04 lutego 2014
Wojciech Jóźwiak
Serial: Droga Tarota
Wodnik i Gwiazda
Prototyp jednego z atutów tarota
◀ Ósemka Szef - Asurowie - uodpornienie na śmierć ◀ ► Inne spojrzenie na przerażający atut 16-Wieża ►
W księdze Speculum humanae salvationis rysunek znaku Wodnika wygląda jak pierwowzór karty tarota Gwiazda, nr XVII.
Czy wiesz, co to jest cyzjojan? Ja wiedziałem jak przez mgłę, więc sprawdziłem w Wikipedii. Na stronie o cyzjojanach jest ilustracja, niżej jej fragment:
Jest to rycina z manuskryptu pt. Speculum humanae salvationis („Zwierciadło ludzkiego zbawienia”), który z 1324 r., ale w Internecie jest jego późniejsza kopia lub wariant z r. 1430, np. tu: Full turn-the-pages manuscript from the Danish Royal Library. Częścią Speculum jest kalendarz, gdzie jedna strona przypada na jeden miesiąc. Ta strona jest na styczeń:
Wracając do rysunku Wodnika-Aquariusa: jest on uderzająco podobny do późniejszej o około 200 lat tarotowej marsylskiej Gwiazdy:
Z: www.le-tarot-de-marseille.org
Wspólna w obu rysunkach jest naga postać wylewająca wodę, z tą małą różnicą, że bezpłciowy chłopiec w Wodniku zmienił się w pełnowymiarową kobietę w Gwieździe. Liczba gwiazd zmniejszyła się: u Wodnika jest ich 9 (co być może obrazuje faktyczny gwiazdozbiór), u Gwiazdy zaś 8 – być może jest to zredukowana wartość numeru karty, 17: 1+7=8.
Falbany lub meandry z wody otaczające dołem Wodnika są emblematem żywiołu nie wody, ale powietrza – takie są na stronach Speculum z rycinami znaków Bliźniąt i Wagi.
Na karcie Gwiazda przybyła ziemia w postaci wzgórz otaczających wodę (jezioro lub źródło), oraz drzewa i ptak. Jeśli ktoś gdzieś znajdzie rysunki lub teksty wyjaśniające, skąd te szczegóły, będę wdzięczny.
Rycina znaku Bliźniąt w tejże księdze przypomina kartę Słońce.
Obok Wodnika na tej samej stronie kalendarza ze Speculum wyobrażony jest brodaty mężczyzna grzejący nogi przy kominku. Obraz ten niemal bez zmian został przerysowany do talii Sheridan-Douglas, gdzie służy jako karta 9 Monet i sprawia wrażenie rewolty w porównaniu z tarotem Rider-Waite, gdzie dama z papugą – za to zbliża się w pewnym stopniu do systemu Crowleya, gdzie karta ta ma hasło „Zysk”.
◀ Ósemka Szef - Asurowie - uodpornienie na śmierć ◀ ► Inne spojrzenie na przerażający atut 16-Wieża ►
Komentarze
Jakoż to się stosowało? Ano na takowem exemplum wyłożyć przyjdzie najrychlej. Otoż cyzjojan dla grudnia minionego:
„De-cem-ber bar-ba ni-co con-cep el al-nui lu-ci-a sanc-tus ab in-dc tho-mas mo-do nat steph io pu tho-me sil”
Sylaba każda jeden dzień sobą wystawia i jakoż bliżej wejrzeć december się wiadomym widzi, potem mamyż św.Barbary, której miana dwie pierwsze sylaby pomieszczono, w takiem atoli porządku, by pirwsza przypadała na dzień święto to oznaczający… mamyż zatem czwarte „bar” i takoż 4 decembra święto onej przychodzi… za koleją dalej bieżą święta: „ni” (Nicolaus), zatem 8 mamyż Niepokalanegoż Poczęcia (Concepcio) et ceatera… „lu”(Lucia), „tho”(Thomas), „do” „nat”(Nativitas Domini*), zatem Szczepan, Jan, drugi Tomasz i Sylwester…
Pierwszy bodaj polski cyzjojan wyglądał tak:”Gru-dzien ad-went da, My-kosz Po-czę-cie, po-ści Lu-ci-a. Dni su-che, świę-ty To-mek pa-trzy Gód, Scep. Jan Dziat-ki daj nam”.
A na marginesie jednegoż z XV-wiecznych łacińskich jeszczeć cyzjojanów popisał kto pirwszych staropolskich mian miesiąców:
Ianuarius sticzen (styczeń)
Februarius luthy (luty)
Marcius marzecz (marzec)
Aprilis kwyeczen (kwiecień)
Mayus may (maj)
Iunius czyrvyen (czyrwień)
Iulius lypyen (lipień)
Augustus syrpyen (sirpień)
October wrzesen (wrzesień)
September pasdzernyk (październik)
October wrzesen (wrzesień)- (taka błędna kolejność i tłomaczenie w oryg.-Wachm.)
Nouember lystopad (listopad)
December grudzyen (grudzień)
Aby komentować Zaloguj się lub Zarejestruj w Tarace.