Zaliczyłem „Powidoki” Wajdy, filmową opowieść o ostatnim roku życia Władysława Strzemińskiego rewelacyjnie zagranego przez Bogusława Lindę. Film dołujący: studium niszczenia człowieka przez władzę.

Było, minęło? Czy na pewno? Mirosław Piróg omawia wyniki badań i dociekań „psycholożki Urszuli Jakubowskiej” (ponieważ nie czytałem, a znam tylko via M. Piróg, staram się mówić samymi cytatami), która „w książce „Ekstremizm polityczny. Studium psychologiczne” [2005] podaje zestaw cech charakteryzujących mentalność konserwatywną i liberalną.” Tu wtrącę protestując: kompleks cech i zachowań, które tamta autorka nazywa „konserwatyzmem”, naprawdę nie jest konserwatyzmem i powinien być nazwany inaczej. Proponuję tamtą postawę nazwać impozyzmem od ang-fr-łac. impose (imposer, impono/imposui), jako że jej istotą jest narzucanie innym własnych poglądów i obyczajów. Konserwatyzm nie polega na namiętności do narzucania czegoś innym: konserwatysta zaledwie unika zmian; w drugim zaś znaczeniu tego słowa wierzy w pewien ideał ludzkich porządków, istniejący od dawna lub „od zawsze”. Ale z tego nie wynika narzucanie. Arcy-konserwatywnych ale zero-impozywnych chasydów nie obchodzi czy ktokolwiek spoza ich sekty podziela ich wiarę – inaczej niż świadków Jehowy, którzy właśnie będą namolnie narzucać się za swoją. Dalej od nich szli katoliccy wysłannicy władców Hiszpanii, którzy mordowali niechcących się nawrócić, lub podobnie czyniący dzisiaj przedstawiciele pewnych nurtów islamu. Żeby być impozystą nie trzeba być konserwatystą, bo przecież rewolucyjni lewicowi postępowcy, jakimi byli bolszewicy, impozystami byli skrajnymi. Jak widać, impozyzm nie tylko nie pokrywa się z konserwatyzmem, ale jest od niego logicznie i typologicznie niezależny czyli ortogonalny do niego w przestrzeni znaczeń.

Co nie zmienia, że obecnie impozyzm przeżywa swoje odrodzenie, swój czarny renesans. Na postać Strzemińskiego granego przez Lindę patrzyłem jak na liberała indywidualistę, który impozystów – w 1952 takich, w 2017 innych – obraża samym swoim istnieniem, więc muszą go zabić.

Kadr z filmu z: filmweb.pl