Descola za niezawodny wskaźnik ontologii analogistycznej (jeden z paru) uważa wielość dusz – a dokładniej dzielenie „wewnętrzności” (interiority, tej ludzkiej ma się rozumieć) na kolejne poziomy lub warstwy. Co nam natychmiast kojarzy się z psychoanalizą! Tak, z tym klasycznym-Freudowskim podziałem na świadome i nieświadome, a tego drugiego na id i superego. Dalej Jung podał inny, jeszcze bardziej rozdrobniony podział. To by wskazywało, że psychoanaliza i jej wielcy twórcy wyłamywali się z postępującej (idącej z nowoczesnym postępem) ontologii naturalizmu i przywracali przezwyciężony już, jakby się zdawało, wcześniejszy historycznie, światopogląd analogistyczny. Jung wprowadzając koncepcję archetypów, w których zanurzona jest wewnętrzność jednostki i z których się wyłania, i poprzez które może brać udział w psychicznej komunii za pośrednictwem nieświadomości zbiorowej, szedł pod prąd naturalizmu w jeszcze jeden inny sposób.

Obaj, Freud i Jung (oraz inni twórcy psychoanalizy) byli Niemcami. (Niemcami w sensie języka i komunikacyjnej wspólnoty.) Ten ślad niemiecki wydaje się istotny. Być może wcześniej Georg Hegel coś zrobił takiego, co przekierowało myślenie Niemców na trochę inne tory niż reszta po-oświeceniowego Zachodu.

Bo psychoanaliza nie była jedna. Było drugie zjawisko: w tych samych czasach w Niemczech pojawił się folkizm, który też wyłamywał się z ontologii naturalistycznej, a w zamian proponował coś jeszcze radykalniej odmiennego. Ontologia folkizmu z czterech znalezionych przez Descolę, najbliższa była... totemistycznej! Głosiła podobną „współistotność, ciało z ciała, krew z krwi” z mitycznymi przodkami. Jak aborygeni na walkabouty, podczas których odnawiają więź ze miejscami mocy, gdzie objawiali się byli totemiczni przodkowie podczas Dreamtime'u, tak folkiści* wyruszali w namiętne piesze wędrówki, przez które łączyli się z Vaterlandem, jednym w licznych lokalnych Heimatach. Nazwa jednej z odmian tamtego ruchu, Wandervogel, „Wędrowny ptak”, była tak bliska totemizmowi, jak tylko dało się pomyśleć. Nasze harcerstwo i PTTK zaistniały jako blade odbicia odpowiednich niemieckich ruchów.

W każdym razie warto zwrócić uwagę na tamtą wielowątkową kontr-naturalistyczną, więc i kontr-nowoczesną regresję, która miała miejsce w Niemczech na przełomie XIX i XX wieku.

Mógłby ktoś z filozofów-historyków idei przeczytać Descolę i z jego perspektywy przyjrzeć się Niemcom.

*) Przypis dodany: Pozwoliłem sobie dokonać tutaj skrótu myślowego. Oczywiście, volkizm i ruch Wandervogel były czymś innym. Jednak widziane po z dużą górą stu latach i z innego kraju wydają się być uczynione z bardzo podobnej mentalnej gliny.