Był czas, kiedy bardzo chciałam zarabiać wyłącznie na sztuce i możliwość utrzymania się z pieniędzy płaconych za teksty (najlepiej takie pisane z potrzeby serca!) uznawałam za wyznacznik mojego artystycznego sukcesu. Czasami to działało i nawet wtedy bardzo szybko zapominałam o powodzeniu, myśląc o kolejnym i następnym – chcąc więcej i bardziej regularnie. Wymagania, które zaczęłam piętrzyć są... dobre. Ich adresatką nie jest jednak sztuka, tylko dorosła ja – o czym swoim życiem i twórczością przypomina pragmatyczna Amerykanka – Elizabeth Gilbert:

Zawsze uważałam, że to niezwykle okrutne w stosunku do pracy twórczej – domagać się od niej regularnych wypłat, jakby to była praca na państwowym etacie albo fundusz powierniczy. Jeśli do końca życia uda ci się wygodnie żyć ze swojego natchnienia, to naprawdę świetnie. Każdy o tym marzy, prawda? Ale nie dopuść, żeby to marzenie przekształciło się w koszmar. Ciągłe żądania finansowe mogą okazać się zbyt silną presją...

Za radą „Wielkiej magii”, chcę zdjąć z aktu tworzenia ciężar i wymóg zarabiania. Chcę uwolnić radość, która sprawiła, że to wokół kreatywności zaczęłam budować sensy mojego życia. Co jestem gotowa zrobić, żeby się tym zaopiekować? Mogę iść do pracy!

ODCIĄŻYĆ PISANIE

Przez cały ten okres, gdy ćwiczyłam się w pisaniu, zawsze miałam pracę zarobkową – pisze Gilbert i dodaje:  Dopiero przy czwartej książce (a była to niesamowicie przyjęta „Jedz, módl się, kochaj”), w końcu zdecydowałam się zrezygnować ze wszystkich innych prac i stać się wyłącznie pisarką. Zachowałam tak długo inne źródła, bo od początku sobie obiecałam, że nie będę obciążać pisarstwa zadaniem zapewnienia mi utrzymania.

Ton „Wielkiej magii” oraz amerykański pragmatyzm jego autorki bardzo do mnie przemawiają. Dekonstruując stereotyp twórcy cierpiącego i bezradnego, zwracają kreatywnym niezbędną do tworzenia moc. Co Gilbert poradziłaby ubożejącemu artyście?

Wykaż się rozsądkiem w zapewnianiu sobie środków utrzymania. Twierdzenie, że jesteś zbyt wielkim artystą, żeby myśleć o kwestiach finansowych to nic innego jak infantylizm (...) Z dbania o sobie można czerpać głębokie poczucie godności, które będzie wyraźnie przebijało przez twoje dzieła i dzięki temu twój przekaz artystyczny będzie silniejszy.

KREATYWNOŚĆ POD OCHRONĄ

Być artystą na cały etat! – marzy o tym wielu. Marzy – niewiele robiąc lub niewiele myśląc spełnia to marzenie. Po czym zaczyna wątpić... Przedsiębiorąc wielkie kroki i zmiany, wyznając zasadę: „wszystko albo nic” gro kreatywnych zaczyna obserwować u siebie niewielki lub żaden progres oraz progresywną rezygnację...

Spełniają sen twórczego życia i po kilku miesiącach twórcze życie pryska, a w miejsce flow pojawiają się pytania: za co? oraz: czy to ma sens? Ci, co tęsknili za tworzeniem, zaczynają obrażać się na sztukę, która okazuje się kolejnym złym szefem...

Wiedziałam, czym się kończy dla niejednego twórcy przekonanie, że nie jest prawdziwym artystą, jeśli nie utrzymuje się wyłącznie ze swoich dzieł – pisze Gilbert i wyjaśnia – Kiedy takiej osobie praca twórcza nie zapewnia dostatecznych środków na życie, kończy się to urazą, lękami a czasem nawet bankructwem. A najgorsze, że może ona zupełnie zrezygnować z tworzenia.”

DOKTORAT Z ŻYCIA

Do rezygnacji prowadzą również przekonania na temat własnej dojrzałości i wykształcenia. Opinie, że na coś jest za późno. Żal, że czegoś nie zrobiło się wcześniej. Poczucie niegotowości i niepewności – zwłaszcza jeśli chodzi o edukację i kompetencje.

Zrozum, że świat przez cały czas cię edukował. Wiesz bez porównania więcej, niż ci się wydaje – przekonuje Gilbert – Nie jesteś skończony lecz po prostu gotowy. W pewnym wieku, niezależnie od sposobu spędzania minionych lat najprawdopodobniej zdobyłeś już doktorat z życia. Bardzo prawdopodobne, że masz już wszystko, czego ci trzeba żeby wieść bardziej twórcze życie – wszystko oprócz pewności siebie niezbędnej by tworzyć.

POTRAFIĘ!

Pewności zaś nabiera się w działaniu – poprzez codzienną praktykę. Poprzez popełnianie błędów i kolejne próby. Poprzez zgodę na to, że mogę coś robić źle – żeby z czasem robić to dobrze. Zdaniem Gilbert każdy, kto poświęci jakiemuś tematowi 10 lat życia – staje się ekspertem danej dziedziny lub czynności. Na koniec rozdziału poświęconego zarabianiu na sztukę dodaje:

Pamiętaj też, że być może ze sztuki będziesz mógł żyć tylko w pewnych okresach, a w innych nie. Nie traktuj takich sytuacji jak kryzysów, bo to jest zupełnie naturalny bieg spraw w kreatywnym życiu. Działaj dalej.

Bibliografia:

Elizabeth Gilbert, "Wielka magia", Rebis 2015.