Napisał Jakub Brodacki: „Jesteśmy dzisiaj narodem sfrustrowanym i przesyconym różnorakimi lękami...”. Co to jest frustracja? To jest uczucie, kiedy celów nie osiągnięto. Nie udało się. Nie ma sukcesu. Frustra po łacinie znaczy: daremnie. Ja bym to widział inaczej. Nie tyle celów nie osiągnięto (lub: nie osiągnęliśmy ich), bo jednak w jakimś stopniu je osiągnięto – co mity, które motywowały i tłumaczyły ruch ku tym celom, wygasły, wyładowały się i teraz kierują w próżnię.

(Czytam teraz niedawno wydaną książkę „Mity Niemców”, autor Herfried Münkler, z tej perspektywy lepiej widać polskie mity.)

[Dopisane później: Żeby nie nadużywać słowa-pojęcia "mit", zmieniam w tekście "mit" na "mem". Bo mit ma swoją narrację, ikonę i ceremoniał, a tu chodzi raczej nie o mity w ścisłym sensie, co o stereotypy, klisze i uprzedzenia, albo oczywistości. Czyli utarte ścieżki myślowe.]

Jakie to mity lub memy? (A) Mem powstania, zbrojnego czynu, wojny o odzyskanie utraconej niepodległości. Mem wygasł, bo niepodległość mamy, i co pozostaje, to ją ulepszać, a do tego powstania się nie nadają.

(B) Mem stawiania oporu i dawania odporu Komunie, za którą stoi Rosja. Komuny, w postaci totalnej władzy partii komunistów nasłanych z Rosji, od ćwierci wieku nie ma, więc mem wygasł. Wprawdzie są pozostałości Komuny w postaci ludzi, środowisk, wpływów, złych nawyków i fatalnych trwających błędów w prawie, ale sposobem na to złe dziedzictwo powinno być chłodne rozpoznanie stanu obecnego, a nie fantazjowanie, że Komuna trwa, tym groźniejsza, bo tajna i ukryta. Jak ten katolicki Diabeł, co uporczywie wmawia, że go nie ma. Złe dziedzictwa mają też kraje, które Komuny nie miały: Argentyna, Meksyk, Grecja... Więc niekoniecznie Ukryta Komuna musi być tym, co winne jest obecnym wadom.

(C) Mem walki za wolność waszą i naszą, czyli mit prometejski. Nie ma tych „waszych”, którzy by naszej „walki” o ich wolność lub inne interesy potrzebowali. Nie ma! I już. (Niedawno okazało się, że Ukrainie też my jako Prometeusze nie jesteśmy potrzebni.)

(D) Mem (mit!) potęgi Jagiellonów i I Rzeczypospolitej. Na szczęście z sadystyczno-imperialnej („dominacyjnej”) wersji tego mitu, czyli postulującej odbudowę imperialnej Polski, która wróciłaby na wschód, chyba wszyscy myślący o polityce już i dawno się wycofali. Zmądrzeli. Cel tego mitu się zmienił i ewentualny powrót na wschód wyobrażany jest raczej jako jakaś federacja PUBL, czyli Polski, Ukrainy, Białorusi i Litwy. Idea ta bywa wyrażana w szerszej wersji, jako projekt Międzymorza. Z dawnej dominacyjności (lub: imperializmu) pozostaje widzenie Polski jako zjednoczyciela i „naturalnego” lidera stowarzyszenia państw pomiędzy morzami ABC: Adriatykiem, Bałtyckim i Czarnym. Ale przykład upadłego już całkiem Czworokąta Wyszehradzkiego pokazuje, że ci, którzy mieliby iść za Polską jako liderem, mają nasze regionalne przywództwo w d. Pytanie: czy miłośnicy Międzymorza pod polskim przewodem poparliby podobny zamysł zjednoczeniowy, gdyby liderem miała być Ukraina? Albo, co jest dużo bardziej realne, Niemcy? Tu koniecznie dodam, że ja sam pozostaję fanem Międzymorza, ale jako programu wzajemnego znania się i wymiany idei, bez śladu ochoty, żeby ktokolwiek kogokolwiek miał tu brać na hol. Streszczając: mem-mit wygasł, ponieważ sporządzenie czegokolwiek politycznego, co wyglądałoby na Międzymorze, jest w obecnych układach geo-poli zwyczajnie niemożliwe i nikt u naszych sąsiadów tego nie chce.

(E) Mem gonienia Zachodu, czyli mem Europy i reszty Wolnego Świata jako wzoru, do którego tęsknimy i który gonimy. Mem wygasł, ponieważ jego cel osiągnęliśmy. Od jakiegoś czasu należymy do tego Zachodu, czyli do NATO, Unii Europejskiej i Strefy Schengen, a jeśli coś jest nie tak, np. to, że jesteśmy średnio biedniejsi od Niemiec, Anglii, Włoch itd., gorzej zarządzani, dochody i ludzie wyciekają z Polski na Zachód, i gwarancje obronne NATO nie są wcale takie pewne, to na te wady kult Zachodu nie pomoże. – Znów jak przy punkcie „B” potrzebne jest chłodne rozpoznanie stanu istniejącego i podobna praca nad naprawą tego stanu. Mitologia tu tylko przeszkadza. Drugą stroną przemiany tego memu (gonienia Zachodu) jest postępujące pomniejszenie tego Zachodu, gdyż strefa białego człowieka przestała być absolutem, którym była kiedyś. Tak samo jak W. Brytanię czy Finlandię, musimy gonić  Koreę, Chiny lub (podobno bardzo doprzodową) Botswanę.

(F) Mem postępu jako przemysłu i technicyzacji. Najbardziej propagowany był za Gierka, chociaż chyba bardziej uporczywie realizowany wcześniej, za Gomułki, a potężny już w II Rzplitej. Ten mem wygasł, ponieważ walka z przyrodą, która była jego osią, zdezaktualizowała się i zderzyła się ze swoim przeciwieństwem: coraz pilniejszą potrzebą chronienia i wspierania świata poza-ludzkiego, Gai – coraz bardziej niszczonej i zagrożonej.

W tle tych memów majaczy Rosja... jako Umbra Maior, Cień Główny. Majaczy Kościół z jego obsesjami i truciznami serwowanymi jako lekarstwa... Z jego prywatnymi (partykularnymi) mitami, serwowanymi jako polskie mity (memy)... Majaczy Polska jako twierdza oblężona przez wrogów. Coś musimy zrobić z tym śmietnikiem.