Krzysztof Kłopotowski
Z www.filmweb.pl

Krzysztof Kłopotowski napisał, a wydawnictwo Fronda (tak, TA Fronda!) wydało książkę pt. „Geniusz Żydów na polski rozum”. Kupiłem parę dni temu, zabrałem się do czytania, przeleciałem kilkadziesiąt stron i nie poznałem się na tej książce, swojemu rozczarowaniu dając wyraz w Facebooku, cytuję:

Kontynuuję. Po przeczytaniu kilkudziesięciu stron.
Książka rozczarowuje. Przynajmniej mnie, który o Żydach się naczytałem. Owszem, dostarcza masy faktów, raczej anegdotycznych faktów, które ilustrują właściwie jedną myśl, którą Autor rozwija przez całą książkę: że ŻYDZI SĄ LEPSI, że są górą, że są super, że osiągają same sukcesy, że prowadzą ludzkość do przodu. – I to chyba wszystko. Chociaż zapowiada, że będzie dawać rady, jak i czego uczyć się od Żydów, to tego (chyba, bo nie wszystko doczytałem) nie robi. Właściwie daje jedną radę: trzeba się Żydem urodzić, a jak komuś się nie udało, no to trudno. Optymistyczne jest to, że (Autor) chociaż prawicowiec, wypunktowuje nieusuwalne błędy chrześcijaństwa, rażące zwłaszcza na tle „nowoczesności” (moje słowo) judaizmu. Tu się z nim zgadzam, oj zgadzam, ale nie zgadzam się pryncypialnie z jego „religizmem”, tzn. z poglądem, że człowiek taki jest, w jakiej religii się urodził i wychował. W palecie kultury mamy więcej farb do wyboru niż tylko pacierze.

Ale kiedy się czyta więcej (bo jeszcze książki nie skończyłem), to jednak coraz bardziej zaciekawia, wciąga i inspiruje. Dlatego – taki najwyraźniej był autorski zamysł – że skłania, wręcz zmusza czytelnika, by wyobraził sobie, że jest Żydem, żeby postawił się w myśli po tamtej żydowskiej stronie barierki, żeby poddał się doświadczeniu myślowemu (Gedankenexperiment), iż sam należy do tej niezwykłej grupy ludzi. Do tej elity.

Z Żydami, zwłaszcza tak przedstawionymi jak w tej książce, jest kłopot. Podobny, jaki Nietzsche-Zaratustra miał z bogami: „Gdyby istnieli bogowie, jakżebym to wytrzymał, by nie być jednym z nich. Zatem bogowie nie istnieją.” (Przekład Lisiecka/Jaskuła, 1999.) Jurij Sljozkin, z angielska piszący się Slezkine, sam półżyd, próbował ich odczarować, ciekawe, że przy pomocy pojęć urobionych od greckich bogów: zaklasyfikował ich jako przenośnych i żyjących z ludzi merkurian, w opozycji do osiadłych i żyjących z ziemi i wojaczki apollinian. (Patrz mój tekst: Ulga! - czyli Żydzi nareszcie zdesakralizowani. O książce Yuri Slezkine'a „Wiek Żydów” ) Co wydaje mi się ogólniejszym wytrychem: remedium na Żydów są Grecy, na Jerozolimę – Ateny. Poza tymi biegunami jest trzeci niezależny punkt oparcia, nazywałem go pisząc kiedyś o tym, „Gangesem” (ale jakie oparcie może dać woda?), ale naprawdę chodzi o to, co własne, o kanał-channel łączący z tym, co mamy w sobie, z własną istotą, a nie o kanał który zasysa pouczenia z zewnątrz.

Judaizm, który wychował Żydów, ale również jego młodszy wyrośnięty brat chrześcijaństwo oraz wymarły ruch gnostycki, były produktem buntu lub, lepiej powiedzieć, reakcji, Wschodu (Bliskiego Wschodu) na inwazję Greków, a zaraz po nich ich silniejszego klonu Rzymian, które jak walec za walcem przetoczyły się po Wschodzie, równając wszystko i zamykając usta tamtejszym duszom zbiorowym i duchom cywilizacji. „Na kilka wieków Wschód zamilkł i w oślepiającej jasności hellenistycznego dnia był niemal niewidoczny” – pisał Hans Jonas, „Religia gnozy”, 1958. Po czym nastąpiło przebudzenie zamroczonego olbrzyma i w latach 300-ych tzw. ne. Duch Wschodu pokonał i pobiedził Greków-Rzymian, ustanawiając swoje wzory myśli, zasad, wiary, ubioru, świąt, bóstw, edukacji, prawie wszystkiego. W tamtej wojnie cywilizacji chrześcijaństwo zwyciężyło, gnoza wymarła, judaizm otorbił się w przetrwalnik. Jako nowy ekspansywny holon wypłynął w XIX wieku. Co Krzysztof Kłopotowski wyraźnie zaznacza, pisząc nie o całej historii Żydów – pojawia się ona u niego rzadko jako tło – a o ich nowoczesnym renesansie. Który zresztą jest ciekawszy od wcześniejszej historii, dla samych Żydów raczej pre-historii.

Żydzi są w tej książce przedstawieni jako elita. Wprawdzie autor waha się, czy przyczyna tej elity jest kulturowa czy biologiczna, czy geny czy memy, nature or nurture, ale pokazuje, że statystyki i fakty są jednoznaczne: nadreprezentacja Żydów w populacjach miliarderów, noblistów, senatorów USA, menedżerów filmu i TV, profesorów czołówki amerykańskich uczelni oraz osób z IQ powyżej 170 – jest bezwzględna. (Ktoś inny, Marcin Ryszkiewicz w „Homo sapiens, meandry ewolucji”, 2013, przedstawia wyniki genetyki, że Aszkenazyjczycy – ale inne subnarody żydowskie nie – mają kilka specyficznych genów, które odpowiadają za przyśpieszone przewodnictwo nerwów, ale z drugiej strony pociągają rzadkie choroby neurologiczne.) Kłopotowski raczej w swojej książce stawia na nurture, czyli na wychowujący i dopingujący wpływ kultury. Żydów (wg niego) uformowała ich religia, w której nie ma dogmatów ani nieomylności autorytetów, jedno i drugie blokujące swobodę myślenia i stawiające pułap, wyżej którego chrześcijanin nie podskoczy. Religia sieciowa, bez papieży ani biskupów, raczej luźna sieć uczonych w piśmie, zresztą sieć rozrzucona nie tylko w przestrzeni, ale i w czasie; talmudów było wiele i zawierają (streszczam na odpowiedzialność Autora) nie tylko opinie poprawne, większościowe i przyjęte, ale też te mniejszościowe i odrzucone – jaka piękna demokratyczna sieć! Dalej mamy ruchomość Żydów, ich rozsianie po świecie, skąd odwieczne ich poinformowanie o tym co dzieje się w dalszych krajach, które są równie obce, ale i równie swoje, jak ten w którym się akurat mieszka. Mnie samego jak byłem mały dziwiła łatwość, z jaką moi żydowscy rówieśnicy (i ich rodzice) wyjeżdżali z Polski (PRL) i zaczynali bez stresu nowy etap we Francji, Anglii lub gdzie indziej. Kiedy się czyta o Jakubie Franku i frankistach, Polska, a raczej Ukraina i Białoruś, 18 wiek, uderza to, że ówcześni Żydzi tak samo swobodnie jak po Rzeczypospolitej poruszali się po Turcji (która sięgała od Jemenu do Dniestru) i byli tam tak samo u siebie. A dla Polaka czy Rusina był to świat totalnie obcy, wrogi, nieznany i zasłonięty. Dalej, nacisk na edukację i alfabetyzację, uczenie dzieci-chłopców liter i czytania niemal w jednym ciągu z nauką mówienia. Ich wielojęzyczność, gdzie minimum były cztery języki, u Aszkenazyjczyków potoczny jidysz, plus dwa języki świętych ksiąg: hebrajski Tory i aramejski Talmudu (tak przynajmniej pisze Kłopotowski, nie sprawdzam w Wikipedii), plus język gojskich sąsiadów, też przeważnie nie jeden, bo ten mógł być i polski, i rusiński lub inny. Po emigracji do Ameryki po godzinach pilnie uczyli się angielskiego, zwykle na zasadzie samopomocy. Inne, że przejść z germańskiego jidysz na też germański i blisko pokrewny angielski niebo łatwiej niż z polskiego, włoskiego itd. U Kłopotowskiego tego nie ma, ale Janusz Korwin Mikke w którychś felietonach dziwił się, jak łatwo i chętnie Żydzi osiedlający się w Izraelu porzucali swój ojczysty i pełen bogatego dorobku jidysz i przestawiali się na mówienie po hebrajsku, w języku, który w żywej mowie nie żył od głębokiej starożytności. Przy okazji, Esperanto skomponował polski lub rosyjski Żyd Ludwik Zamenhof, wśród esperantystów Żydzi przeważali, a George Soros jeszcze jako György Schwartz uciekł z Węgier korzystając z okazji jako młody esperantysta, co było rodzinnym przekazem, jego ojciec był literatem w tym języku.

Krzysztof Kłopotowski zwraca uwagę też na rolę genów w tym, że w dawnych diasporach bogaci żydowscy ojcowie chętnie wydawali córki za wybijających się studentów, promując w ten sposób ich genialne geny. Katolicyzm odwrotnie, ogłupiał swoją populację, skazując intelektualną kapłańską elitę na bezdzietność, wpuszczając przez to najlepsze geny w niebyt. (Albo na płodzenie bastardów, którzy nie mogli liczyć na wspomaganie i dziedziczenie synów legalnych.) Autor przypisuje też rolę dziedzicznego selektora prześladowaniom, malując obraz trwającej wieki surowej szkoły prześladowanej mniejszości, gdzie wciąż ginęli i odsiewani byli najsłabsi, nie dość zaradni i bystrzy, i nie dość mimetyczni. Mimetyzm Żydów... – Autor jako filmoznawca zachwyca się nim, po szczegóły odsyłam do książki.

Ich cnoty gromadziły się wiekami, aż cierpliwa Nemezis, poczynając od XIX wieku, od Haskali w Niemczech i emigracji (głównie Litwaków) do USA, wynagrodziła ich bogactwem, sławą, wpływami i władzą. (Ale przy okazji zraniła największym pogromem-holokaustem.)

Ale zamysłem tamtej książki było pokazanie Żydów jako wzoru. Nie żeby ci, którzy nimi (przypadkiem przecież) nie są, mieli zamykać oczy i udawać, że tamtych nie ma, albo że nie są tytułowo genialni, ani nie żeby im jałowo zazdrościli ich przewag, jedno i drugie głupie i prowadzące donikąd, jeśli nie do kolejnych przykrości. Autor faktycznie podpowiada ileś sposobów czy zasad mających pomagać stać się jako oni. Po części cytując sposoby wymyślone i propagowane przez samych amerykańsko-żydowskich autorów, którzy najwyraźniej życzą sobie podciągnąć w górę nieżydowską konkurencję, bo wśród zbyt ospałych współobywateli im niewygodnie. („Narody ospałe” – znakomity termin Kłopotowskiego!) – Po szczegóły do książki.

Ja bym chciał zrobić-spisać coś innego: zastanowię się, czy i na ile ja sam jak dotąd zdałem egzamin na „bycie jak Żyd”... Jak oni, zająłem się w życiu pracą w ideach, nie w materii, plus dla mnie. Jak oni, jako dziecko siedziałem w książkach, a nie w stadzie hałaśliwych rówieśników. Wybrałem (jak oni, kolejny plus) przyszłościowe i abstrakcyjne studia: za inspiracją lektur genialnego Polaka Żyda Stanisława Lema studiowałem fizykę. Brałem udział (jak wielu z nich, w ramach tikkun olam, naprawiania świata) w budowaniu utopii, kolejno: otryckiej, pewnej jogicznej i pewnej buddyjskiej. Zadbałem o wykształcenie dzieci – też plus w tej konkurencji. Sam stopniowo stawałem się multi-zawodowcem i multi-umiejętnościowcem, to też w konkursie na naśladowanie Żydów mocny punkt. Od początku kapitalizmu w Polsce pracuję na swoim jako wolny zawód lub własna firma. Szybko kiedyś wskoczyłem na nowy komunikacyjny taśmociąg Internet. Szybko i chętnie przestawiłem się ze środowiska znajomych naziemnych na dużo szersze środowisko znajomych sieciowych-wirtualnych. Ale kiedy myślę, że już prawie jestem tym idealnym Żydem, to widzę też kontry. Z języków, właściwie, znam wciąż jeden ten sam polski. Nawykowa zasiedziałość (pewnie wrodzona po chłopskich przodkach) mocno przeważa nad rzadkimi wyjazdami. Bogactwo, które jak pisze Kłopotowski, „zaczyna się w umyśle” też jakoś mnie dziwnie dotąd raczyło omijać. Punktów wyszło 12, w dziewięciu jestem jak Żyd, w trzech nie. W sumie żydostwa 50%.

Teraz poważniej. Zabawa, którą proponuje Krzysztof Kłopotowski, jest ciekawa i inspirująca, ale ma granice. Nie wolno być naśladowcą. Właściwiej: nie wolno być tylko naśladowcą. Żeby wygrać w grze o miejsce w świecie dla siebie, swoich dzieci-wnuków i swoich idei, konieczne oczywiście jest posiadanie sprawności, które mają konkurenci, ale nie jest wystarczające, bo naśladowca zawsze jest z tyłu, jak i ten, kto nie ustanawia wzorców i reguł. (Żeby dobrze strzelić gola, trzeba samemu ustawić sobie bramkę.) Trzeba mieć coś więcej, własną specyfikę, własną oryginalność. My Polacy możemy ją mieć i już jakoś potencjalnie mamy. Ale nie Polacy zwyczajni, tylko Polacy poganie, jogini i szamaniści. Poza tym kto powiedział, że ma być taki darwinizm pomiędzy narodami? (Kto widzi wyścig, ten już go przegrał.) Można przyjąć, że równanie do Żydów to takie trivium, wyższe studia zaczynają się dalej.

W książce Kłopotowskiego jest jeszcze wątek, którego tu nie tykam: zbrodni żydokomuny. Odsyłam do książki.

Całej tej książki jeszcze nie przeczytałem, fragmenty tu dopiero referuję. Idę czytać dalej.