zdjęcie Autora

19 września 2017

Wojciech Jóźwiak

Serial: Nasze zwierzęta mocy
Tajemniczy orzeł ZYS

Kategoria: Słowiańskie starożytności
Tematy/tagi: etymologiaorzełptaki

◀ Pająk ◀ ► Zając ►

Jan Sokołowski (nomen omen!, sławny i wybitny ornitolog) wśród synonimów dla orła przedniego podaje nazwę „orzeł zys”. Przedchorągiewny polskiej ornitologii Mateusz Cygański w dziele „Myślistwo ptasze” w spisie gatunków („narodów”) na katalogowej stronie 81 na dole wylicza trzy gatunki orłów:

Orzeł Sys czarnego a dropiastego piora
Orzeł Bielik gliniastego a białłego piora
Orlik szarego piora

W dzisiejszej nomenklaturze byłyby to: orzeł przedni Aquila chrysaetos, bielik zwyczajny Haliaeetus albicilla i orlik krzykliwy Clanga pomarina.

Tamtego „zysa” (lub „sysa”) w słownikach etymologicznych nie wymieniają ani Brückner ani Boryś. (Bańkowski do Z nie dożył.) W słowniku Doroszewskiego wymieniony bez komentarza. Po węgiersku trochę podobnie orzeł jest sas, czytasz „szosz”, skąd najwyraźniej wzięte saszor, czyli „orzeł bez głowy” w godle herbu Orla, a wg innego objaśnienia latawiec.

Jeśli słowo „zys” z czymkolwiek się kojarzy, to z niemieckim słowem süß: słodki (ß=ss, właściwie sz). Zapewne od niego pochodzi polskie nazwisko Zys, wielokrotnie odnotowywane w Internecie. Ale jaki związek miałby süß-słodki z orłem przednim? Przypuszczalnie zys/sys był jakimś dawnym terminem sokolniczym. Ale skąd? Podejrzany jest Spisz, gdzie w Tatrach orły, a krzyżowali się tam Słowianie, Węgrzy, Niemcy, skąd dotąd nad Zakopanem Giewont, od niemieckiego „ściana”. Czy ktoś coś wie?

◀ Pająk ◀ ► Zając ►


Komentarze

1. Dlaczego dla Ciebie...stefanurynowicz • 2017-09-19

Dlaczego dla Ciebie wszystko od niemieckiego lub łaciny? Prowokujesz? 😉
[foto]
2. Alternatywę?Wojciech Jóźwiak • 2017-09-19

To poproszę o alternatywę.
Jeszcze mogą być początki rumuńskie, greckie, tureckie lub tatarskie. Szukamy?
[foto]
3. Na zapytanie o...Jarosław Bzoma • 2017-09-20

Na zapytanie o zys przyśniła mi się wiklinowa plecionka. Konkretnie prostokątny kawałek płotu, wiklinowa zastawa.
[foto]
4. Czyli: szukaćWojciech Jóźwiak • 2017-09-20

Plecionka (pleść i płot to etymologiczne rodzeństwo) po łacinie: textus. (zob.) Sen mówi: szukajcie dalej w istniejących tekstach.
[foto]
5. Plecionka była po...Jarosław Bzoma • 2017-09-20

Plecionka była po lewej nie prawej stronie a zatem szukajcie w przestrzeni wyobrażeniowej, psychicznej a nie materialnej.Stawiam na separatora/ selekcjonera/tego który oddziela jedno od drugiego :)
6. sploty okolicznościNN#9440 • 2017-09-22

Kto obserwował orły w naturze - to mógł mieć ten ’splot’ okoliczności i widzieć .
   Język z czasów Rta [Tao]- czyli nadawania nazw i praw - np. Waruna Rta - Warta .
   Kry-zys i zys-k - dla jednych kryzys , dla inny zysk . Dla orła zys - dla zwierzyny łownej przejście  w ’inny" stan energii. Orzeł zsyła - wieści z krain wysokich.Pokonuje Nagów wężowych - gdyż wspina się powyżej ich mocy .Nagowie przyjmują tylko to co słodkie - mleko , ciasta itp.W tamtych czasach orzeł był ’większy" i królował - stąd i herbowe miejsce . Waruna podróżował na krokodylu jako wodne "bóstwo’ - zaś orzeł jako podróżnik wiatru - sprawczego żywiołu - sam z siebie jako Garuda "nie potrzebuje’ bóstwa - pośrednika.

Aby komentować Zaloguj się lub Zarejestruj w Tarace.

X Logowanie:

- e-mail jako login
- hasło
Zaloguj
Pomiń   Zapomniałem/am hasła!

Zapisz się (załóż konto w Tarace)