Naukowców od dawna interesuje wpływ oddziaływania długotrwale zażywanych enteogenów na psychikę człowieka. Niedawno pojawiły się interesujące wyniki badań nad ayahuaską. Psycholog kliniczny José Carlos Bouso przy współpracy z międzynarodowym zespołem badaczy opublikowali wyniki badań nad efektami długotrwałego zażywania ayahuaski przez przedstawicieli dwóch odrębnych ruchów religijnych w Brazyli.

Źródło: Bouso JC, González D, Fondevila S, Cutchet M, Fernández X, et al. (2012) Personality, Psychopathology, Life Attitudes and Neuropsychological Performance among Ritual Users of Ayahuasca: A Longitudinal Study. PLoS ONE 7(8): e42421. doi:10.1371/journal.pone.0042421

Czym te badania różnią się od wielu im podobnych? Po pierwsze, objęły znacznie większą liczbę osób niż to było reprezentowane w poprzednich tego typu badaniach: liczba przebadanych sięgała 127 aktywnych użytkowników ayahuasca i aż 115 osób w ślepej próbie.

Po drugie, badania objęły dwa różne ugrupowania religijne. (Wcześniej badania prowadzone były na przykładach pojedynczych wspólnot, co wykluczało możliwość zasadnych porównań).

Po trzecie (w przeciwieństwie do poprzednich prób), badania po upływie roku zostały powtórzone. Nie odnotowano statystycznie istotnych różnic.

Po czwarte, najnowsze badania przeprowadzone były z zastosowaniem narzędzi i technik badawczych z różnych dziedzin na niespotykaną dotychczas skalę.

Kilka interesujących wyników warto przytoczyć:

Aktywni użytkownicy ayahuaski każdorazowo plasowali się niżej niż grupa kontrolna w skali podatności psychopatologicznej. Między innymi wykazywali mniejszą tendencję do: depresji, stanów lękowych, wrogości, myśli paranoidalnych czy fobii.

Uzyskiwali również niższą niż grupa kontrolna skłonność do zamartwiania się, okazywania nieśmiałości, przemęczenia.

Użytkownicy ayahuaski wykazywali natomiast znacznie wyższą niż grupa kontrolna tendencje do odczuwania stanów: identyfikacji transpersonalnej (transpersonal identification), poczucia samozapomnienia (self-forgetfulness), świętości życia (sacredness of life), altruizmu, dobrego samopoczucia i posiadania misji życiowej. Podsumowując, autorzy utrzymują, że: “dane wskazują na ogólnie lepsze zdrowie psychiczne i bio-psycho-społeczne dostosowanie grupy używającej ayahuaski w stosunku do grupy kontrolnej”.

Konkluzja przytaczanego artykułu sprowadza się do następujących ustaleń. Wyniki badań nad wpływem długotrwałego stosowania ayahuasca na zdrowie psychiczne (analizowane według wielu kryteriów: osobowościowego, psychopatologicznego, neuropsychologicznego, postaw życiowych i subiektywnego samo-poczucia) nie ujawniają dowodów patologicznych zmian w żadnej z badanych sfer. Badacze podkreślają, że profile osobowościowe niektórych aktywnych użytkowników ayahuasca różniły się względem norm niektórych cech osobowościowych, niemniej w żadnym wypadku nie pasowały do profilu patologicznego. Ponadto aktywni użytkownicy ayahuasca wykazywali niższą obecność objawów psychopatologicznych w porównaniu do grupy kontrolnej. Wypadali lepiej w testach neuropsychologicznych, znacznie lepiej wypadali w badaniach związanych z duchowością (spirituality) i wykazywali lepsze dostosowanie psychospołeczne wyrażające się w takich postawach jak jasno sprecyzowany cel w życiu czy subiektywnie dobre samopoczucie. Opisane różnice w stosunku do grupy kontrolnej były wciąż widoczne w badaniu porównawczym po upływie roku.

Ustalenia badań prowadzonych przez Bouso i jego współpracowników potwierdzają wyniki poprzednich badań nad rezultatami długotrwałego zażywania ayahuaski. Najnowsze wyniki wmacniają tezę, iż nie ma dowodów na wzrost nieprzystosowania psychospołecznego, pogorszenia zdrowia psychicznego czy też zaburzeń poznawczych u osób dorosłych zażywających ayahuasca regularnie przez długi okres czasu.

Paweł Chyc