie Rugia, także   gród  w Meklemburgii  Wismar (Wyszomierz gród Wyszomira) w Meklemburgii-Pomorzu Przednim, ponadto   Starigard (Starogard)  gród w dzisiejszym mieście  Oldenburg  w Szlezwiku-Holsztynie a także   w grodzie  Rethra (Radogoszcz centrum kultu Swarożyca), którego  nie udało się zlokalizować  do tej pory, ale prawdopodobnie leżał w obszarze  pomiędzy Tollensesee (jezioro Dołężskie) / Lieps (jezioro Lipskie) w Neubrandenburgu w Meklemburgii-Pomorzu Przednim (kraju Wieletów).Są tylko nieliczne przykłady grodów zawierających wewnątrz ślady   sanktuariów.  Więc można wysunąć wniosek, że sposób budowania   grodów  we wczesnym, środkowym i późnym okresie  słowiańskiej  dominacji tych terenów prawie się nie zmieniał  aż do końca ich historii na zachodzie. Słowianie nigdy nie opierali  się  o budulec kamienny  przy wznoszeniu grodów na obszarze dzisiejszych  Niemiec. W chwili obecnej stare słowiańskie grody można jedynie rozpoznać w terenie jako wzniesienia czy pagórki  o różnych wysokościach, często mocno zalesione. Były one przez wieki całe często źle traktowane przez  rolnictwo,  zniekształcone  lub całkowicie zniszczone  i mogą dzisiaj być  rozpoznawalne i lokalizowane  tylko na starych mapach  i przy pomocy  zdjęć lotniczych wykonywanych w  nowoczesnych technologiach, na których specjaliści są w stanie zidentyfikować charakterystyczne zniekształcenia w terenie. W całych Niemczech zidentyfikowano   około 700 słowiańskich grodzisk. Ja podejrzewam, że gdyby doliczyć te zniszczone i dotąd  nie rozpoznane śmiało można by dojść do liczby  około  800 grodów słowiańskich  na całym terytorium dzisiejszych  Niemiec.

Bardzo ciekawe materiały graficzne można obejrzeć na stronie  autora :

http://slawenburgen.npage.de/               w zakładce ;  Burgaufbau

Środkowosłowiańska osada  z  9-10.stulecia  "typ Tornow", zgodnie z rysunkiem  Ronny Krügera z   2015 roku .

Muszę tu podziękować naszemu dobremu znajomemu Adrianowi Leszczyńskiemu .Znakomicie zareagował na mój i Ronnego Krugera apel i wybrał się specjalnie dwukrotnie do Santoka , porobił świetne foty i przesłal informację na temat grodu .Cały ten materiał wysłałem dalej do Ronnego a tu chcę tylko zasygnalizowac , że są ludzie oddani sprawie i jestem im bardzo wdzięczny .Oto jedna z fotografii Adriana Leszczyńskiego .Ten zadrzewiony  teren po drugiej stronie Warty , lekko wyniesiony ,to stare grodzisko Santok .

Teraz krótka notka historyczno-topograficzna  autorstwa Adriana:
SANTOK , jak go opisywał Gall Anonim był strażnicą i kluczem do Królestwa Polskiego. Miejscowość położona jest dokładnie w miejscu, w którym Noteć wpływa do Warty. W miejscowości były dwa grody: ten główny, ważny i wielki, czyli gród Polan / Polaków. Znajdował się on na równinie na lewym brzegu Warty (teren podmokły). Drugi gród powstał później i był grodem Pomorzan i położony był na prawym brzegu Warty, gdzie teren jest górzysty. Gród pomorski położony był na wysokim wzgórzu. Był niewielki. Potem powstał w tym miejscu zamek krzyżacki, a dziś stoi wieża zbudowana na cześć wujka Adolfa H. Z tej wieży robiłem większość zdjęć na gród Polan. Wieża jest obecnie własnością prywatną i skorzystałem z uprzejmości właściciela, który wpuścił mnie na nią. Po obu grodach nic nie zostało. Gród Polan jest dziki i cały zarośnięty. Poznać go można po tym, bo teren jest lekko uniesiony i pofalowany. Wokół grodu naturalny teren jest płaski jak blat. Tam, gdzie różnica terenu tam był gród. Zrobiłem nawet zdjęcia, aby widać było pozostałość po wałach, bo w tym miejscu teren lekko się unosi. . Na końcu zrobiłem zdjęcia billboardu, który wisi w centrum wsi i który obrazuje jak ten gród wyglądał. To właśnie dla tego zdjęcia dziś tam pojechałem, bo było w sobotę zasłonięte. Zwróć uwagę na animację wyglądu grodu i na współczesne zarośnięte miejsce po grodzie. Jeśli jesteś uważny, to zauważysz pewną niezgodność. Na animacji sprzed tysiąca lat Warta i Noteć oblewają gród od północy i zachodu. Dziś obie rzeki oblewają "gród" od północy i od wschodu. Dlaczego? Bo w XVIII w. po wielkiej powodzi, Warta zmieniła nurt i przesunęła się lekko na wschód. Stare koryto widać w postaci małego zalewiku na prawo od "grodu". Zdjęcia robiłem ze wspomnianej wieży, która stoi na miejscu dawnego grodu Pomorzan. Zdjęcia z wieży są robione z północy na południe.

Więcej zdjęć wkrótce . Jeszcze raz wielkie dzięki dla Adriana . A ja dodam jeszcze zdjęcie lotnicze z Google, stare koryto Warty jest tam łatwiejsze do lokalizacji :

Szkoda, że tak ważne i ciekawe miejsca dla polskiej historii nie są bardziej wyeksponowane .
Santok to świetne miejsce na rekonstrukcję grodu i muzeum w plenerze .
Ktoś z lokalnych władz powinien wpaść na taki pomysł, pozyskać fundusze i zrealizować .Panowie, na tym przecież też można zarobić !  Wycieczki, hotele, gastronomia, imprezy.

Jak widać na wskazanym mi przez Adriana Leszczyńskiego zdjęcia z Google, teren jest całkowicie "dziki". 


Brak zabudowy jest szansą na upamiętnienie tego miejsca w bardziej spektakularny sposób. Widać bardzo dobrze ślady fosy i starego koryta Warty. Dla porównania zdjęcie hipsometryczne grodu z widocznymi wyrażnie starorzeczami i jakby dostawką :
Prezentuję też następne zdjęcia Adriana, na których widac ślad  wałów  obronnych:

I jeszcze inna  fotografia wałów .
Mam jeszcze materiały fotograficzne  z Kruszwicy i Lubuszy od Adriana . Przy następnej okazji je zaprezentuję . Wielkie dzięki Adrinie .

Przedstawię teraz kolejny gród słowiański z rejonu Berlina - Blankenfelde, który upamiętnia na swojej stronie Slawenburgen Ronny Kruger .Oto tłumaczenie opisu :

Około 500 m na południe od miejscowości Schildow i 1,7 km na północny-zachód od dawnej wsi Blankenfelde (Pustepole to dziś część dzielnicy Berlin-Pankow) można znaleźć na różnych mapach z 17 i 18 wieku (1682, 1731, 1770) oznaczenie" Burgwall ".( wał obronny grodu)  Uważa się, że nazwa ta odnosi się do śladów obwałowania  dawnego słowiańskiego grodu Szprewian  usytuowanego na skraju  doliny potoku  Tegel .

Stara , zniszczona mapa czewoną linia wskazuje lokalizację grodu i podgrodzia 

Joachim Herrmann opisywał w 1960 płaskowyż  lub płaski cypel na skraju tej doliny , który był  otoczony z trzech stron przez łąki i był odgrodzony   od strony południowej  przez starą fosę  oraz  wysoki wał ziemny. Na miejscu starego grodu  w trakcie XIX wiecznych  badań archeologicznych odkryto artefakty z różnych okresów osadnictwa .  W  latach 1931/32 ponowiono  badania archeologiczne przeprowadzone na krótko przed podziałem tego terenu  na   działki i realizacją osiedla  małych ogródków działkowych. Znaleziono wtedy  elementy  z epoki brązu oraz  wiele śladów z czasów osady słowiańskich Szprewian . Kolejne badania  wykonano także   w 1970 roku. Ze względu na niewystarczającą ilość  dowodów archeologicznych, bardziej dokładnych danych lokalizacji grodu nie można był ustalic .Dotyczy to również możliwości określenia czasu, w którym gród słowiański funkcjonował. Na podstawie oceny ogólnego kontekstu historycznego w rejonie Berlina  pojawia się prawdopodobna data powstania grodu na VII-VIII wiek  . Dzisiaj omawiany  obszar po obu stronach drogi Schildowerstrasse  został w dużej części zabudowany domkami  jednorodzinnymi  oraz weekendowymi . ( zdjęcie goole )

Czerwony wykrzyknik wskazuje centrum grodziska , widać ślad pozarysie  wałów : .

Na podstawie map historycznych można na obszarze koło miejscowości Schildow rozpoznać  teren nieco podniesiony w stosunku do okolicy  w formie jakby wydłużonej wyspy, która kojarzy się  z kształtem dawnego grodu i podgrodzia . Przez gęstą zabudowę terenu trudno jednoznacznie stwierdzić, czy to  dokładne jest miejsce dawnego Burgwall( grodu ). Na koniec fotografia, której autorem jest  Christian Grabowski, (z 2014 roku ), współpracujący z Ronnym Krugerem przy dokumentacji fotograficznej gródów ukazująca zarys wałów grodziska .

Umieściłem tutaj ten wpis by pokazać, jak można łatwo stracić cenną pomiątkę przeszłości . Mam nadzieję, że władze omawianego wyżej   Santoka nie pójdą śladem Berlińczyków i nie zorganizują na terenia grodziska osiedlla domków czy  ogródków działkowych a wręcz przeciwnie, wyeksponują bardziej to miejsce .

Inne grodziska Berlina omawiam na http://www.taraka.pl/slowianskie_grody_w_niemczech#permaid19125

Tam bielono płótna przez zwilżanie i rozkładanie  na dobrze nasłonecznionych łąkach. Stąd Blankenfelde.

Iłowa (pol. hist. Ilwa, niem. Halbau)  miasto w województwie lubuskim, w powiecie żagańskim .Współczesna Iłowa powstała w X wieku, jako osada leśna na terytorium plemiennym Dziadoszan, na rozstajach szlaków handlowych prowadzących z Żagania do Zgorzelca i z Legnicy do Gubina.

W roku 1000 Bolesław Chrobry wyruszył w stronę zachodnich granic swego państwa, aby ( według Joachima Lelewela  ) w okolicach Iłowej uroczyście przywitać swojego gościa Ottona III i razem z nim udać się na zjazd do Gniezna:

Z Rzymu więc roku 1000, Otto III cesarz, przybywa na krańce królestwa  króla polskiego Bolesława. "Od Ilwy (Halbau) we włości Djedesów leżącej, z wielkimi przyjaźni oznakami,  przyjął gościa Bolesław, i nie do opisania, ani do pojęcia wydało się Niemcom, z jaką wspaniałością cesarza przez swe kraje aż do Gniezna prowadził." W roku 1000 granica Polski z Łużycami przebiegała własnie przez Iłowę . Łużyce zostały odbite przez Chrobrego cesartstwu dopiero  8 lat póżniej . Na zdjęciu hipsometrycznym widać zarys murów obronnych strażnicy. Dla porównania zdjęcie z googli z zaznacznym obszarem podwyższenia wałów. Rzeka Czerna Mała opływa łukiem grodzisko stanowiąc naturalną fosę z jednej strony . Ślad dawnej sztucznej fosy ledwie widoczny na zdjęciu górnym . Artykuł stanowi uzupełnienie do mojego wpisu nr 96 na  http://www.taraka.pl/slowianskie_grody_w_niemczech#permaid19125

Z dużą satysfakcją muszę donieść , że moja akcja zbierania materiałów o słowiańskich osiedlach odniosła pierwszy sukces. Wysyłam od pewnego czasu różne zdjęcia i opisy grodów w Posce do Ronny Krugera . Wiele  z tych materiałów dostałem od Adriana Leszczyńskiego. Kilka dni temu Ronny zakomunikował, że Dr  Felix Biermann , z którym współpracuje jest zainteresowany zdjęciami Adiana z Biskupina i zapytał o pozwolenie na ich publikację.  Mimo małego zamieszania spowodowaego wyjazdem Adriana sprawa zakończyła się sukcesem . Postać dr. Felixa Biermanna prezentowana jest na Wikipedii :
https://de.wikipedia.org/wiki/Felix_Biermann
Był  on , miedzy innymi pracownikiem  naukowym w projekcie "germańskie, słowiańskie, niemieckie"  Zakładu Prehistorii i Wczesnej Historii Uniwersytetu we Frankfurcie ,  w latach  1997/98 pełnił fukcje w  Urzędzie Ochrony Zabytków /Stadtarchäologie Brandenburgii, w 1998/99 odbył  roczne stypendium    Rzymsko-Germańskiej Komisji Niemieckiego Instytutu Archeologicznego,  2000/2011 pracował w zespole badawczym  " Feodor-Lynen:-  Fundacji Alexandra von Humboldta   oraz Instytucie Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Od 2001 Biermann był  adiunktem  Prehistorii i Wczesnej Historii Uniwersytetu w Greifswaldzie.  W tym czasie był w latach 2005/06 professoem  w Instytucie Nauk Archeologicznych na Uniwersytetu Goethego we Frankfurcie i  ukończył habilitację w 2007 roku w Greifswaldzieza . Od roku 2007 aż do 2011   był  dr. Biermann profesorem  na Wydziale Prehistorii i Wczesnej Historii Uniwersytetu Humboldta  w  Berlinie.  Od 2011 roku jest stypendtstą  Fundacji Heisenberga d/s Badań Niemieckich na Uniwersytecie w  Getyndze.  Dr.  Biermann jest członkiem Komisji Historycznej dla  Pomorza.
 Można zapoznać się z wykładami dr. Biermanna na youtube , przykładowo ;

https://www.youtube.com/watch?v=LPY_K_OWGi0

https://www.youtube.com/watch?v=G5vJ3UPUbeI

Ronny umiescił też kilka zdjęć Adriana na swoim Homepagu Slawenburgen .
Pomimo,  że Biskupin zasadniczo jest prezentacją  "Kultury Łużuyckiej" ,  jest tam też ekspozycja przedstawiająca osadę słowiańską . Swego szasu otrzymalem od Ronnego Krugera ciekawy artykuł  Dr. Felixa Biermanna do publikacji, lecz jeszcze go nie przetłumaczyłem ale nastapi to niebawem . Na razie jedna z opublikowanych fotek Adriana  na stronie Slawenburgen :
Autorstwo zdjęcia nie podlega dyskusji .