Zainspirowany własnymi wrażeniami sprzed wielu lat w temacie szpetnej socjalistycznej architektury nie szanującej klimatu zabytkowych miast i miasteczek chcę napisać o Myśliborzu ((do 1945 niem. Soldin, wcześniej gród słowiański Żołduń lub Sołdyń). Badania archeologiczne prowadzone na grodzie usytuowanym na wzniesieniu (tzw Winnica Tumska lub Łysa Góra) wskazały jego powstanie już w VI wieku pne (kultura Łużycka). Przełom VIII i IX wieku to czas powstania wczesnośredniowiecznego grodu słowiańskiego, który istniał do XII wieku. Pierwsza wzmianka o Myśliborzu występuje w dokumencie z 1238 r., w którym mowa jest o nadaniu przez Władysława Odonica Templariuszom 1000 łanów ziemi nad rzeką Myślą. Władysław Odonic Plwacz, książę Wielkopolski w okresie rozbicia dzielnicowego mocno wojował ze swymi krewnymi Piastami o swoje wpływy i terytoria. Skumał się z Konradem Mazowieckim i przy mocnym wsparciu papiestwa siłę swą budował poprzez nadania kościelne. Oprócz kościoła szukał też oparcia w Niemcach i Węgrach. Za żonę wziął Jadwigę z morawskich Przemyślidów. Wygnany z kraju w 1217 udał się na wyprawę krzyżową do Palestyny. Potem wrócił i dalej wojował, szczególnie z Henrykiem Brodatym i Władysławem Laskonogim. Zamieszany był poważnie w zabójstwo księcia krakowskiego Leszka Białego. Po śmierci Odonica silne wpływy i pozycja niemieckiego kościoła poskutkowały utratą tych ziem dla Polski . Myślibórz prawa miejskie otrzymał w latach 1262--1270 (już jako miasto brandenburskie) a następnie po powstaniu tzw Nowej Marchii ( Neumark) , w latach 1298-1537 stał się jej stolicą.

Zainspirowany osobistym wrażeniem jakie mi pozostało po wizycie w miasteczku Myślibórz postanowiłem o nim napisać. Około 20 lat temu budowałem w pobliskim Schwedt nad Odrą hotel dla niemieckich inwestorów i w wolnych chwilach, w weekendy zwiedzałem okolice. Trafiłem też do Myśliborza, niewielkiego miasteczka pięknie położonego wsród jezior Pojezierza Myśliborskiego. Na początek kilka informacji historycznych .

Myslibórz (do 1945 niem. Soldin,wcześniej gród słowiański Żołduń lub Sołdyń).

Badania archeologiczne prowadzone na grodzie usytuowanym na wzniesieniu (tzw Winnica Tumska lub Łysa Góra) wskazały jego powstanie już w VI wieku pne (kultura Łużycka). Przełom VIII i IX wieku to czas powstania wczesnośredniowiecznego grodu słowiańskiego, który istniał do XII wieku. Pierwsza wzmianka o Myśliborzu występuje w dokumencie z 1238 r., w którym mowa jest o nadaniu przez Władysława Odonica templariuszom 1000 łanów ziemi nad rzeką Myślą. Władysław Odonic Plwacz, książę Wielkopolski w okresie rozbicia dzielnicowego mocno wojował ze swymi krewnymi Piastami o swoje wpływy i terytoria. Skumał sięz z Konradem Mazowieckim i przy mocnym wsparciu papiestwa siłę swą budował poprzez nadania kościelne i lokację zakonów. Oprócz kościoła szukał też oparcia w Niemcach i Węgrach. Za żonę wziął Jadwigę z morawskich Przemyślidów. Wygnany z kraju w 1217 udał się na wyprawę krzyżową do Palestyny.

Potem wrócił i dalej wojował, szczególnie z Henrykiem Brodatym i Władysławem Laskonogim. Był mocno zamieszany w zabójstwo księcia krakowskiego Leszka Białego. Po śmierci Odonica silne wpływy i pozycja niemieckiego kościoła poskutkowały utratą tych ziem. Myślibórz prawa miejskie otrzymał w latach 1262-1270 (już jako miasto brandenburskie) a następnie po powstaniu tzw Nowej Marchii, w latach 12981537 stał jej stolicą i wiodącym centrum gospodarczym regionu.

Kontynuuję po niespodziewanym zacięciu się fukcji "popraw".Zaczynam od mapy Nowej Marchii :

W latach 1402-1454/55 przejściowo Myślibórz znajdował się pod rządami Krzyżaków. Za rządów Jana z Kostrzynia (1535-1571) Nowa Marchia była niezależnym państwem w ramach Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. W jej skład wchodziła wówczas ziemia chociebuska i torzymska. Po 1571 r. powróciła do elektoratu Brandenburgii, dzieląc jego dalsze losy. Od 1701 r. stanowiła część Królestwa Prus, od 1871 Cesarstwa Niemieckiego, po I wojnie światowej w granicach Republiki Weimarskiej i III Rzeszy. Po II wojnie światowej większość obszaru Nowej Marchii znalazła się naterytorium Polski (obecne województwa lubuskie oraz zachodniopomorskie), natomiast Chociebuż pozostał w Niemczech Tak wygląda historia miasta. Dla ułatwienia orientacji pokazuję fragment mapy z lokalizacją Myśliborza pomiędzy Szczecinem a Gorzowem :

A dzisiaj? Pamiętam z wspomianej wyżej wycieczki sprzed 20 laty wręcz tragiczne wrażenia. Wioski z zapadniętymi dachami walących się budynków, połamane płoty, graciarnie zdewatowanego sprzętu rolniczego na podwórkach, jednym słowem smród ,brud i ubóstwo. Wydawało się, że czas się tam zatrzymał w 1945. Nikt nic nie robił, nie naprawiał, nie sprzątał nie inwestował, totalny zastój i rozpad substancji materialnej, marazm. Rozmawiałem z miejscowymi, pytając, co się dzieje ? Nic panie, odpowiadali: my tu tylko przejściowo, Niemce i tak tu wrócą . Było mi na prawdę wstyd, szczególnie przed Niemcami, którzy odwiedzali swój utracony "Vaterland" . Tak było. Teraz jest trochę lepiej, widać inne pokolenie, inne podejście, inne czasy. Nie wiele lepsze wrażenie robił wtedy także Myślibórz. Te blokowiska wciśnięte w obrys średniowiecznych murów miejskich pasowały jak pięść do nosa. Kilka takich przykładów na fotkach z Googli na zasadzie kontrastu.

Dzisiaj przynajmniej budynki są odmalowane i nie robią wrażenia rozpadających się ruder. Następny widoczek :

No i jeszcze jeden:

To tyle z obszaru "budownictwa socjalistycznego" a w ramach ukazania kontrastów architektonicznych dwa przykłady z przeszłości :

Średniowieczne mury miejskie :

Z góry wygląda to całkiem średniowiecznie.

Widoczna linia murów obronnych i bram miejskich. Szukam jednak grodziska, które miało być poza miastem. Tu korzystam z pomocy map hipso. Najpierw plan ogólny :

Znajduję 3 ciekawe punkty i na nich zaczynam się koncentrować. Czy owalny kształt na północ od miasta jest pozostałością grodu Sołdyń? Robimy zbliżenie. Uwydatnia się na cyplu jeziora (dawniej, gdy poziom wody był wyższy, jezioro opływało cypel z 3 stron). Dziwny krzyż może być pozostałością po pracach archeologów? Z dołu, od południa, jakby osunięta ziemia spod grodziska i kształt owalu zakłócony.

Jak to wygląda na Googlach ? Tak, można to skojarzyć z Łysą Górą. Widać ten sam krzyż na majdanie i zadrzewione wały wokół grodziska .

Teraz jeszcze te dwa dziwne stożki ścięte, czy to kurhany, czy kopce rytualne? Pierwszy z nich nad samym brzegiem jeziora na południe od miasta.

Cóż to może być? Jakieś kopce? Znowu Google:

I drugi kopiec na wschód od miasta :

Na mapie hipsometrycznej wygląda to tak:

Aby przekonać się na 100% co to za obiekty, dzwonię do Muzeum Pojezierza Myśliborskiego . Niestety nie udaje mi się trafić na Panią Dyrektor, która jest archeologiem. Wysyłam maila i czekam na odpowiedź. Taki los poszukiwacza przeszłości.

Ale jakie to emocjonujące. Przynajmniej dla mnie. A dla Was ?

PS. Jak dostanę wyjaśnienie tych tajemnic od Pani archeologo, napiszę o tym .