Oryginał: The Jesus Puzzle. Pieces in a Puzzle of Christian Origins, © Earl Doherty 1997. W Tarace z uprzejmą zgodą Autora. In Taraka with the kind

Oryginał: „The Jesus Puzzle. Pieces in a Puzzle of Christian Origins”, © Earl Doherty 1997. W Tarace z uprzejmą zgodą Autora. In „Taraka” with the kind permission of the Author.

Przekład: Jerzy Florczykowski

Poniższy artykuł ukazał się w Journal of Higher Criticism, (jesień 1997), publikowany przez Institute for Higher Critical Studies (Instytut Wyższych Studiów Krytyki) z siedzibą na Uniwersytecie Drew w Madison w stanie New Jersey. Niniejsza uwaga została zamieszczona na prośbę redaktorów, J. - Darrella Doughty i Roberta M. Price’a.

Problematyczne rozwiązania układanki

Jeśli są to najistotniejsze fragmenty zapisu dokumentalnego czasu, to jak uczeni tradycyjnie próbowali je połączyć razem? Niemal powszechnie przyjęli postać Jezusa z Nazaretu, o którym -  poczynając od końca pierwszego wieku - świadczą jedynie Ewangelie, i umieścili go przed najwcześniejszymi zapisami, patrz: Listy Pawła i inne listy Nowego Testamentu, które nie zawierają żadnego znaku o nim. Aby skompensować ten brak na początku zapisu, wyodrębnili elementy z Ewangelii i próbowali prześledzić wstecz ich korzenie - aż do czasów rzekomego Jezusa, myśląc, jakby tu odkryć słowa i czyny, które mogą mu być przypisane. Te próby wykopalisk zostaną ocenione później.

Ale inna anomalia, do której uczeni musieli się odnieść, jest chyba jeszcze większym wyzwaniem. Jeśli Jezus umarł około roku 30. n.e. - a był niczym więcej niż charyzmatycznym propagatorem Królestwa  (jednak niezbyt charyzmatycznym, skoro zginął bez śladu we wszystkich niechrześcijańskich zapisach z pierwszego wieku) — to jak mamy wyjaśnić sposób, w który jest przedstawiany w najwcześniejszych zachowanych zapisach chrześcijańskich, które są datowane na nie więcej niż dwie dekady po jego śmierci, a które wydają się zawierać starsze elementy sięgające do czasów, gdy jeszcze nie został złożony w grobie?

Uczeni od dawna zdają sobie sprawę, że wcześni chrześcijańscy autorzy przedstawiają nam dokładnie boskiego Chrystusa. Uznają, że Paweł, wraz z kultowymi kręgami, których reprezentuje, dokonał skoku tak daleko poza Jezusa-człowieka, prezentowanego w Ewangeliach, że obraz tej ostatniej postaci kompletnie zaginął. Herman Ridderbos jest tylko jednym z wielu głosów wyrażających głośno to samo zakłopotanie:

„Nikt, kto bada Ewangelie... a potem czyta listy Pawła, nie może oprzeć się wrażeniu, że porusza się w dwóch zupełnie różnych dziedzinach... Kiedy Paweł pisze o Jezusie jako Chrystusie, historyczne i ludzkie cechy wydają się być niejasne, a Chrystus wydaje się mieć znaczenie tylko jako transcendentna boska istota”  [Paul and Jesus (Paweł i Jezus), str. 3] - po czym zadaje pytanie: „Jezus nie przeżył normalnej długości ludzkiego życia, a jednak jego pozycja nie tylko nieskończenie wzrosła, ale także całkowicie się zmieniła. Jak do tego doszło?”

Inni, tacy jak Rudolf Bultmann, [I]. określili sytuację w inny sposób — że wczesny kościół niemal natychmiast stracił zainteresowanie ludzkim życiem, jakie prowadził jego Mistrz, i skoncentrował całą swoją uwagę na jego naturze i roli jako ukrzyżowanego i zmartwychwstałego. Nawet szczyt historii zbawienia, wydarzenie krzyża, nie znajduje się na wzgórzu Kalwarii, ani jego zmartwychwstanie nie jest umieszczone w kontekście pustego grobu poza Jerozolimą. Norman Perrin [II]. przedstawił obraz wczesnego kościoła, który nie rozróżniał, jak on powiada, między Jezusem historycznym i wywyższonym Chrystusem, postrzegając obie postacie jako nierozłączną jedność. To sprawiło, że zbędnymi stały się wszelkie wyjaśnienia (związków i rozróżnień) między tym, co Jezus powiedział na ziemi, a tym, co mówił nadal w jego nowym duchowym stanie [lub - przyp. Taraki] "próby wyjaśnienia, dlaczego właściwie nic z tych pierwszych się nie pojawia, określone jako takie, w zapisie".

W tych wszystkich scenariuszach są trudności, którym komentatorzy niechętnie dają wyraz trudności, które sprawiają, że wiele z ich założeń jest praktycznie niemożliwe. [Niemożliwe w realnym świecie – przyp. Taraki.].

Przeciwko żydowskiemu ziarnu

Pierwszą trudnością jest to, że zdecydowana większość pierwszych chrześcijan była, oczywiście, Żydami. „Bóg jest jeden”, mówi najbardziej podstawowy żydowski dogmat teologiczny. Ponadto umysł żydowski miał obsesję na punkcie wiązania czegokolwiek ludzkiego z Bogiem. Bóg nie mógł być reprezentowany nawet przez sugestię ludzkiego wizerunku, a tysiące Żydów obnażyło szyję pod miecze Piłata po to, by po prostu zaprotestować przeciwko umieszczaniu symboli wojskowych z wizerunkiem Cezara w pobliżu świątyni. Pomysł, że człowiek był dosłowną częścią Boga, spotkałby się u każdego Żyda z przerażeniem i wręcz apopleksją.

Tymczasem mamy uwierzyć, że Żydzi zostali natychmiastowo nakłonieni do podniesienia Jezusa z Nazaretu na boskie poziomy, co jest ewenementem w całej dotychczasowej historii ludzkiej religii. Mamy uwierzyć, że oni nie tylko utożsamili ukrzyżowanego przestępcę ze starożytnym Bogiem Abrahama, ale rozeszli się po imperium i, praktycznie z dnia na dzień, nawrócili ogromną liczbę innych Żydów na tę samą, skandaliczną — i z gruntu bluźnierczą — propozycję. Czytamy, że w ciągu kilku lat po rzekomej śmierci Jezusa powstały wspólnoty chrześcijańskie w wielu dużych miastach imperium, które wszystkie zapewne zaakceptowały to, że człowiek, którego nigdy nie spotkali, ukrzyżowany jako buntownik polityczny, na wzgórzu koło Jerozolimy zmartwychwstał i był w rzeczywistości istniejącym od dawna Synem Boga, stwórcą, odnowicielem i odkupicielem świata.

Ponieważ wiele z tych wspólnot chrześcijańskich działało zanim Paweł do nich dotarł — a z Listów Pawła nie wynika obraz, jaki jest nakreślony w Dziejach Apostolskich na temat intensywnej działalności misyjnej (grupy w Jerozolimie skupionej wokół Piotra i Jakuba) — historia nie rejestruje, kto dokonał tego zdumiewającego wyczynu. [III].

Co więcej, to najwyraźniej zostało zrobione bez konieczności jakiegokolwiek uzasadnienia. Nie ma ani słówka w którymkolwiek z Listów Pawła, ani w żadnym innym liście, że chrześcijanie musieli bronić tak dziwacznej doktryny. Nie wydaje się, by ktokolwiek kwestionował chrześcijańskie twierdzenia w tej materii; temat ten nigdy nie jest poruszany. Nawet w Pierwszym Liście do Koryntian (1: 18-24), gdzie Paweł broni „mądrości Boga” (czyli przekazu, który głosi) przeciwko „mądrości tego świata”; nie dostarcza nawet wzmianki o wyniesieniu Jezusa z Nazaretu do boskości, również  żadnej obrony tej tezy. Potrafi przyznać, że dla Greków i Żydów doktryna krzyża — pomysł ukrzyżowanego Mesjasza — jest „głupstwem” i „przeszkodą”. Ale to nie ma nic wspólnego z przekształceniem człowieka w Boga, kawałkiem szaleństwa, którego nigdy nie omawia, ani nie broni. To, że jego przeciwnicy, a w ogólności żydowski establishment, nie przeciwstawiliby się mu w tej podstawowej zasadzie chrześcijańskiej, zmuszając go, aby zapewnił jakieś uzasadnienie, jest nieprzekonujące.

Powściągliwy ruch moralizatorski

Czy jakiś apostoł mógł utrzymać takie umiarkowanie w swojej działalności misyjnej? Jeśli Paweł opowiadał o człowieku, który był Bogiem, czyż jego słuchacze i nawracani nie zażądaliby szczegółów dotyczących życia tego człowieka, jego słów i czynów? Czy Pawłowi się to podobało, czy nie - człowiek-Jezus stałby się tematem dyskusji między nim a jego kongregacjami, których szczegóły na pewno ujawniłyby się w jego listach, ale żaden się nie ujawnił.

Paweł z trudem mógł dać sobie radę z zadaniem niesienia gojom (na całym znanym świecie) wiadomości o Jezusie bez posiadania pewnej ilości informacji na temat człowieka, o którym miał zamiar głosić kazania. Jednak jakie działania podjął, aby zdobyć takie informacje? W ciągu pierwszych 17. lat po jego nawróceniu, a po odczekaniu trzech z tych lat, spędził dokładnie dwa tygodnie w Jerozolimie z mężczyznami, którzy, jak się przyjmuje - znali Jezusa w czasie jego duszpasterstwa i byli strażnikami tej informacji. Wszystko, co robił w tym czasie, jak sam nam mówi (List do Galatów 1, 18-19), było „poznanie Piotra” i zobaczenie się z Jakubem. Czy oni zapewnili mu intensywny kurs na bazie swoich wspomnień z życia i służby Jezusa? Paweł nie daje żadnych wskazówek o czymś takim i żadnych szczegółów na ten temat nigdy nie przekazał swoim czytelnikom.

Chrześcijaństwo stanowiło konkurencję dla greko-rzymskich kultów misteryjnych, z wielu przesłaniami zbawienia, rozprzestrzenianymi przez wędrownych filozofów i wielbicieli kultowych bogów. Ważnym dobrodziejstwem oferowanym przez te bóstwa była ochrona przed złymi duchami. Jednak pseudo-pawłowe Listy do Kolosan i Efezjan, które mają szczególne znaczenie w tej materii, nie zauważają, że w przeciwieństwie do innych zbawicielskich bóstw, w najnowszej historii Chrystus został wcielony w ciało i krew. Że on sam doświadczył i przeciwdziałał na ziemi takim demonicznym siłom. Że pokazał swoją władzę nad nimi przez swoje cuda, egzorcyzmując je z chorych ludzi. W swoim duszpasterstwie Jezus okazał współczucie, tolerancję, hojność, wszystkie rzeczy, których mężczyźni i kobiety byli żądni w konfrontacji z wrogim, nieczułym światem. To jest po prostu nie do pomyślenia, aby Paweł lub ktoś inny, zignorował lub stracił zainteresowanie tymi zaletami człowieka-Jezusa w czasie, gdy prezentował swoim słuchaczom, gojom lub Żydom chrześcijańskiego wykonawcę zbawienia.

Obsadzenie Jezusa w mitologicznym dramacie

Robert Funk, założyciel Seminarium Jezusa, w jego Honest to Jesus (Szczery wobec Jezusa), [IV]. bardzo stara się podkreślić, że chrześcijaństwo rozwinęło się jako starcie pomiędzy „kultem Chrystusa” i „Ewangelią Jezusa”. Paweł ma być głównym winowajcą w tworzeniu pierwszego i blokowaniu dostępu do tego drugiego. Funk przyznaje, że odłam kultowy ma wyłącznie charakter mityczny, że był pod silnym wpływem Starego Testamentu i hellenistycznych idei kultu zbawiciela i boga umierającego i zmartwychwstającego. Jednak jak mogły hellenistyczne pomysły mitologiczne tak silnie i gwałtownie zawładnąć myśleniem tych, którzy byli wyznawcami ludzkiego Jezusa? Jaki, w czyimkolwiek umyśle, kontrkulturowy [V]. kaznodzieja Królestwa, stracony przez władze rzymskie za pewnego rodzaju podejrzenie o działalność wywrotową, mógł mieć związek z mitycznymi bogami-zbawicielami i odkupieniem świata, który mógł doprowadzić kogoś do oddania go tak dokładnie w tej postaci — z wykluczeniem wszelkich śladów nauczającego oryginału?

Uczeni od dawna starali się wymyślić scenariusze wyjaśniające ten proces. Jeden z nich wygląda następująco: Z gorliwością i cierpieniem, po ukrzyżowaniu, zwolennicy Jezusa starali się zrozumieć, co się stało; próbowali interpretować sens życia ich mistrza, aby nadać nazwę jego roli w bożym planie. Sięgnęli do swych Biblii i zaczęli przypisywać mu wszelkiego rodzaju fragmenty zaczerpnięte ze Starego Testamentu, zwłaszcza tych uważanych, przez ówczesnych Żydów, jako mesjanistyczne. Przy okazji zmienili również współczesną mitologię helleńskiego Logosu, uzupełniając ją żydowskim odpowiednikiem postaci uosabiającej mądrość, dorzucając jako dobrą monetę (dla nas niewyraźne) mity o zstępujących-wstępujących niebiańskich odkupicielach. Ci wczesno-chrześcijańscy myśliciele wchłonęli ten cały ogromny zasób kulturowy i zdecydowali, że ich Jezus z Nazaretu rzeczywiście był prawdziwym ucieleśnieniem wszystkich mitów i zaczęli je przypisywać, chcąc nie chcąc, jemu. Ten „poranek po” przetrząśnięciu bieżącej filozofii i żydowskich pism doprowadził, jak powiadają, do utworzenia wysoce wzniosłego, mitologicznego obrazu Jezusa (szybko po jego śmierci) i do przekonania, że został on „wskrzeszony”.

Pierwszą rzeczą, o którą musimy zapytać, to: Kto zrobił to wszystko? To nie mógł być krąg prostych rybaków wokół Jezusa, takich jak Piotr i synowie Zebedeusza, [VI]. którzy, jak Ewangelie ich przedstawiają, prawdopodobnie ledwo umieli czytać, a co dopiero mieliby włączyć się, praktycznie z dnia na dzień, do egzegetów w rodzaju Filona z Aleksandrii, studiujących Septuagintę [VII]. i współczesną im filozofię grecką. Jeśli to był sam Paweł, to jak mógł kiedykolwiek pracować z kręgiem apostołów w Jerozolimie? W rzeczywistości jego listy nie wykazują sporów na ten temat — [tak jakby - przyp. Taraki] cieszył się bliskim kontaktem i współpracą z grupą skupioną wokół Piotra, nawet jeśli to czasem był niespokojny związek. Jeśli to był większy krąg bardziej wyrafinowanych umysłów, z których tylko Paweł jest imieniem, które do nas dotarło, krąg zapewne z siedzibą w Antiochii, jak niektórzy sugerują — to co dało owej grupie impuls, aby to zrobić? Aby zwrócić się do [nauk i uczniów - przyp. Taraki] ukrzyżowanego kaznodziei, którego nigdy osobiście nie doświadczyli, po najwznioślejsze filozoficzne i religijne koncepcje ich czasów? A gdzie są dowody na rozdział, który z pewnością miał miejsce na początku chrześcijańskiego ruchu pomiędzy takimi filozofami z głową w chmurach i jądrem [ruchu - przyp. Taraki] w postaci prostych uczniów, którzy chodzili za Jezusem-człowiekiem i słyszeli, co głosił w kazaniach, w których on prawie nigdy nie przedstawiał się w takim świetle? Nie ma najmniejszego dowodu jakiejkolwiek niezgody w szeregach, wynikłych na tle takich tendencji do mitologizacji.

To rodzi kolejne pytanie: Jak można wyjaśnić, w jaki sposób ta cała mitologizacja niedawnego człowieka zyskała taką szeroką akceptację? Wprawdzie jest możliwe, że niektórzy uczniowie Jezusa (kimkolwiek byli) byli tak zanurzeni w arkana religijne, że nie widzieli niczego niezwykłego we wpisaniu swego mistrza w te mitologiczne parantele. Ale jest zupełnie inną sprawą zrozumienie tego, jak przeciętny mężczyzna lub kobieta, do których dotarło takie orędzie chrześcijańskie, mogli tak łatwo je ogarnąć. Takie twierdzenia o niedawnym człowieku (który raczej nie głosił takich rzeczy o sobie), zwłaszcza którego stracono jako wywrotowca - spotkałyby się ze śmiechem lub pustymi spojrzeniami, podobnie jak, niewątpliwie, twierdzenie, że wstał żywy z grobu. Co może wyjaśnić, dlaczego tak wielu podobno dokonało tak dziwnego skoku [VIII]. w wierze?

Nawet jeśli takie mitologiczne motywy były obecne w świadomości kulturowej tamtego czasu, jakże trudno byłoby przekonać słuchacza, że te wszystkie mity, dotychczas znane tylko w duchowym kontekście, winny być stosowane do człowieka — ukrzyżowanego przestępcy? Wczesne nauki chrześcijańskie musiałyby skupiać się na uzasadnieniu tego wszystkiego, ale właśnie tego brakuje w najwcześniejszej korespondencji.

Jednostronne interpretacje

Uczeni mają tradycyjny sposób opisywania poprzez przykładanie treści filozoficznych i pism religijnych do Jezusa we wczesnej literaturze, poczynając od arcykapłana, czyniącego ofiarę z własnej krwi w niebiańskiej świątyni (w Liście do Hebrajczyków), po przedwiecznego (pre-existent) Syna [Bożego - przyp. Taraki] u Pawła. To, jak mówią, była „interpretacja” człowieka i roli, którą, jak wtedy postrzegano, on odegrał. Ale jak mamy rozumieć to jako „interpretację”, gdy o tym, co jest interpretowane, nigdy się nie wspomina?

Suzanne Lehne, na przykład, w jej badaniu Listu do Hebrajczyków (The New Covenant in Hebrews — Nowe Przymierze Hebrajczyków, str. 27) wyjaśnia, że Pismo [St. Testamentu - przyp. Taraki] pomogło autorowi „wyartykułować swoje przekonania” o „przypadku Chrystusa”. Ale nigdzie w Liście do Hebrajczyków jego autor nie wskazuje, że relacjonuje jakieś wydarzenie historyczne związane z Chrystusem. I faktycznie, odniesienie w Piśmie [St. Test. - jw.] jest zwykle traktowane tak, jakby to było częścią tego wydarzenia, a nie wyjaśnieniem czegoś innego, nie mówiąc już o najnowszej historii. Właśnie z Pisma wzięło się to, że „wydarzenie” z Chrystusem zostało skonstruowane — to nie są „teksty dowodowe”, ale „teksty źródłowe”.

John Knox, w Myth and Truth (Mity i Prawdy, str. 59), wyjaśnia List do Efezjan (1: 3-10) jako swego rodzaju hymn stworzony, by określić Jezusa w kategoriach w całości nadprzyrodzonych. Mówi o „pamiętanym człowieku-Jezusie” oraz „cudzie jego czynów i słów”. Ale gdzie są te rzeczy w Liście do Efezjan (1: 3-10) lub gdziekolwiek indziej? Nie możemy zaakceptować twierdzenia Knoxa, że mit w Liście do Efezjan jest zbudowany na „danych historycznych”, kiedy tych danych nigdzie się nie wymienia. Lepszym wyjaśnieniem jest to, że dane historyczne dodano do mitu w późniejszym czasie. Knox, jak i nauka o Nowym Testamencie w ogólności, jest winny odczytania ówczesnym chrześcijanom mitologicznej prezentacji boskiego Chrystusa historycznego z [dodanym - przyp. Taraki ] kontekstem pochodzącym z późniejszych Ewangelii. Mit Chrystusa, jako interpretacja wydarzeń historycznych, jest fantazją.

Nowe wyprawy do początków chrześcijaństwa

Nowsze scenariusze opisujące początki ruchu chrześcijańskiego i to, jak Jezus stał się Chrystusem, starały się być bardziej subtelne i kompleksowe. Burton Mack sugeruje [IX]., że oprócz grup galilejskich, które uważały Jezusa za nie więcej niż ludzkiego nauczyciela, nieżydowskie środowiska (w miejscach takich jak Antiochia) były odpowiedzialne przez pewien okres czasu za zastosowanie ówczesnych mitologicznych interpretacji do Jezusa z Nazaretu i że Paweł przeszedł do jednej z tych „sekt”. Ale w tym scenariuszu pojawiają się problemy. Żydzi nadal stanowili znaczną część składową wspólnoty w Antiochii. Czy oni po prostu pozwolili gojom, by tamci namówili ich do zdrady najcenniejszych zasad ich żydowskiego dziedzictwa? Pomysł stopniowej ewolucji (Mack sugeruje, że miało to miejsce w okresie 25. lat) przeczy wcześniejszym, poprzedzającym Pawła elementom, takim jak hymn w Liście do Filipian (2: 6-11), które mogą - jak przyznajeMack - być bardzo wczesnymi utworami. Jeśli chodzi o samego Pawła (zgodnie z informacją w Liście do Galatów [X].), jego konwersja była także zbyt wczesna, aby pozwolić na czas potrzebny do dokonania się takich procesów, zwłaszcza w odległych ośrodkach. I mamy uwierzyć, że on również — Żyd urodzony i wychowany na Żyda, jak sam nam mówi — połknął bluźnierczą tezę, że człowiek jest Bogiem, w wyniku jakiegoś pogańskiego ciosu zza węgła? Nawet wśród tych pogan-gojów takie wyniesienie śmiertelnego człowieka [do pozycji boga - przyp. Taraki] byłoby bezprecedensowe i niełatwe.

Tymczasem wciąż musimy odpowiedzieć na pytanie „dlaczego”. Co zmusiłoby Pawła, lub pogan z północnej Syrii, aby wziąć prostego kaznodzieję, którego znali tylko z opowiadań, i zrobić zeń kosmiczne bóstwo, bez względu na ich dietę w postaci hellenistycznych tajemniczych idei? Atrakcyjność nie mogła wynikać z tego, co głosił i charyzmy jako nauczyciela, ponieważ natychmiast odarli by go z tej skóry i wyrzucili ją. Jeśli Paweł nie interesował się nauczycielem i jego naukami - jaki pożytek miał z tego Jezusa, jako kandydata na boskiego odkupiciela? Zarówno Mack jak i Robert Funk [XI]. mówią o punkcie wyjścia kultu [głoszonego przez - przyp. Taraki] Pawła w postaci faktu „szlachetnej śmierci” Jezusa, ale fakty szlachetnej śmierci są bardzo pospolite w historii, w tym historii Żydów, i rzadko, jeśli w ogóle prowadzą one do przebóstwienia na tak wywyższony poziom. Sam fakt renomowanej szlachetnej śmierci raczej nie prowadził wykształconego i prawowiernego Żyda, takiego jak Paweł, do naruszenia najświętszych przykazań jego dziedzictwa i skojarzenia tego konkretnego człowieka - którego nigdy nie spotkał - z Bogiem.

W każdym razie kultowe przedstawienie ukrzyżowania Jezusa nie pasuje do scenariusza „szlachetnej śmierci”. Ta ostatnia, w klasycznym przypadku, pasuje do wojownika lub nauczyciela, który umiera za swój kraj, swoich zwolenników, swojej nauki. Te rzeczy skupiają się na życiu, na przyczynie — a w judaizmie, zawsze dzieją się w imię Prawa. To jest właśnie to, czego brakuje w kulcie Chrystusa, który nie ma nic wspólnego z życiem, nauką i zwolennikami Jezusa. Umieranie za grzech nie mieści się w tej samej kategorii, zwłaszcza gdy jest umieszczone w sferze duchowej — jest to mistyczna, duchowa koncepcja.

Nasłuchiwanie odgłosu kroków. . .

Wydaje się, że „prosta propozycja”, którą rozpoczął się ten artykuł, nie jest kompatybilna z akapitem Kawałek nr 2: „Transcendentalny Chrystus …”, ponieważ nie jest możliwe prześledzenie we wczesnochrześcijańskich zapisach realnej ścieżki od domniemanego historycznego Jezusa do najwcześniejszej wypowiedzi (jako kosmicznego odkupieńczego bóstwa). Po pierwsze - nie da się znaleźć możliwego do zaakceptowania wyjaśnienia, dlaczego taki krok byłby wykonany, kto go uczynił, jak można było przełamać żydowską wrażliwość i dlaczego w tym procesie człowiek, który zapewne był początkiem wszystkiego, znikł zupełnie jakby wpadł w czarną dziurę.

Gdy dodamy Kawałek nr 3: Czas Apokalipsy, dowiadujemy się, że Paweł i inni w rzeczywistości czynią niemożliwym zidentyfikowanie początku ruchu wiary z historycznym człowiekiem. Ustępy takie jak: List do Rzymian (16: 25), List do Kolosan (1: 26), List do Efezjan (3: 5), itp., mówią nam, że jest to czas objawienia Syna za pośrednictwem Ducha i Pisma Świętego. Te tajemnice „ukryte przez wiele pokoleń” są dopiero teraz odsłonięte światu za pośrednictwem apostołów takich jak Paweł, a nie przez jakiegoś historycznego Jezusa.

W Drugim Liście do Koryntian (5: 18) Paweł mówi swoim czytelnikom: „A to wszystko z Boga jest [XII]., który nas z samym sobą pojednał przez Jezusa Chrystusa i dał nam usługiwanie tego pojednania”. To apostołom, takim jak Paweł, „powierzył Bóg słowo jednania” (wers. 19). To, że Paweł nie dzieli się światłem jupiterów z żadnym niedawno żyjącym Jezusem z Nazaretu i jego misją, znajduje również potwierdzenie we wcześniejszym fragmencie, by nawet nie „przez Chrystusa” łagodzić osobistą pochwałę. Zaczyna się (3: 5-6): „sposobność nasza z Boga jest, który nas też uczynił sposobnymi sługami nowego testamentu, nie litery, ale Ducha; albowiem litera zabija, ale Duch ożywia. On też sprawił, żeśmy mogli się stać sługami Nowego Przymierza”. [Tekst z Biblii Gdańskiej - przyp. Taraki]

Całkowite lekceważenie Pawła w stosunku do roli samego Jezusa, w przydzielaniu Nowego Przymierza, jest zdumiewające. On dalej mówi, że Stare Przymierze zostało zainaugurowane boskim blaskiem, co znalazło odzwierciedlenie w obliczu Mojżesza. Pyta: „Czyż nie większy splendor spoczywa na (jest odbity w) boskiej dyspensie Ducha?” [Biblia Gdańska - przyp. Taraki]. Paweł pomija wszelki splendor, który mogło zawierać oblicze Jezusa i jego kariera, i skupia się na ruchu misyjnym, powodowany przez Ducha wysłanego od Boga. „Jakoż daleko więcej” - pyta - „usługiwanie Ducha” (w znaczeniu jego własnej usługi) [lub misji -przyp. Taraki] „nie ma być chwalebne?” (Oto moje tłumaczenie. [E. Doherty - przyp. Taraki]). "Splendor, który kiedyś był (czyli w starym przymierzu) jest teraz ... przyćmiony przez jeszcze większy splendor.” Do tej rezydencji chwały, w której Paweł zasiadł, Jezus nie jest wpuszczany nawet przez wejście dla służby!

W takich fragmentach ignoruje się pogląd, że Jezus mógł odegrać jakąkolwiek rolę w najnowszej historii zbawienia, ale co z tymi, którzy [wyraźnie - przyp. Taraki] nie pozostawiają żadnego miejsca na to? List Tytusa (1: 3), gdzie mówi się w imieniu Pawła, jest dobrym przykładem: „Ku nadziei żywota wiecznego, który obiecał przed czasy wiekuistemi ten, który nie kłamie, Bóg, a objawił czasów swoich. To słowo swoje przez kazanie, które mi jest zawierzone według rozrządzenia zbawiciela naszego Boga: otwarcie zadeklarował się w głoszeniu, które powierzono mi w drodze rozporządzenia, Zbawiciela naszego, Boga” (Biblia Gdańska). Nie ma pęknięcia w fasadzie, w której Jezus mógł zdobyć przyczółek. Obietnice Boga, co do życia wiecznego, leżą w przeszłości i jego pierwszym działaniem na rzecz tych obietnic jest obecne objawienie się apostołom, takim jak Paweł, którzy przeszli do głoszenia przesłania. Własne nauki Jezusa o wiecznym życiu, jego własna osoba jako ucieleśnienie tego życia (jak to upamiętnia Ewangelia Jana), [wszystko to - przyp. Taraki] wyparowało z wiatrem.

Pierwszy List św. Piotra Apostoła (1: 12) deklaruje, że to, co powiedzieli prorocy, zostało ogłoszone nie przez Jezusa w Jego misji, ale „przez tych, którzy wam kazali Ewangieliję przez Ducha Świętego z nieba zesłanego” (Biblia Gdańska). W Liście do Tytusa (2: 4 i 3: 4) mówi się o tym, co „wzeszło na świat” w teraźniejszości. Zamiast samego Jezusa, jest to „łaska boska” i „dobrotliwość, i miłość ku ludziom zbawiciela naszego - Boga ” (Biblia Gdańska). Uczeni, kiedy pozwalali sobie na martwienie się o takie rzeczy, zapewniali, że są to metaforyczne odniesienia do Jezusa z Nazaretu. Jest to interpretacja zrodzona z desperacji.

...I sam głos

Jeśli ruch rozpoczął się od człowieka, który nauczał na Ziemi, nie wiemy jak wyjaśnić, czemu nawet prostych danych, bądź prezentacji tej działalności, nie można znaleźć w jakimkolwiek wątku początkowej dokumentacji. Konsternację potęguje obecność w wielu listach nauk moralnych i maksym znajomych z zapisu w Ewangelii, w tym niektórych „autentycznych” powiedzeń obecnych w [warstwie - przyp. Taraki] „Q”, ale bez najmniejszego przypisanie ich postaci Jezusa. [XIII]. Od Błogosławieństw po wypowiedzi na temat miłości, po osądzanie i przysięgi oraz zbliżanie się Boga, kochanie wrogów i nadstawiania drugiego policzka, nie wspominając o dziesiątkach apokaliptycznych nastrojów, które w Ewangeliach są umieszczone w ustach Jezusa - żadne z tych powiedzeń nie jest przedstawiane jako głos Jezusa. Mówi się, że niektóre pochodzą bezpośrednio od Boga, tak jak w Pierwszym Liście do Tesaloniczan (4: 9), podczas gdy inne, takie jak u Pawła „słowa Pana”, są traktowane jako produkt inspiracji duchowej pochodzącej od Chrystusa w niebie. Komentarze naukowe, w wyniku tej całej ciszy w sprawie skutków nauczania Jezusa [XIV], są pełne zaskoczenia i zakłopotania.

Rzut oka na List do Rzymian (10 i 11) powinien przekonać dowolnego bezstronnego obserwatora, że Paweł nie zna żadnych historycznych nauk Jezusa. (Pozostawiam czytelnikowi zastanowienie się nad tym fragmentem.) Stara się podkreślić winę Żydów, że nie reagowali na wieść dostarczoną przez apostołów, takich jak on sam, mimo że mieli mnóstwo okazji, aby to zrobić. Jednak nie korzysta z możliwości oferowanej przez samego Jezusa i jego nauki. Kilka punktów w 10: 11-21 woła o jakieś odniesienie, jakąś wskazówkę dotycząca historycznej misji, ale żadna się nie pojawia. [XV]. Następnie Paweł przechodzi do rozdziału 11., w którym zapoznaje z wieloletnim mitem o tym, jak Żydzi zabijali proroków wysłanych od Boga, lecz nie słychać nawet słówka o zabiciu samego Syna Bożego. Nic nie może usprawiedliwić tego milczenia.

List do Hebrajczyków otwiera się ze stwierdzeniem, że „W te dni ostateczne mówił nam przez Syna swego,” a następnie nie daje nam ani słowa wypowiedzianego przez tego Syna — przynajmniej w żadnym historycznym, ziemskim otoczeniu. Głos Syna raczej pochodzi z świętych pism — Pismo jest jego platformą. W 10: 5 Syn mówi o czymś w rodzaju „mitycznej teraźniejszości” poprzez fragment z Psalmu 40. (w rzeczywistości 39. LXX).

„Dlatego, w czasie Jego przyjścia na świat, mówi:
„Ofiary i obiaty nie chciałeś,
aleś mi przekłół uszy;.
całopalenia i ofiary za grzech nie żądałeś.
Tedym rzekł: Oto idę; w księgach napisano o mnie;:
Abym czynił wolę twoję, Boże mój!"

W tym jednym fragmencie widzimy typ źródła, które doprowadziło do tego, że Syn duchowy przejął lub wkroczył w „ciało” (początkowo zostało to uzmysłowione w niższej sferze duchowej — patrz: kawałek nr 5) i pomysł, że ów Syn został poświęcony na ofiarę. Dla autora Listu do Hebrajczyków Chrystus był najwyższą ofiarą, która wyprze raz na zawsze wszystkie ofiary kultu Świątyni, którego Bóg już nie chciał. Pomysł „Jego przyjścia na świat” nie jest przedstawiony w jakimkolwiek sensie historycznym, a tym bardziej w kontekście opowiadania Ewangelii, ale uczeni często z trudem starają się odnosić te wiersze do ziemskiego wcielenia. Paweł Ellingworth jednak zdaje sobie sprawę, że „mówi on” jest „ponadczasową teraźniejszością, odnoszącą się do trwałego zapisu Pisma Świętego” [XVI]., co usuwa go z jakiegokolwiek kontekstu historycznego.

Pomijamy tu idee platońskie z ich koncepcją wyższego świata w ponadczasowej rzeczywistości. To właśnie w tym świecie duchowym działa Chrystus, co w Liście do Hebrajczyków jest wyraźnie przedstawione jako ofiara złożona w niebiańskiej świątyni. „Przyjście na świat” jest nadal mityczne, podobnie jak idea działania „w ciele”. [XVII].

W tym samym duchu List do Efezjan (2: 17) jest szczególnie interesujący: „I przyszedłszy (Chrystus) opowiedział pokój…” [Dosłownie tłumacząc za oryginałem: „ogłosił dobrą wiadomość”. Przyp. Taraki]. Ale jaka była treść tej wiadomości? Zamiast pochwycić okazję i odnieść się do pewnych nauk zakładanej działalności Jezusa, autor cytuje Izajasza. (Nawet zdanie wprowadzające wyżej cytowany urywek, opiera się na Księdze Izajasza 52: 7). Podobnie jak w Liście do Hebrajczyków, Syn jest przedstawiony, jak mówi słowami świętych pism. Syn zamieszkuje duchowy świat Pisma Świętego, nowo otwarte Boże okno do niewidzialnej prawdziwej rzeczywistości. [XVIII]. To jest właśnie to „przyjście” owego głosu, postrzegane przez objawienie i świeże odczytania Pisma Świętego, które uruchomiło nową erę i ruch chrześcijański.

PRZYPISY: