Witam, piszę trochę po niewczasie, ale w Tarace jestem od niedawna i uzupełniam luki, czytając starsze artykuły. Moim zdaniem teza o składaniu ofiar z ludzi w słowiańskiej obrzędowości jest mocno dyskusyjna. Przykład, którym się Pan posłużył, jest dość kontrowersyjny, tezy profesora Szafrańskiego na temat domniemanego Płockiego uroczyska , zostały podważone. Uczony ten zbyt subiektywnie podszedł do tematu, ubarwiając mocno rzeczywistość. Owe znicze ofiarne okazały się XI wiecznymi jamami śmietniskowymi, rzekomy słup drewniany przedstawiający wizerunek bóstwa słowiańskiego w rzeczywistości był pozostałością po słupie wspierającym dach jakiegoś średniowiecznego budynku,  kupa kamieni polnych została zinterpretowana jako ołtarz ofiarny a rozcieracz do ziaren został maczugą, rzekomym narzędziem zbrodni. W miejscu gdzie znaleziono czaszkę dziewczynki, funkcjonował cmentarz wraz z kościołem ( od XI wieku), nie były to jedyne szczątki  ludzkie znalezione w tym miejscu. Nie ma żadnych przesłanek do tego aby uznać ją za ofiarę mordu rytualnego.

Co więcej jak Pan odróżni ofiarę rytualną od kary śmierci? Słowianie według swego plemiennego prawa sądzili współbraci i zapewne funkcjonowała wśród nich także kara śmierci. Jeśli przypadkiem świadkiem takiej egzekucji był gość z krajów chrześcijańskich, to mógł wyrok śmierci zinterpretować jako krwawą ofiarę dla okrutnych pogańskich bogów. Śmierć biskupa Jana raczej była spontaniczną zemstą ludu, chcącego odwetu na ciemiężących ich przedstawicielach kościoła katolickiego. W końcu jego męczeńskiej śmierci towarzyszyła reakcja pogańska, więc nie można uznać tego jako zgodny z tradycją mord rytualny. Czy bolszewicy rzucając się na swych panów, ćwiartując ich ciała, obcinając głowy, składali ofiary jakimś bogom? Co więcej przyznam się Panu, iż wydaje mi się że nawet Celtowie nie składali takich ofiar. Padli ofiarą złej prasy imperium romanum, a jak dotąd , powtarzam - jak dotąd nie znaleziono żadnych jednoznacznych dowodów świadczących o krwawych rytuałach z ludzi. Zresztą czytając źródła irlandzkie czy walijskie, nie znajdziemy żadnej najmniejszej wzmianki o tego typu rytuałach. Gdyby druidzi dopuszczali się takich ceremonii, z pewnością wzmiankowali by o tym wczesnośredniowieczni mnisi  irlandcy. Pozdrawiam serdeczne, bardzo miło mi się czyta Pańskie artykuły, poruszają  ciekawe treści.

Dzięki za uwagi. Tu link do fachowej odpowiedzi w/s Celtów: http://www.digitalmedievalist.com/opinionated-celtic-faqs/human-sacrifice/
Tu inny fachowiec potwierdza ludzkie ofiary dla Celtów w Irlandii, lecz ma wątpliwości czy tak było w Galii. O ofiarach z ludzi u Słowian: Aleksander Limisiewicz "Składanie ofiar z ludzi przez Słowian we wczesnym średniowieczu" (Funeralia Lednickie 7, Poznań 2005), wyd. Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich. Wybitny badacz Leszek Paweł Słupecki potwierdza w Encyklopedii PWN, że Słowianie połabscy składali ofiary z ludzi (o czym pisali niemieccy kronikarze Thietmar, Adam z Bremy i Hetmold). W Wyszogrodzie nie tak dawno odkryto szczątki dziewczyny złożonej w ofierze we wczesnym średniowieczu. Kronika Nestora potwierdza ofiary wśród Rusów. Mamy też sporo żniwnych pieśni rytualnych dot. krwawej ofiary z człowieka, które cytuję w artykule "Dziady, czyli nie wszystko". Nie wiem czy był we wczesnym średniowieczu w Europie lud, który nie składał ofiar z ludzi - zakładzinowych czy płodnościowych. Dochodzą do tego jeszcze mordy rytualne na podejrzanych o wampiryzm (wąpierz/upiór). Słowo wampir pochodzi z języków słowianskich.

Dziękuje za link. Ze swojej strony przytoczę inny negujący tą opinie:

http://druidnetwork.org/what-is-druidry/beliefs-and-definitions/articles/sacrifice/druids-and-human-sacrifice/

Generalnie polecam pozycję : " Druidzi " autorstwa Petera Berresforda Ellisa, świeże i nowatorskie spojrzenie na funckje religijno - społeczne kapłanów celtyckich. Praca ta otwiera nową przestrzeń do dyskusji, nic jeszcze nie zostało przesądzone, jeśli chodzi o religię Celtów. Najważniejsze pytanie jakie musimy sobie zadać to: Jak odróżnić ofiary rytualne od wyroków śmierci? Liczne zwłoki bagienne znajdowane w całej Europie wcale nie muszą być dowodami świadczącymi o sakralnych ludzkich ofiarach. Już Tacyt wyraźnie pisał iż Germanie różny rodzaj śmierci wobec "odszczepieńców" stosowali. Jednych przestępców dusili, innych topili w bagnach, jeszcze innych zakopywali w piasku, obcinając członki. A więc rytualne mordy? Niekoniecznie, chyba że Indoeuropejczycy składali jako ofiary swoim bogom, właśnie przestępców. Możliwe też, że zasadę potrójnej śmierci (u Celtów) stosowano aby zabezpieczyć się przed duchem zbrodniarza, który mógłby zza grobu wrócić i się mścić na swych oprawcach. W każdym razie nie znamy powodów, logicznych przesłanek na dokonywanie tego typu rytuałów religijnych. Należy wziąć pod uwagę iż tylko najmożniejsze społeczeństwa zapewne na takie ofiary mogły sobie pozwolić, w końcu w ciężkich realiach średniowiecznych, każde ręce zdolne do pracy mogły zadecydować o być albo nie być lokalnej ludności. Czy Słowianie mogli sobie pozwolić na takie marnotrawstwo? No chyba że poświęcali skazańców... Temat jest otwarty, ale czy nie wydaje się podejrzane, że jedyną religią nie stosującą tego rodzaju ofiar, było chrześcijaństwo? Wszystkie lokalne wierzenia były złe, jedynie chrześcijaństwo było doskonałe? Jeśli przyjmiemy za prawdę, że wszystkie starożytne nacje składały ofiary z ludzi, to będziemy musieli uznać wyższość moralną chrześcijaństwa. Oto zapewne chodzi tym wszystkim naukowcom, którzy bez krytycyzmu ufają chrześcijańskim źródłom pisanym, stawiających pogan w niekorzystnym świetle. Jeśli profesor jest głęboko wierzącym katolikiem, to bez trudu uzna każdy, noszący znamiona zbrodni, szkielet ludzki za ofiarę sakralnego mordu. Należy mieć duży dystans do tych wszystkich rewelacji..

Andrzej Szyjewski w "Religii Słowian" pisze o ofiarach ludzkich składanych przez księcia Włodzimierza (z "Powieści dorocznej" Nestora) i dodaje: "Ponieważ bardzo podobnie o składaniu ofiar ludzkich  na Połabiu pisał Helmold, można uznać twierdzenia kronikarzy za odbicie rzeczywistych obrzędów, a nie próbę dyskredytacji pogaństwa". Wcześniej pisał, że inny opis Nestora wygląda na "standardową próbę zohydzenia  pogańskiego kultu czytelnikom-chrześcijanom" (str. 140). Ofiarami nie muszą być "cenni" przedstawiciele plemienia, jak w przypadku ofiary dziękczynnej po pokonaniu Jaćwingów przez Włodzimierza, lecz często ludzie obcy, czyli jeńcy lub kaleki (tzw. kozioł ofiarny - farmakos opisywany przez Rene Girarda). To, że wszyscy w starożytności oskarżali się o łamanie największego tabu, czyli kanibalizm związany ze składaniem ofiar jest powszechnie wiadome, stąd pokutujące w chrześcijaństwie oskarżenie o porywanie przez Żydów dzieci na macę. Poza chrześcijaństwem jest wiele religii nie składających krwawych ofiar: zoroastryzm, buddyzm, taoizm filozoficzny, nie magiczny, większość szkół hinduizmu, pitagoreizm, orfizm, platonizm i neoplatonizm. Tym niemniej historia religii pokazuje, że zaczęliśmy od krwawych ofiar i minęły tysiąclecia zanim zaczęliśmy z nich rezygnować. Ludzie, którzy studiowali ten problem nie byli koniecznie katolikami: np. James Frazier, Mircea Eliade,  Barbara Ehrenreich. Należy mieć duży dystans do wszelkich generalizacji w tym negujących. Negować można wszystko: holokaust, teorię ewolucji, prawa fizyki, ale badacz winien opierać się na faktach.

W sumie rzymianie oskarżali chrześcijan o porywanie dzieci i rytualne ich zabijanie, tak więc od dawien dawna ofiary z ludzi były elementem czarnego PR. Szkoda tylko, że nie mamy żadnych pisanych świadectw z drugiej strony, tak mocno oczernianej. Wtedy mielibyśmy 100 procentową pewność. Zgadzam się z tym, że nie należy generalizować także w drugą stronę i dopuścić do siebie wszelkie możliwości. Chciałem tylko zaznaczyć iż nie wszyscy badacze kultury tzw. barbarzyńców uznają dowody archeologiczne czy świadectwa historyczne za wystarczające aby jednoznacznie potwierdzić fakt zabójstwa sakralnego. Myślę, że temat ten jeszcze się rozwinie i w przyszłości zapoznamy się z kolejnymi zaskakującymi faktami :). Na dzień dzisiejszy fakty mnie nie przekonują, stąd moje wątpliwości, ale na tym polega istota rzeczy. Akceptacja danych paradygmatów w nauce oznacza jej śmierć, brak ewolucyjnego rozwoju. Póki człowiek wątpi musi pytać, drążyć, daleko nam jeszcze do poznania prawdy (o ile w ogóle obiektywna prawda istnieje). Ciekawostką historyczną są na pewno świadectwa Greków zamieszkujących Azję mniejszą. Uważali oni Druidów przede wszystkim za filozofów przyrody. Jeden z tamtejszych mędrców(nie pamiętam kto) twierdził iż pitagoras rozwinął swą doktrynę, zainspirowany przez nauczanie druidów z którymi miał styczność. Między innymi przejął od nich ideę nieśmiertelnej duszy oraz ideę transmigracji dusz. Słyszałem także teorię, iż w niektórych starożytnych społecznościach ofiara z człowieka była rodzajem zaszczytu. Powszechna była silna wiara w życie pozagrobowe, w zasadzie przekonanie o istnieniu zaświatów. Ofiara była rodzajem posłańca, który w trudnych czasach miał przekazać Bogom wiadomość od żywych. To by usprawiedliwiało moralnie takie postępowanie. Jest to jedna z teorii, których wiele...

Pitagoras miał wziąć nauczanie o transmigracji dusz od orfików, a Orfeusz był Trakiem. Ulubiony temat Eliadego.

Inny grecki filozof twierdził natomiast iż to Druidzi przejęli owe idee od Pitagorasa :) Tak więc nawet antyczni pisarze mieli rozbieżne opinie :) Polecam tą książkę o której wcześniej wspomniałem, jest tam wiele frapujących ciekawostek historycznych. Między innymi słowa umierającego druida skierowanego do chrześcijańskiego mnicha. Był on ostatnim z żyjących przedstawicieli swojej kasty społecznej, który ubolewał na łożu śmierci nad umierającą religią pogańską. Nie zacytuje jego słów aby zachęcić do owej lektury.

pozdrawiam