Geneza języka i rola śpiewu w budowaniu relacji społecznych

Wciąż nie wiemy tego dokładnie, ale z coraz większym przybliżeniem jesteśmy w stanie określić, kiedy pojawienie się języka stało się fizycznie (ewolucyjnie) możliwe. Zdaniem Robina Dunbara, ów przełomowy krok w dziejach ewolucji człowieka nastąpił gdzieś między 1,6 mln a 500 tys. lat temu. Najbardziej prawdopodobna teza brzmi, że język (w sensie zbliżonym do tego, co dziś rozumiemy przez to słowo) jest właściwy wyłącznie ludziom (homo sapiens) i w tym sensie ewolucyjnie jest bardzo nowym wynalazkiem.

Jak sugeruje Dunbar, zanim stopniowo nasi przodkowie nauczyli się mówić, komunikowali się za pomocą śpiewu, dźwięków i rytmu (słowem muzyki). Śpiew nie jest jednak po prostu etapem ewolucji języka. Wiele wskazuje na to, że ewoluował on niezależnie od języka i przede wszystkim jest zjawiskiem dużo starszym od niego.

Zdaje się, że z ewolucyjnej perspektywy śpiew ma więcej wspólnego z muzyką niż z językiem. Zaś emocjonalna reakcja na określone dźwięki (w tym muzykę) jest już zupełnie odległym etapem ewolucji, który jest znany nie tylko ssakom. Innymi słowy, kiedy ulubiona muzyka wzbudza w nas emocje zachodzi zjawisko, które ma bardzo długie korzenie.

Pomysł, że śpiew i rytmiczne dźwięki na długo przed pojawieniem się języka pozwalały przodkom współczesnego człowieka tworzyć więzi społeczne i w pewnym sensie komunikować się, jest dla mnie bardzo tarakowy. Chyba zgodzi się z tym każdy, kto przy ognisku wsłuchiwał się w rytm bębna i dał ponieść się poczuciu wspólnoty z tymi, którzy rytmicznie się do niego kołyszą.

Zachęcam do poczytania "Nowej historii ewolucji człowieka" Robina Dunbara.