W Polsce i w krajach sąsiednich żyje pięć gatunków gołębi: grzywacz (Columba palumbus ), siniak (Columba oenas, dziś b. rzadki), turkawka (Streptopelia turtur), synogarlica lub sierpówka (Streptopelia decaocto ), która przymigrowała z południa dopiero w połowie XX wieku, oraz „gołąb jako taki” czyli ten zwyczajny (Columba livia ), który występuje w dwóch wariantach, jako ptak hodowany lub jako zdziczały gołąb miejski, przy czym nie jest wykluczone, że część przodków gołębi miejskich nie zdziczała u nas, ale przybyła do nas samodzielnie z południa, gdzie żyje ich dzika populacja – podobnie jak później zrobiły to synogarlice. Tak czy inaczej gołębie są ptakami od tysiącleci blisko towarzyszącymi ludziom.

Gołąb skalny Columba livia w swoim naturalnym środowisku:
w jamie w stropie jaskini, na Krecie

Głębia gołębia

O gołębiach, gołąbkach zastanawiająco często śpiewa się w ludowych pieśniach, tak jakby ten ptak przykuwał szczególną uwagę ludzi. Tak jest w Polsce, ale jeszcze częściej i uporczywiej u naszych wschodnich słowiańskich sąsiadów: w Ukrainie, Białorusi, Rosji. Ich ludowe pieśni są wręcz zauroczone gołębiami. Gołębie przynoszą wiadomości od zagubionych kochanków. Gdy przyleci gołąb i usiądzie (koniecznie) na dębie, to wtedy jakby świat zmieniał się i nabierał mistycznej głębi... Głębi – gołębi... Słychać w tym aliterację, podobieństwo brzmienia słów, i tym śladem warto pójść. Jeszcze bardziej uderza ta aliteracja po rosyjsku, gdzie słowa gołub, głubokij i gołuboj znaczą: gołąb, głęboki i niebieski – czyli mający kolor nieba. Kiedy przylatuje gołąb, błękitne niebo staje się... głębiną. Wtedy wystarczy zanurkować, by wyłowić gwiazdę!

Ta zbieżność istnieje i w innych językach. Po łacinie gołąb nazywa się columba, a w starożytnej grece było słowo kolymbos - brzmiące prawie tak samo i pochodzące od wspólnego indoeuropejskiego rdzenia – ale oznaczało ono nie gołębia, lecz ptaka nurkującego, w rodzaju perkoza lub nura. W dawnej Europie, Syberii i wśród Indian Północnej Ameryki opowiadano mity o tym, jak powstała ziemia: otóż wyłowił ją wodny ptak, który zanurkował i wyniósł z głębiny piasek – który dalej rozmnożył się i rozrósł, usypując wyspy i lądy. Ten ptak, który potrafi nurkować zarówno w głębinach nieba, jak i pra-morza, to właśnie nasz magiczny gołąb.

(Ta zbieżność „gołębia” i „nurkowania” pojawia się w nieoczekiwanych miejscach: oto po angielsku „gołąb” jest dove, czytaj 'daw'; a słowo znaczące „nurkował” pisze się tak samo: dove, czyta inaczej: 'deuw'.)

Francuski pisarz Claude Aveline napisał baśń (którą Ludwik Jerzy Kern przetłumaczył na polski) o ptaku, który raz niewiele myśląc, spróbował co będzie, gdy pofrunie w dół, w głąb morza – i okazało się, że tam pod wodą tak samo może latać! Ta bajka, to kolejna odsłona archetypu „gołębia nurkującego w głębinę”.

Ptak w języku naszej podświadomości wyraża myśl, umysł, jego powietrzną lotność i wyobraźnię. Wyraża umiejętność umysłu przekraczania myślą i wyobraźnią ograniczeń materii i przestrzeni, podobnie jak przekracza je ptak daleko lecąc i widząc świat z wysoka. Z kolei głębia wody to, w obrazowym języku duszy, głębia umysłu czyli podświadomość „Głębinowy gołąb” jako obraz naucza nas, że myślą i wyobraźnią jesteśmy zdolni zgłębić to, co nieświadome i tajemnicze.

Gołąb jako symbol Osi Świata

Gołąb jako symboliczne Zwierzę Mocy – a raczej Ptak Mocy – ma właściwość łączenia góry (nieba) z dołem (głębiną). Mimo swej niepokaźnej postaci czyni to samo, co pnie gigantycznych Kosmicznych Drzew i zwały Kosmicznych Gór: łączy i spina w jedno Ziemię i Niebo, materię i ducha, świat ludzi i świat bogów. Gołąb jest obrazem Osi Świata – pionowej linii łączącej najniższe z najwyższym, linii będącej pniem, kolumną lub kręgosłupem wszechświata.

Nie jest więc przypadkiem, że kiedy – w chrześcijańskim micie - Jezus brał chrzest w Jordanie, z nieba zstąpił Duch (Duch Święty, Pneuma) pod postacią właśnie gołębia. Pisze Marek Ewangelista: „przyszedł Jezus z Nazaretu Galilejskiego, a ochrzczony jest od Jana w Jordanie. A zarazem wystąpiwszy z wody, ujrzał rozstępujące się niebiosa, i Ducha jako gołębicę na niego zstępującego.” (Mk 1:9-10, Biblia Gdańska 1632)

Nazywa się tego ptaka gołębicą, ponieważ w języku greckim, w którym spisano Ewangelie, gołąb – peristerá - był rodzaju żeńskiego i tak samo – columba – po łacinie.

Ze strony www.little-guardian.com. Brak informacji o obrazie

Kiedy się objawia

Kiedy jako zwierzę mocy pojawia się w snach, wizjach i w „dziwnych przypadkach” na jawie, czyli w synchronicznościach, gołąb przynosi następujący przekaz: To wszystko, twój świat, nie jest taki nieznośnie realny i ciężki, jak ci się wydaje. Od kłopotów możesz się oderwać. Problemy się rozwiążą. Tak naprawdę, w istocie, jesteś wolny! Jesteś ponad to, ponad materialno-ziemskie okowy i możesz spojrzeć na swoje sprawy „z lotu ptaka” - możesz zyskać dystans, a wraz nim wewnętrzny spokój.

Obraz gołębia przynosi też powietrzne cnoty: intuicję, fantazję, lotność umysłu, zachwyt nad życiem.

Francesco Hayez, "Wenus bawiąca się z gołębiami", fragment. Ze strony irushonok.livejournal.com, gdzie kolekcja obrazów dziewcząt z gołębiami.

Realne gołębie są aktywne w gorące południe, kojarzą się więc z sytą i zapraszająca do miłości porą sjesty – oto związek z Wenus i jej dziedziną.

Kolejne skojarzenie z tym ptakiem, to gołąb pocztowy, nosiciel listów i wiadomości od bliskich przebywających daleko, więc także istota, która koi rozłąkę i zaradza samotności, łączy rozdzielonych, kładzie subtelne eteryczne mosty poprzez i ponad nieznośnie dzielącą przestrzenią. Zamienia przestrzeń-odległość z czegoś co dzieli, w coś, co łączy.

Magiczne ekwiwalencje

Żywioł: Powietrze, z domieszką Wody.

Planety: Wenus i Neptun.

Znak zodiaku: Waga. Ryby.

Szczególny punkt w zodiaku: 4°17' Ryb – punkt siedmiokrotny powietrzny w Rybach.

Karty Tarota: Piątka Mieczy, Dziewiątka Mieczy. XVII-Gwiazda.

Kierunek: Południe.

Droga Gołębia

Droga Gołębia jest drogą wizjonera, który będąc mocno osadzony w codziennych realiach lub nawet drobiazgach – niby gołąb w swoim gnieździe-dziupli – zarazem potrafi oderwać się od nich i wylecieć twórczą wyobraźnią zarówno w przyszłość, jak i w szeroką przestrzeń świata, w którym jego rodzima dziupla jest tylko jednym z mnóstwa podobnych punktów. Idący Drogą Gołębia potrafi uogólniać i dokonywać abstrakcji, wyciągać ogólne i dotyczące przyszłości wnioski z otaczających go szczegółów. Jednocześnie pozostaje w sympatycznej więzi z tym co bliskie i ze swoimi bliskimi – jak i umie wzlotem ducha przenieść się w krainy dalekie, abstrakcyjne, przyszłe i duchowe-boskie. Umie uwagą swego umysłu przebywać w wielu miejscach naraz. Odrywa się od codziennych, niskich kłopotów i bólów, by skierować swoją energię ku skierowanym w dal ideom.

Tam, gdzie Droga Gołębia dotyczy ziemskiej codzienności, interferuje z wpływem Wenus, dlatego idący tą drogą chętniej bywa poetą, lub szerzej: artystą - niż umysłem ścisłym.

Stanisław Wyspiański, autoportret w "gołębich" barwach

Ciekawostki

Nazwisko od gołębia nosił Krzysztof Kolumb, w ojczystym włoskim Cristoforo Colombo, po łacinie Christophorus Columbus. (We współczesnym włoskim słowo na 'gołębia' jest już z innej linii: piccione.) Jak nurkujący ptak z „gołębią” nazwą – kolymbos – wyłowił skutkiem swoich odkrywczych wypraw cały nowy ląd, nowy świat, nową ziemię – Amerykę. Żeby magii stało się zadość, jego imię Krzysztof, „Chrystofor” czyli „nosiciel Chrystusa” pochodzi od mitycznego świętego, który trudnił się jako przewoźnik, a raczej przenosiciel, dźwigający podróżnych na drugi brzeg granicznej rzeki. I znowu, jako przewoźnik - tym razem z Europy po raz pierwszy na drugą stronę światowego oceanu – sprawdził się idealnie.

Z kolei nur – ptak kolymbos - po rosyjsku nazywa się gagara. Pilot noszący nazwisko od tego ptaka, Jurij Gagarin, pierwszy poleciał w kosmos w 1961 roku.

Słowo „gołąb” w języku słowiańskim (dziś w jego językach-potomkach) należy do serii par słów o tym samym lub bliskim znaczeniu, gdzie jedno słowo jest rdzennie słowiańskie, a drugie jest starą pożyczką z języka pokrewnego łacinie, należącego do rodziny italskiej. Możemy uznać, że językiem tym mówił lud przez starożytnych nazywany Wenetami. Wenetowie aż do okresu rzymskiego zamieszkiwali dużą część ziem obecnej Polski, a później wraz ze swoim językiem zostali wchłonięci przez Słowian. To drugie słowiańskie słowo na gołębia to gorlica (po ros. synogarlica lub turkawka), zawarte też w naszym „synogarlica” i być może w „garłacz” - nazwie rasy gołębia.