Oryginalnie w blogu Autora z tym samym tytulem i datą. W Tarace za uprzejmą zgodą.

Od czasów słynnej książki Le Bona znamy podstawy psychologii tłumu. Jej najnowszą, internetową odmianą jest trolling. Niezależnie od tego, czy troll jest na usługach Moskwy, korporacji, partii politycznej, czy też może jest owładnięty jakąś swoją osobistą manią – jak to się najczęściej zdarza – pisze zawsze rzeczy, które nie mają nic wspólnego z rzeczywistością. Moim jednak zdaniem czymś o wiele gorszym od bycia trollem internetowym jest dawanie posłuchu tym generowanym przez trolle szeregom literek na ekranie, albo kolorowym memom. Troll nie ma żadnej racji bytu bez grona posłusznych owieczek, pozbawionych własnego osądu, wierzących każdemu słowu napisanemu przez niego. To pozbawiona mózgu publika czyni trolla, który jest niczym bez tysięcy idiotów łykających bezrefleksyjnie wszystkie teksty. I tak oto w cyberprzestrzeni mamy do czynienia z podstawowymi prawami psychologii tłumu. Jeśli jakiś troll coś zamieści, natychmiast tysiące klikają i komentują. To internetowy odpowiednik tego, czego jednostka doświadcza w rzeczywistym tłumie. To konformizm, rozproszenie odpowiedzialności, dawniej zwane obniżeniem poziomu moralności, potem dezindywiduacja, za którą podąża dysocjacja, depersonalizacja i ostatecznie derealizacja. Trolle żerują na najniższych instynktach, budzą prymitywne lęki, pobudzają emocje. Są emanacją umysłu zbiorowego. Odwracam zatem zwykłe podejście do tej sprawy – to nie troll mami tłum, ale tłum czyni trolla. Bez tłumu troll nie ma racji istnienia, to tłum pragnie podawanych przez niego treści, zwłaszcza tych wyssanych z najbrudniejszego palca.

Dlaczego tak się dzieje? Zapewne można podać tuziny rozmaitych wyjaśnień. Ja tylko zwrócę uwagę na jedno. W internecie spotykamy ludzi, których nie znamy, tak samo jak to się dzieje na co dzień, gdy przemierzmy ulice miast. Widzimy setki nieznanych twarzy, ciągle napotykamy kogoś nowego. Nie uświadamiamy sobie, że jest to to sytuacja całkowicie nowa dla ludzi. Przez dziesiątki tysięcy lat żyliśmy w małych grupach, doskonale znając swoich współziomków. Obecnie większość spotykanych przez nas ludzi to osoby nam nieznane, nierozpoznawalne, co jest formą współczesnej prozopagnozji (pisałem o tym tu). Internet podnosi to zjawisko do n-tej potęgi, rozdzierając i tak już prawie nieistniejącą tkankę społeczną na strzępy i dając pożywkę najdzikszym iluzjom. Jest doskonałym medium, przenoszącym w czasie rzeczywistym epidemie psychiczne, indukującym zbiorowe psychozy, do których zapłonu wystarczy jeden troll. Współczesna ludzkość, komunikująca się poprzez internet, przypomina zblendowaną, amorficzną masę, w której nawet najmniejszy impuls wyzwala nieprzewidywalne efekty. Nie uświadamiamy sobie tego, ale jako ludzkość jesteśmy niczym sucha ściółka, w której malutka iskra jakże typowej dla ludzi głupoty wywołuje ogromny pożar. Na Ziemi żyje już ponad 7,5 miliarda ludzi i nikt już nie ogarnia zbiorowych procesów, internetowych czy fizycznych, które przetaczają się przez ludzkość.