Byłem na krótkim szkoleniu z metody BlitzGrow™, prowadził mój przyjaciel Tomasz Byzia (na zdjęciu niżej), autor (współ-autor?) tej metody, a ja się nieustannie zadziwiałem... Bo słuchając o metodach powodowania błyskawicznego wzrostu firmy poprzez równie błyskawiczny wzrost świadomości jej teamu – myślałem o Tarace. O tym dziwnym rodzaju biznesu, którego (chyba) dotąd nie wzięli pod lupę fachowcy od business-coachingu, czy jak to się zbiorczo nazywa.

Tomasz Byzia
Foto z konferencje.computerworld.pl/konferencje/zarzadzanie2011/galeria.html

Na początek zazdrościłem prawdziwym firmom... czego? – Że tam wszystko jest tak dobrze określone. Jest przedsiębiorstwo, ma swój status prawny, ma właściciela, zarząd, menedżerów, pracowników i klientów. Ma swój produkt, który sprzedaje i im więcej sprzeda, tym ma większy przychód i dochód, który powinien być jak największy, bo wtedy – hurra! – sukces i otwierają się wrota do dalszego postępu, i o to chodzi. Tak jak zwierz lub roślina ma wygenerować jak najwięcej żywych potomków, tak przedsiębiorstwo ma wygenerować jak najwięcej dochodu. Jasne, proste, jednoznaczne i wiadomo, że pod tym kątem należy optymalizować firmę, jej cele i jej ludzi.

Stawiając się w roli szefa zazdrościłem też firmom (o których była mowa na tym szkoleniu), że mają pracowników, a ci pracownicy wiedzą, że pracują w tej firmie i dla tej firmy, i to jest też takie jednoznaczne: o, tu jesteś zatrudniony/a, stąd dostajesz pieniądze za to, co zrobisz, i składkę na emeryturę; i też jest takie jednoznaczne, że przychodzisz do pracy w tej firmie, przebierasz się, razem z płaszczem w szatni zostawiasz za sobą dom, psy, koty, męża, dzieci, tabletki z magnezem, drzemkę, fochy, fryzjera, dentystę, olej w silniku do wymiany. Rozbierasz się ze swojego imum coeli (Ty czytelniku/czytelniczko Taraki, wiesz co znaczy imum coeli) niby Inana ze swoich siedmiu szat w drodze do Podziemia – by stanąć w pracy w pewien sposób CZYSTY/A. W stanie odfiltrowanej czystości własnej osoby, która od tego momentu nie jest już rozlazłą i/lub kapryśną i/lub nieprzewidywalną osobą prywatną, ale całkiem odmienną istotą – Pracownikiem. Podobnie jak poborowy wdziawszy mundur i ustawiony w dwuszeregu przestawał być przypadkowym Kaziem Stasiem, a przemieniał się, niby wafel w hostię, w niezłomnego obrońcę ojczyzny (w Galicji: cesarza), gotowego na stos rzucić etc.

Co mnie zdumiewało coraz bardziej, to to, że uczestnicy tamtego szkolenia (chyba) w ogóle nie zdawali sobie sprawy, a przynajmniej domyślnie pomijali tamten fakt, tę przemianę domowych prywaciarzy w Pracowników, mając ją za coś oczywistego, jak oddychanie tlenem.

Tymczasem dla mnie, w kontekście mojej Taraki, powyższy punkt, i brak jego w przypadku Taraki, jest rzeczą kluczową i podstawową.

Taraka nie jest moim indywidualno-jednoosobowym przedsięwzięciem, dawno nim być przestała. Ale nie stała się firmą z pracownikami w wyżej rozważanym sensie i z innymi atrybutami firmy, i jak ją (Tarakę) znam, nieprędko zostanie, przynajmniej taki wariant przyszłości widzę słabo.

Dlatego uważam, że fachowcy od zarządzania i od mobilizowania i dopingowania zespołów powinni wziąć pod swoją lupę i na swój warsztat również byty tarakoidalne, których jest (oczywiście) więcej, jest wiele i przybywa, a które pozostają teoretycznie nierozpoznane, lub niewystarczająco rozpoznane, a przynajmniej tak mi się wydaje, może niesłusznie, ostatecznie nie jestem fachowcem od tego.

Te tarakoidalne byty sieciowe istniały wcześniej, ale Internet pobudził je do rozwoju. (Znanym mi przypadkiem tych istniejących wcześniej był Klub Otrycki z lat 1970-80-tych, ale to osobna sprawa, nie rozpraszajmy się.) Co jest ich istotnościami?

1. Mają niejasny i niekompletny status prawny, nieobejmujący całej ich działalności. (Co z drugiej strony świadczy, że prawo nie nadążyło za nimi.)
2. Są autorskie – „wiszą” na zaangażowaniu i energii, i (ewentualnie) autorytecie, jednej osoby. (Lub dwóch, trzech. Gdyby mnie „coś się stało”, odpukać, prawdopodobnie po miesiącu Taraka przestałaby istnieć. Kiedy nastąpiły różnice wśród trzech osób robiących portal racjonalista.pl, ten rozpadł się na trzy potomne klony, każdy mniej interesujący niż 1/3 oryginalnego Racjonalisty.PL.)
3. Działają głównie przez Internet i w Internecie.
4. Nie są nastawione na zysk (tu jest kilka wariantów) lub ich dochód jest produktem ubocznym. Niektóre liczą na dary od czytelników/uczestników. Ten słaby zwrot finansowy raczej nie pochodzi z wyboru, lecz wynika ze specyfiki Internetu, w którym łatwo jest coś zrobić, ale trudno zarobić.

5. Chociaż w różny sposób angażują wiele osób (tysiące), to poczucie więzi lub przynależności do działającej w ten sposób grupy jest słabe, niejasne, chwilowe, łatwo się rwące. (Vide znany rysunek pogrzebu, na którym są trzy osoby, a wdowa wzdycha: „miał przecież setki znajomych na Facebooku...”) To jest ostre przeciwieństwo normalnej firmy, gdzie pracownik jest Pracownikiem – patrz wyżej, o rozbieraniu się z domowości przed wejściem do pracy.

6. Nie są rozdzielone i nakładają się role nadawcy i odbiorcy. Inaczej: nie wiadomo, kto, kiedy i w jakim stopniu jest pracownikiem (w sensie w jakim jest w zwykłej firmie), a kto, kiedy i w jakim stopniu klientem (w tradycyjnym sensie). (Co ma także ten skutek, że nie wiadomo, kto komu ma płacić!)

7. Nie ma „twardego” sposobu przenoszenia woli kogoś, kto jest odpowiednikiem szefa lub menedżera, do ewentualnego wykonawcy.*

8. Nie są jasne cele przedsięwzięcia.

Chociaż nie mają najważniejszych atrybutów firm, to jednak byty sieciowe są, powstają kolejne, i jakąś zapewne ważną rolę w społeczeństwie pełnią, więc przydałaby się jakaś teoria ich działania wraz z wynikającą z nich prakseologią czyli sztuką optymalizacji ich działania. (Tylko że firmy zarabiają, więc są zdolne sfinansować własną teorię i optymalizację. Byty sieciowe zarabiają słabo, więc jak sfinansować ich teoretyzację wraz z optymalizacją?)

To niech będzie tyle na razie, może więcej wyniknie z dyskusji. (Ale patrz wyżej punkt 7, więc pewności nie mam.)