Realizm magiczny. Satyra i groteska, ale jaka gorzka. Horror i opowieści gotyckie. Surrealizm! Godny następca Mrożka (Indyk) z Gombrowiczem (Transatlantyk).

Realizm magiczny. Satyra i groteska, ale jaka gorzka. Horror i opowieści gotyckie. Surrealizm! Godny następca Mrożka („Indyk”) z Gombrowiczem („Transatlantyk”). Polska niewesoła rzeczywistość końca lat dwutysięcznych 'nastych znalazła tu swój wiernie zde- i zre- konstruowany obraz, w Autorze zaś swego piewcę. I tamten genius loci – bo akcja dzieje się na Podlasiu Prawosławnym, które od czasu ludoznawczych badań prof. Włodzimierza Pawluczuka i powieści jego ucznia, co garściami odeń czerpał Edwarda Redlińskiego (tak, „Konopielka” i „Awans” z ich poetyką nieustannie się kłaniają!) urosła do rangi polskiej ziemi magicznej zastępując nieaktualne w tej roli Dzikie Pola Sienkiewicza i zadeptane Tatry Tetmajera.

Bo tam na Podlasiu „Są w okolicy ludzie osobliwi, nie pasujący wyglądem do współczesnych osób, twarze mają całkiem inne, pierwotne, mroczne i dziwne. Mieszkają w odludnych miejscach, chodzą całe dnie po pustkowiach, moczarach i trzęsawiskach, pośród starodrzewia i mszarów.” Tam wszystko może się zdarzyć. Rolnik ryjąc koparką dół pod fundamenty, znajduje katoptrium, w którym „otwiera się brama do innego świata”, za którą czeka „byt ów, piękny i powabny, pachnący i szczupły, skory do współpracy i czuły, spełnia bowiem najskrytsze marzenia...” Lecz niedaleko mieszkają Kałbusy, nienawistnicy, którzy „od lat nic innego nie robią, tylko całymi dniami telewizję polską oglądają i nienawidzą wszystkiego i wszystkich, za wyjątkiem ojca świętego oraz prezesa.” – „Są ponoć tak szpetni, że psy im pouciekały...” Autor bada tamtejszą rzeczywistość w sposób uczestniczący: „Stałem w długiej kolejce i słyszałem, jak jeden starzec narzekał, że niedźwiedzie zabijają Polaków.” Stopniowo absurd – ale starannie symbolicznie kontrolowany – narasta. Oto w Białymstoku „sztuczny chłopak [homoseksualny seksrobot wyprodukowany w Petersburgu] wstąpił do katolickiego seminarium duchownego na Warszawskiej i zostanie księdzem.” „Dzisiaj po południu pojawiła się kobieta bez właściwości.” Mała Chechła (mieszkająca na bagnach jedna z ulubionych bohaterek Autora) „zdjęła z paki widerhakenszpicę” ku zgubie faszystów (też gęsto nachodzących podlaskie wioski). Taż „Mała Chechła powiedziała, że w czasie II wojny światowej pod Poczopkiem wałęsał się był sobowtór Hitlera, także mechanizm kartezjański.” A „...w naszej gminie” są stawy. „O stawach tych krąży jeszcze jedna opowieść – o żyjącej w jednym z nich Fundamentalnej Potworności...”

Tak oto mieszają się Lacan i Witkacy, pogaństwo (starannie wyobrażone) i klątwy głagolicą, New Age i wampiry, ale przez ten trzymający w napięciu – i dostarczający satysfakcji rozszyfrowywania go – mix przebija się i coraz wyraźniej dochodzi do własnego głosu i formy Duch Czasu, Zeitgeist jakże chaotycznej, po Frankensteinowsku poskładanej dzisiejszości. Bo Co się ostaje, ustanawiają poeci – a ci muszą wpierw to, co zastali chaosem, ubrać w formę. Mirosławowi Miniszewskiemu udało się to i gratuluję!, teraz czekamy z nadzieją, że się ostanie.

Książka czytana: Mirosław Miniszewski „Opowieści ze wsi obok”. Do kupienia pod miniszewski@gmail.com lub facebook.com/miroslawq. Strona książki: wewsiobok.pl, tam fragmenty.