Wracam do Tsultrim Allione, jej książki „Nakarmić swoje demony” i do idei terapeutycznej pracy z demonami. Na czym polega ta praca? Na ile się zorientowałam, czytając tamtą książkę, postępowanie jest takie: ktoś, nazwijmy go tradycyjnie pacjentem, na coś cierpi. Choruje lub ma psychiczny lub zachowaniowo-losowy problem. Na to terapeuta „Tsultrimowski” zaleca mu/jej zwizualizować „demona”, który zawiaduje (ang., pewnie, controlls) jego/jej dolegliwością. Pacjent to robi, demon mu się prezentuje w wizualizacji, pacjent zaczyna interakcję z tym demonem, mianowicie wizualizacyjnie zmienia swoje ciało w nektar, którym karmi demona, aż ten zniknie, pójdzie sobie gdzieś (jak ten, z przykładu w tamtej książce, który „poszedł łowić ryby”) lub przeobrazi się w dobroczynnego i energetyzującego sprzymierzeńca. – Wszystko to przy założeniu, że ta terapia, czyli ten zręczny sposób, odnosi sukces, bo można wyobrazić sobie, że coś się nie uda z jakichś powodów, co osobną sprawą.

Czym, kim jest ten demon? Czy przyjmując tę metodę, wracamy do archaicznej wizji świata, pełnego złośliwych demonów i przez to z gruntu wrogiego? Pytanie ważne, a tego powodu ważności Tybetańczyk może nie znać, ale widzi go tknięty racjonalizmem Europejczyk, dla które ów świat pełen wrogich szatanów jawnie wygląda na cofnięcie do czasów opowieści o Jezusie z Nazaretu, który gromił demony, których były roje, a on zmuszał je, by zamieniały się w świnie i topiły, czym powodował straty u poczciwych Greków, tych zwierząt właścicieli. Tu też pytanie, czy wody jeziora nie stawały się nieczyste od potopionych trucheł podwójnie nieczystych zwierząt, bo i świń, i opętanych? Wielkość i piękno racjonalizmu leży przecież w tym, że uwalnia on ludzi od wizji właśnie takiego demonicznego świata, pełnych złośliwych nieuchwytnych mocy, klątw i czarowników, których panicznie bali się zarówno ewangeliści, jak i autorzy „Młota na czarownice”.

Czy demoniczna (anty-demoniczna?) terapia Tsultrim Allione nie cofa nas aby do fazy tamtych obsesji, od których dzięki Rozumowi udało nam się uwolnić?

To jest kłopot...

Jakimś jego rozwiązaniem mógłby być pogląd taki: demonów, tych, które w terapii wg Tsultrim Allione, a właściwie wg tybetańskiej mistrzyni Maczig Labdron (Machig Labdrön) z XI wieku, naprawdę nie ma, a są one jedynie „rekwizytem w ramach terapii” i do bytu, pozornego, powołuje je pytanie terapeutki do pacjenta: „pokaż nam swojego demona!”

Ale może być tak, że terapia zadziała i demon dobrze nakarmiony znika lub dobroczynnieje w sprzymierzeńca najsprawniej właśnie tedy, gdy pacjent będzie głęboko wierzył w realność owego. Tak jak w praktyce placebo, do której zresztą w tym ujęciu praca z demonami okazuje się podobna: kto wierzy, że nie dostaje placebo tylko arcyskuteczny realny lek, ten zdrowieje, chociaż właściwie zdrowieje „od niczego”. Kto nie wierzy i wie, że to placebo, nie zdrowieje. Podobnie ci, którzy wiedzą, że demonów nie ma i są one zaledwie terapeutycznymi sztuczkami, nie wyzdrowieją.

Pętla straszna, podwójny nelson.

Ale w drugą stronę też nie jest dobrze, ponieważ zbytnia wiara w istnienie demonów, poparta skutecznością wyleczenia z nich przez ich karmienie, może – tak przypuszczam – wywołać grę umysłu, który będzie wynajdywał sobie coraz to nowe demony. Umysły lubią takie gry... A jeśli te wymyślane wciąż na nowo demony i cała ta gra w ich kreowanie okaże się silniejsza od samej terapii, i wizja świata pełnego demonów powróci?

Chrześcijańska lub ewangeliczna wizja świata zawłaszczonego przez demony nie była wcale tą skrajną. Bardziej demonów bali się gnostycy, którzy aż w końcu oddali im świat w wyłączne władanie, uznając go za nieuleczalnie skażony i zły, i sami wraz z tym, co uważali za Dobro, wycofali się do „iskier światłości” ukrytych gdzieś niezwykle głęboko wewnątrz ich własnych jestestw, przy tym bezsilnych w świecie, gdzie Zło króluje wyłącznie.

Gdzieś u kogoś czytałem (nie pamiętam gdzie ani u kogo), że Europejczycy fundamentalnie nie rozumieją buddyzmu, bo kiedy uczy się ich buddyzmu, uporczywie podstawiają pod jego pojęcia – pojęcia gnostycyzmu z manicheizmem. Więc buddyjskie niedogodności stają się „cierpieniem”, pustka-śunjata – „nicością”, schronienie – „ucieczką od świata”, samsara – „królestwem zła”, nirwana – jakąś „ostateczną zagładą”, medytacja czyli dhyana (zen) – „biernością, kwietyzmem”, a może nawet przewrotną akceptacją zła. (Ja wiem, że tak nie jest, ale...)