Szukam odpowiedzi na pytanie: po co komu świadome śnienie. Rozumuję zdroworozsądkowo, po babsku. Prowadzę bardzo uregulowany tryb życia — z konieczności. Wiek i stan zdrowia nie pozwalają mi na szaleństwa. Kiedy byłam młodsza i miałam wystarczające zdrowie, aby zaszaleć, na swoich barkach dźwigałam ciężar obowiązków niepozwalający na żadne szaleństwa z wyjątkiem papierosa, kawy i jakichś taśm magnetofonowych z bliską mi muzyką, słuchanych cichutko w kuchni, gdy wszyscy w domu już spali. W dodatku czasy były ponure, nie zachęcające do wystawienia głowy poza własne sprawy. Rekompensatę znajdowałam w świecie odległym od tu i teraz.

         Sny od zawsze były dla mnie przepustką do innego świata. Jako dziecko śniłam o zamaskowanej jaskini, która była moim domem i gdzie mieszkałam ze swoim ukochanym niebieskim misiem, perfidnie odebranym mi przez reprezentującą niezrozumiałą interpretację sprawiedliwości moją mamę, obwieszczającą o siostrze: „ona jest młodsza” (Odcinek 17 „Babci ezoterycznej", I sezon, „Niebieski misio” http://www.taraka.pl/niebieski_misio i 18 „Jaskinia” http://www.taraka.pl/jaskinia).

         Jako nastolatka wprowadzałam do jaskini wszystkie swoje kolejne miłości i sympatie i przeżywałam tam z nimi piękne chwile. Nigdy jednak nie prowokowałam świadomie snów, a jednak one mimo tego odpowiadały na moje zachcianki. Jako dojrzała kobieta, żona i matka, napakowana wieczorami muzyką, kawą i papierosami, śniłam dziwaczne światy, które potem znajdowały odbicie w moich opowiadaniach SF. Żeglowały w nich po niebie dziwaczne maszyny z kołem jak u starych parowców utylizujące ludzi, niebieskie kosiarki czyszczące drogę dziwacznym balonom i tak dalej. Nauczyłam się wtedy oczekiwać od swoich snów przeniesienia mnie w inne miejsca i wymiary, niespodziewane, choć czasem i koszmarne, ale zawsze interesujące. Kiedy groziło mi TAM coś strasznego, po prostu mogłam się obudzić. Nigdy nie udawało mi się aktywnie wydostać z trudnych sytuacji i bardzo mi to odpowiadało. W życiu codziennym byłam nadaktywna, praktyczna, odpowiedzialna i przewidywalna i wcale mnie do tego w snach nie ciągnęło. Kto lubi żyć w świecie składającym się wyłącznie z samych obowiązków i przymusów?

         Czytam w jakiejś książce o świadomym śnieniu, że sen to potężne narzędzie, które może uczynić życie lepszym, łatwiejszym i przyjemniejszym. „W trakcie snu możesz uprawiać sport, a pewne odruchy będą Ci towarzyszyły także w prawdziwym życiu. Możesz poszukiwać rozwiązań gnębiących Cię problemów. Możesz ćwiczyć asertywność i odmawianie innym. Możesz przygotować się do trudnej rozmowy. Możesz zmierzyć się z Twoimi fobiami i obawami w bezpiecznych i kontrolowanych warunkach, pokonując strach.”  Gdzie indziej wręcz twierdzi się, że świadome śnienie przeobrazi mnie w „aktywnego kreatora doświadczeń” i że dzięki niemu nabędę umiejętność kontrolowania własnych emocji, zmniejszę poziom lęków i zwiększę samoświadomość. I że te nabyte dzięki świadomemu śnieniu umiejętności sprawią, iż lepiej będę postępować po duchowej ścieżce, zamiast bawić się „ciekawym rodzajem turystyki po innym świecie i gromadzeniem niezwykłych doświadczeń”.

         Ha, więc o to biega! Mam się duchowo rozwijać, a nie bawić w jakiegoś turystę! Na zachętę podsuwa mi się smakowity kąsek pożyteczności, bowiem twierdzi się, że świadome śnienie legło u podstaw niezwykłej techniki rozwoju możliwości umysłu, która nazywa się strumieniem wyobraźni. Jakby strumień wyobraźni nie był możliwy bez śnienia! Współczuję tym, którzy go nie potrafią przywołać. W dodatku wmawia się nam, że jeśli pójdziemy śladem wielu kultur praktykujących tzw. inkubację snów, czyli śnienie na uprzednio ustalony temat, możemy zyskać całkiem doraźne korzyści. Mogę wyśnić jakieś wspaniałe rozwiązanie problemu, może nawet liczby w totolotku, czy okazyjnie zakupić akcje jakiej firmy albo, wzorem starożytnych Greków, jak się wyleczyć ze swoich chorób i dolegliwości.

         I tu dochodzę do swoich doświadczeń z łapaniem moli w godowym locie. W związku z planowanym remontem musiałam uwolnić od książek wszystkie półki z korytarza, gdzie miały przebiegać nowe, trzyżyłowe kable elektryczne. Odkurzając książki i układając je w kartonach zauważyłam, że w powietrzu coraz to pojawia się jakiś mól. Polowałam na nie zawzięcie, ale nie jest to łatwe. Na oko ich ruch jest dość powolny, ale wcale niełatwo je dopaść, pewnie dlatego, iż jest słabo przewidywalny. W każdym razie z komarami czy muchami zawsze szło mi lepiej. Polowanie na mole działa na człowieka zniechęcająco, zwłaszcza gdy zada sobie pytanie o pożytek z tego zajęcia. Wszak łatwiej kupić antymolową zawieszkę.

         Usiłowanie świadomego śnienia nie jest z pozoru trudne. Często na pograniczu jawy i snu człowiek snuje rozważania, które niespostrzeżenie przechodzą w sen i czasami daje się zawrzeć w nim jakieś sugestie. Ponieważ drugą naturą takiej babci, jak ja, jest wstawanie w nocy, nauczyłam się wstawać i powracać na posłanie w stanie półsnu, półczuwania — na tyle świadomym, żeby dotrzeć bez przeszkód do łazienki, ale żeby całkowicie przy tym się nie wybudzić, co owocuje bezsennością. Zauważyłam, że choć nie do końca panuję nad swoim śnieniem, potrafię czasem prowokować dalszy rozwój sytuacji sennej czy nawet odnajdować sensy w niej uprzednio niedostrzeżone. Prowadzę czasem w takim śnie zawikłane rozważania, a ponieważ mam pod ręką dyktafon, czasem udaje mi się coś z tych dywagacji nagrać. Niestety, zazwyczaj są to bzdury do niczego niepodobne. Wrażenie, iż odkryłam coś niesłychanie odkrywczego pryska po odsłuchaniu nagranego bełkotu.

         I znowu czytam: „Świadome sny mają różne stopnie albo poziomy uświadomienia. Najbardziej podstawowym doświadczeniem jasnego snu może być sen, w którym tylko zdajemy sobie sprawę z tego, że śnimy. Nie wiemy wtedy, że możemy świadomie kontrolować swoje zachowanie, kierować przebiegiem snu, manipulować wewnętrznym światem naszych doznań. Nieco wyższym stopniem snu świadomego jest sen, w którym nie tylko zdajemy sobie sprawę z tego, że przebywamy w „innym świecie", lecz również zaczynamy świadomie ten świat kształtować, oswajamy się z naszą pozycją kreatora, twórcy świata wewnętrznego. To my sami przecież tworzymy nasze sny, a ściślej rzecz ujmując, tworzy je nasz mózg. Zdając sobie z tego sprawę w czasie marzeń sennych, możemy manipulować wyśnionym światem. Zaczynamy świadomie poruszać się po wirtualnej rzeczywistości własnego mózgu, realizując swoje najbardziej zwariowane i niesamowite pomysły i pragnienia. Reżyserujemy swój własny senny film, w którym gramy jednocześnie główną rolę. To fascynująca sytuacja.”

         A gdzie indziej: „Tysiące osób sporadycznie korzysta z niezwykle twórczych zasobów swojej podświadomości w czasie snu – marzenia senne podpowiadają im rozwiązania. Oneironauci mogą stosunkowo łatwo określić temat marzeń sennych, czyli zadać podświadomości w czasie snu pytanie i otrzymać na nie odpowiedź. Obecnie popularniejsze jest zadawanie sobie pytania przed zaśnięciem, wtedy również możemy uzyskać odpowiedź. Jednak skoncentrowanie się na problemie już w czasie snu zdecydowanie silniej angażuje podświadomość. Na razie tylko niewielu ludzi potrafi śnić świadomie, by korzystanie z tego banku twórczych pomysłów, jakim jest mózg, było powszechną praktyką.”

         Nie przekonuje mnie to, co do zasady i co do praktyki. Zasada jest taka: skoro sen pochodzi z mojej podświadomości, a nie ze świadomości, to nawiązanie z nią kontaktu nie zawsze jest słuszne i potrzebne; a jeśli takim jest, to w ważnej sprawie podświadomość sama znajdzie drogę do mojej świadomości. Przyśni mi się bez żadnych wysiłków lub wyczuję coś mimo słonecznego dnia i miłej atmosfery. Jeśli natomiast w ważnej sprawie dochodzi do głosu świadomość – to sama znajdzie sobie drogę do mojego intelektu bez niepotrzebnych sztuczek. Podświadomość nie jest światem, który koniecznie powinien wydostawać się na powierzchnię i zakłócać rozsądne bytowanie świadomości. Nie na darmo czasem lepiej o niej nie pamiętać. Nie jestem też zwolenniczką poglądu, że podświadomość wyciągnięta za uszy na jaw jak niekochana siostra-kocmołuch świadomości, naprawi wszystko co złe i niepotrzebne. Kopciuszek zawsze może dalej zostać kopciuchem, zła macocha złą macochą, a wilk nie straci nagle apetytu na Czerwonego Kapturka i Babcię, zaś Jaś i Małgosia nie pozbędą się Baby Jagi przez to, że ją podświetlą i zanalizują. No ale mam za słaby warsztat naukowy, żeby wejść konstruktywny spór z psychologami, choć wiem z praktyki, jak łatwo ich zwieść i oszukać.

         Praktyka nie przekonuje mnie także dlatego, że miałabym zamienić spontanicznie wybrany, cudowny świat świątyni Machu Picchu, zwiedzany za darmo przez entuzjastycznego turystę, na świat okupiony pracą, staraniem i wysiłkiem, wykreowany przez moją świadomość, niedorastający mu do pięt fantazją, zaangażowaniem i wyobraźnią, a tym samym zamienić produkt ekskluzywnego i zjawiskowego biura turystycznego na siermiężny i tani odpowiednik, w rodzaju wycieczki emerytów do sanktuarium Świętej Brzydoty, okraszonej kupowaniem garnków Zeptera i obiadem w stylu stołówki PRL, złożonym z kotleta mielonego ze zdębiałymi ziemniakami i przesoloną marchewką.

         Próby opanowania swojej podświadomości zawsze doprowadzają do narzucenia jej pewnego umundurowania i regulaminu, zastąpienia rytuałem własnej spontaniczności; pociągają za sobą dylemat zgody na zawłaszczenia prywatnej wyobraźni. Już nie będzie ona mogła czerpać ze swobodnych wiatrów przestrzeni, a przystosuje się do tu i teraz naszych potrzeb czy tego, co potrzebami się wydaje, choć narzucił je nam kto inny. Ostatni swobodny rumak zostanie zabity na ołtarzu pożyteczności.

         A co do inkubacji snów. Rezultaty osiągnięte dzięki niej — sądząc po tekstach doświadczonych oneironautów — są co najmniej wątpliwe i bardzo rzadko sprawdzalne. Ja sama pytając we śnie o pewną kontrowersyjną stronę internetową: czy jest stroną sekty, czy tylko grupy niezależnie myślących osób, uzyskałam to, że we śnie goniona przez jakiegoś zbója kryjącego się na cmentarzu i chroniona przez zaprzyjaźnioną rodzinę (czytaj: ścigana przez własne pytanie) otrzymałam dziwaczną odpowiedź w postaci kolejnych chyba 3 wizytówek z różnymi nazwiskami odkrywających się za każdym kliknięciem (co namiętnie robiłam aż do krańcowego obrzydzenia przez większość nocy) i odkryłam wreszcie, że choć wyglądają jak wizytówki, są w istocie nekrologami. Z tym wiekopomnym odkryciem obudziłam się. I co wyciągnęłam z gardła swojej podświadomości? Przestrogę, że nie mam poważniejszych zmartwień? Jedno z nazwisk zapamiętałam, ale nie znam takiej osoby. Mam jej poszukać w Googlach?