zdjęcie Autora

30 marca 2007

Magdalena Bażela

Walentin Chagdajew, buriacki szaman z tytułem doktora
O jednym z najbardziej znanych szamanów Federacji Rosyjskiej ! Do not copy for AI. Nie kopiować dla AI.

Kategoria: Szamanizm

Walentin Chagdajew jest jednym z najbardziej znanych szamanów całej Federacji Rosyjskiej. Warto w skrócie przedstawić jego biografię, gdyż ilustruje ona pewną tendencję, charakterystyczną dla buriackiego odrodzenia religijnego w końcu XX i na początku XXI wieku.

Walentin ChagdajewWalentin Chagdajew

Chagdajew pochodzi z buriackiego rodu o szamańskich tradycjach. Według rodzinnych podań, od 400 lat zarówno w męskiej, jak i żeńskiej linii rodu pojawiają się szamani. Jak oblicza sam Chagdajew jest on przedstawicielem już 20 pokolenia szamanów swojego rodu.[1] Początkowo nie sądził, że zostanie szamanem. Urodził się w Jelancy - małej buriackiej osadzie w Ust'-Ordyńskim Okręgu Autonomicznym. Wychowywał się u dziadków. Okres dojrzewania przeszedł jak każdy młody człowiek, żyjący w ZSRR. Najpierw był członkiem organizacji oktiabriata, potem wstąpił do pionierów [2], odbył przepisową służbę w armii. Wychowywał się zatem w typowo komunistycznym domu, od czego zresztą wcale się nie odżegnuje. Zarówno rodzice jak i dziadkowie byli komunistami, ale jednocześnie zachowywali tradycje szamańskie. Dziadek Chagdajewa pełnił funkcję miejscowego szamana, tak więc Walentin od dzieciństwa miał kontakt ze światem szamańskich obrzędów i rytuałów. Chagdajew, jako utalentowany młody człowiek, wyjechał na studia do Moskwy - tam ukończył fakultet filozoficzny, poznał też swoją pierwszą żonę i założył rodzinę. Jednak nie pozostał w Moskwie. Pewnego dnia spadł z dachu swojego domu i stracił przytomność. Trafił do szpitala, gdzie przeżył śmierć kliniczną. Jak sam opowiada - znalazł się w innym, cudownym świecie, jednak duchy kazały mu wracać na ziemię.[3]

 Chagdajew postanowił przenieść się z powrotem w rodzinne strony, gdzie rozpoczął naukę u szamanów, przede wszystkim zaś zdobywając tajemną wiedzę od dziadka. W wieku 30 lat mężczyzna został pełnoprawnym szamanem, otrzymał bęben oraz tradycyjny strój. Co ciekawe, rodzinna legenda rodu Chagdajewa głosi, że dokładnie ponad pół wieku wcześniej na jednym z corocznych zjazdów rodzinnych, starszyzna rodu, w tym także szamani, przepowiedzieli, że właśnie po upływie 30 lat w rodzie pojawi się wielki szaman. Wtedy przyszedł na świat Walentin. Nie była to jedyna oznaka naznaczenia. Oprócz szamańskiej choroby, która objawiła się po upadku z dachu, Chagdajew ma sześć palców, co jak wiadomo, jest jedną z cech charakterystycznych szamana w tradycyjnie pojmowanym szamanizmie.[4]

Chagdajew jest nowoczesnym szamanem, czego najlepszym dowodem jest jego kariera naukowa. Szaman ma wszechstronne wykształcenie humanistyczne. Ukończył filozofię w Moskwie, a także aspiranturę w Instytucie Mongolistyki, Buddologii i Tybetologii Naukowego Centrum Rosyjskiej Akademii Nauk. Jego praca monograficzna Szamanizm i religie świata została wydana i cieszy się dużą popularnością wśród czytelników, sam Chagdajew zamierza wkrótce uzyskać tytuł kandydata nauk.[5] Często prowadzi gościnne wykłady, regularnie spotyka się także z uczestnikami kursów Centrum Humanistycznych Technologii "Dusza".[6] Chagdajew zdaje sobie sprawę z roli nauki w życiu człowieka. Pomimo bogatego doświadczenia w leczeniu ludzi, nie odrzuca on osiągnięć klasycznej medycyny: Nauka i szamanizm żyją w pełnej zgodzie. Moja wiara to pewien zbiór wiedzy.  Uważa, że choć w niektórych przypadkach lekarze są bezradni i tylko on może pomóc choremu, to jednak zdarza się też odwrotna sytuacja, gdy to on odsyła swoich pacjentów do kliniki. Na przykład, kiedy leczę ludzi, używam wielu roślin leczniczych. Pomieszczenia okadzam dymem z jałowca, którego zapach, jak wiadomo dobrze wpływa na system nerwowy. Bardzo dobre rezultaty daje również masaż, który często stosuję.[7] Chagdajew jest jednak świadom tego, że czasem jego kuracja nie wystarczy, by wyleczyć konkretnego pacjenta. Wówczas kieruje chorego do lekarza. Chagdajew może jednak pomóc zawsze w wyborze doktora - przy pomocy specjalnych wróżb znajdzie takiego, który jest najskuteczniejszy w leczeniu danej choroby.[8]

Chagdajew cały czas pogłębia swoją wiedzę. Rezultatem tego jest osiąganie kolejnych stopni wtajemniczenia. Obecnie szaman posiada już piąty z dziewięciu stopni.[9]

Chagdajewa uważa się za specjalistę i znawcę szamanizmu. Poza tym, jest niezwykle medialnym człowiekiem. Drzwi do jego domu w Jelancy praktycznie nie zamykają się z sezonie letnim. Zawodowo, szaman jest dyrektorem Muzeum Krajoznawczego, często jednak wyjeżdża w teren, by pomagać Buriatom.[10]

Ceni się go także poza Ust'-Ordyńskim Okręgiem Autonomicznym. Jako jeden z szamanów o największych kwalifikacjach i doświadczeniu w Rosji, został zaproszony w maju 2005 r. do Kraju Nadmorskiego, aby przeprowadzić obrzęd wyświęcenia nowych szamanów. W epoce radzieckiej, praktycznie wszyscy szamani na Dalekim Wchodzie zostali wymordowani. Od ponad 80 lat w osadzie Krasnyj Jar nie wyświęcano nowego szamana. Dzięki pomocy Chagdajewa został nim Wasilij Dunkaj, którego dziad był "latającym szamanem", czyli takim, który osiągnął ostatni, najwyższy stopień wtajemniczenia. Chagdajew przeprowadził obrzęd kamłania, złożył ofiarę duchom oraz odebrał przysięgę szamana od kandydata. Poza tym wygłosił naukę o szamanizmie i życiu współczesnych szamanów, aby uświadomić mieszkańcom Czerwonego Jaru, jak ważne jest podtrzymywanie dawnych tradycji i oddawanie czci światu duchów.[11]

Szaman jest duchowym trenerem rosyjskiej reprezentacji gimnastyczek artystycznych. Towarzyszy im podczas obozów treningowych, na których uczy sportsmenki jak zabezpieczyć się przed stresem, lękiem i złymi urokami. Trenerzy drużyny uważają, że szaman jest tajną bronią Rosji w trakcie zawodów sportowych. Z drużyną pracują oczywiście psycholodzy i psychoterapeuci, ale trenerzy postanowili pójść śladem innych ekip, które chętnie korzystają z usług uzdrawiaczy i kołdunów.[12] Podczas obozu w Grecji Chagdajew towarzyszył gimnastyczkom po męczących kilkugodzinnych treningach. Miał za zadanie zrelaksować dziewczyny i nauczyć ich pozytywnego myślenia. W tym celu, opowiadał im legendy i historie buriackie, prezentował kostiumy i atrybuty szamana, a także przepowiadał przyszłość.[13]  Na tym jednak rola Chaagdajewa nie zakończyła się. Przed olimpiadą w 2006 r. szaman odbył serię obrzędów, które miały pozyskać przychylność i pomoc duchów podczas rywalizacji gimnastyczek: Olimpiada to gorący okres nie tylko dla sportowców, ale także dla kołdunów z całego świata. Niedawno byłem u kolegów w USA. Okazało się, że przed każdą rywalizacją, biją oni w bębny i zaklinają zwycięstwo. Tak, że nasz niewinny szamanizm przekształca się w ostatnim czasie w sprawę rangi państwowej - trzeba przecież oddalić złe duchy od naszych sportowców! [14]

Szaman, dzięki swojej sławie może pochwalić się wieloma wpływowymi przyjaciółmi. Należy do nich między innymi Anatolij Czubajs, stojący na czele rosyjskiego monopolisty energetycznego РАО ЕЭС. Czubajs spotkał się z Chagdejewem po raz pierwszy w 2005 r., gdy spędzał wakacje na Olchonie. Zaprosił wówczas szamana do swojego domu, aby lepiej poznać człowieka, o którym, jak sam przyznaje wiele słyszał. Spotkanie trwało dłużej niż planowano. Chgdajew rozmawiał z Czubajsem o filozofii, duchowości, kulturze buriackiej oraz przyszłości Rosji.[15] W dowód sympatii mężczyźni wymienili się drobnymi podarkami. Od tego spotkania datuje się przyjaźń Chagdajewa i Czubajsa. W 2005r. szaman otrzymał nawet prezent od bogatego przyjaciela, w postaci najnowszego modelu quada. Czubajs postanowił podarować wehikuł Chagdajewowi, gdy ten podczas rozmowy, skarżył się na problemy z przemieszczaniem się po wybrzeżu Bajkału.[16]

Chagdajewa odwiedzają też goście z całego świata. W maju 2006 r. doszło do regionalnego skandalu, ponieważ szaman zaprosił w gościnę Paula Coehlo,[17] który odbywał podróż po Rosji. Pisarz, zamiast spotkać się z szamanem, wybrał się na samotny spacer po brzegu Bajkału w miejscowości Listwianka. Do Jelancy, gdzie mieszka Chagdajew przybyła tylko znajoma Coehlo wraz z ekipami telewizyjnymi., które przeprowadziły wywiad z szamanem. Zarówno Chagdajew, jak i jego małżonka poczuli się bardzo dotknięci: Nie mogę zrozumieć, co tak zainteresowało pisarza w Listwiance? Czyżby nasze okolice były gorsze?[18]

Szaman jest typowym przedstawicielem nowego nurtu szamanizmu, choć uważa się go za spadkobiercę tradycji dawnych szamanów. Szaman jest wykształconym, nowoczesnym człowiekiem. Wykorzystuje najnowszą technikę, choć w leczeniu posługuje się dziedzictwem medycyny naturalnej. Współpracuje jednak z lekarzami, w sytuacjach, gdy zdaje sobie sprawę, że jego umiejętności i wiedza nie wystarczą, by wyleczyć pacjenta. Poza tym jest człowiekiem bardzo medialnym. Zdaje sobie sprawę z tego, że dzisiejsi szamani nie mogą zamykać się przed nowoczesnymi technologiami, jeśli chcą dotrzeć do ludzi, aby im pomóc.

Magda Bażela
magdalena.bazela@wp.pl



Przypisy

[1] Интервью с шаманом Валентином Хагдаевым: "Всё имеет свое божество", Gazeta Centrum Humanistycznych Technologii "Dusza", http://www.person.cgtdusha.ru/page07_3.shtml, [20.02.2007].

[2] Organizacja skupiająca dzieci w wieku szkolnym, przygotowująca do wstąpienia w organizację Pionierów. Pierwsze drużyny powstawały w 1923 -24 r. formułując się z dzieci, które urodziły się w czasie rewolucji październikowej. Stąd właśnie nazwa - dzieci października. Oktiabriata, jak i Pionierzy były to swoiste radzieckie odpowiedniki organizacji zuchów i harcerzy. Kładziono w nich duży nacisk na wykształcenie odpowiedniego moralne a także rozwój fizyczny, tak, by ukształtować przyszłych idealnych ludzi sowieckich. [ przyp.aut.]

[3] Дмитрий Крупнов, Валентин Хагдаев: Волхвы-шаманы, они не у власти, http://www.pravda.ru/society/faith/buddizm/17-08-2005/51776-shaman-0, [17.08.2005].

[4] Виктория Катаева, Тайну грядущего знает знаменитый бурятский шаман, Informacje portalu " Świat nieznany", 25.07.2005, http://news.ofo.ru/ofonews/8467/index.html, [20.02.2007].

[5] Przedstawienie W. Chagdajewa we wstępie do monografii Szamanizm i religie świata, http://baikal.irkutsk.ru/cgi-bin/statya.pl?razdel=shamanizm&nomer=4.txt, [20.02.2007].

[6] Интервью с шаманом Валентином Хагдаевым: "Всё имеет свое божество", Gazeta Centrum Humanistycznych Technologii "Dusza", http://www.person.cgtdusha.ru/page07_3.shtml, [20.02.2007].

[7] Ibidem.

[8] Informacje portalu " Świat nieznany",  http://news.ofo.ru/ofonews/8467/index.html, [25.07.2004].

[9] Stopnie wtajemniczenia szamańskiego:"
1. Jabagan boo- status początkującego szamana, który właściwie jest dopiero pomocnikiem szamana. Może wzywać pomniejsze duchy, jednak tylko przy pomocy "bryzgania" mlekiem czy herbatą. Stąd nazywano go także "suchym szamanem"
2. Duhalgyn boo - szaman posiadający prawo do "bryzgania" (oprócz mlekiem i herbatą, także tarasaunem i stopionym tłuszczem), wzywania ducha ognia, duchów miejsca i przodków dla rozwiązania jakiś drobnych problemów.
3. Chajalgyn boo -  Szaman mający prawo "bryzgania" w górę, aby wezwać wyższe duchy czy duchy poprzednich szamanów. Może również składać krwawe ofiary z białych baranów dla wyższych duchów oraz śpiewać podczas wszystkich modlitw."
 4. Jodotoj oboo -  Taki szaman może składać również ofiary z białego barana również innym duchom Po przejściu czterech stopni wtajemniczenia można już mówić i prawdziwym szamanie, który składa szamańską przysięgę.
5. Chesete boo - Szaman, który posiada bęben. Dzięki temu instrumentowi może on wchodzić w trans, latać po świecie duchów na koniu-bębnie oraz wyrwać zagubioną duszę chorego z rąk duchów. Szaman może składać ofiary z baranów i kozłów wszystkim duchom. Może także wzywać na pomoc duchów-pomocników czy swoją duchową żonę.  "
6. Chorbotoj boo - Szaman, który posiada kij z końskimi kopytami, może też składać ofiary z konia, byka itd. Może wchodzić w trans i wpuszczać w siebie ongo.
7. Majchabszytaj boo - Szaman, który otrzymał żelazną koronę z rogami jelenia, skóry pięciorga zwierząt, szamański płaszcz. Ma prawo bryzgać przy pomocy pióra orła, a także wyświęcać początkujących szamanów.
8. Duurgen boo - Szaman, posiadający kilka bębnów, kijów szamańskich i wszystkie atrybuty i przedmioty potrzebne do odprawiania rytuałów. Zna on doskonale mitologię i naukę szamańską. Potrafi prowadzić medytację bez względu na otoczenie. Może również wzywać deszcz, wiatr i wywoływać inne zjawiska atmosferyczne.
9. Zaarin boo - najwyższy stopień wtajemniczenia. Status szamana posiadającego całą szamańską wiedzę. Może być pośrednikiem bogów, potrafi lewitować, nade ponad koronami drzew."

Patrz: W. Chagdajew, Szamanizm i światowe religie, Prywatny portal S. Wołkowa,  http://baikal.irkutsk.ru/cgi-bin/statya.pl?razdel=shamanizm&nomer=4.txt, [20.02.2007].

[10] Jeden z dziennikarzy, chcących przeprowadzić z nim wywiad, musiał czekać dwa tygodnie, na to, by Chagdajew znalazł dla niego czas. Patrz: Виктория Катаева, Тайну грядущего знает знаменитый бурятский шаман, Informacje portalu " Świat nieznany", 25.07.2005, http://news.ofo.ru/ofonews/8467/index.html, [20.02.2007].

Trudności w kontakcie z szamanem doświadczyła tez autorka tej pracy, starając się dotrzeć do Chagdajewa w celu przeprowadzenia z nim wywiadu.

[11] Дмитрий Климов,Таёжный шабаш,Ruskij Kurier nr 504, 30.05.2005, http://www.ruscourier.ru/archive/104, [10.02.2007].

[12] О. Липчинская, Иркутский шаман защитит гимнасток России от сглаза, Koмсомольская Правда - Иркутск, 28.07.2005, http://irk.kp.ru/2005/07/28/doc75796/, [10.02.2007].

[13] О. Липчинская, Иркутский шаман предсказал будущее гимнасткам России, Koмсомольская Правда - Иркутск, 11.11.2005, http://irk.kp.ru/2005/11/11/doc90088/,[10.02.2007].

[14] О. Липчинская, "Комсомолка" нашаманила победу олимпийцам, Koмсомольская Правда - Иркутск, 10.02.2006, http://irk.kp.ru/2006/02/10/doc101942/,[10.02.2007].

[15] Ю. Улыбина, Ольхонский шаман получил подарок от Чубайса, 14.07.2005, http://www.religare.ru/print7637.htm/article19669.htm, [10.02.2007].

[16] Екатерина Журавлева, Шаман Чубайса, 09.03.2006, http://www.religare.ru/print7637.htm/article27012.htm, [10.02.2007].

[17] Znany brazylijski prozaik i poeta, uważany przez niektórych za pisarza chrześcijańskiego. Znany przede wszystkim z takich książek jak: Alchemik, Piąta Góra, Weronika postanawia umrzeć. Patrz: Strona całkowicie poświęcona pisarzowi i jego twórczości,  http://www.coelho.terramail.pl/, [20.02.20006].

[18] Szczególnie zawiedziona była żona Chagdajewa: Pomyślałam: ogórki i pomidory mogą być nie na miejscu, banany pewnie bardziej zasmakują. Poszłam specjalnie do sklepu i kupiłam więc pomarańcze i banany. Z ekipą brazylijską poszliśmy też do miejscowej kawiarni. Przygotowują tam znakomite, prawdziwe buriackie pozy. Żal, że Paulo ich nie spróbował. Patrz: О. Липчинская, Пауло Коэльо обидел шамана, Koмсомольская Правда - Иркутск, 26.05.2006, http://irk.kp.ru/2006/05/26/doc117743/, [10.02.2007].

Aby komentować Zaloguj się lub Zarejestruj w Tarace.

X Logowanie:

- e-mail jako login
- hasło
Zaloguj
Pomiń   Zapomniałem/am hasła!

Zapisz się (załóż konto w Tarace)