06 grudnia 2016
Wojciech Jóźwiak
Serial: Auto-promo Taraki 4
Nazwiska Żydów w Rosji
! Do not copy for AI. Nie kopiować dla AI.
◀ Dlaczego wiara w koniec świata jest toksyczna? ◀ ► Które państwo prócz Polski... ►
Mały wstęp najpierw. Zaczynam ten multiblog (blog wielu autorów, gdzie każdy może wpisać własny odcinek) z następującym zamysłem: Na wiele pytań można odpowiedzieć łatwo. Np. czy cięższy jest atom bizmutu czy ołowiu? – Wystarczy zajrzeć do Wikipedii. Inne pytania wymagają dłuższej kwerendy np. przez Google. Takie poszukiwania robię właściwie codziennie i Ty, Czytelniczko/Czytelniku pewnie też. Jednak pozostają pytania, na które odpowiedzieć nie jest tak łatwo i automaty Internetu nie dają wyników. Ale jest nadzieja, że są ludzie – tak, ludzie, którzy znają odpowiedź. Kłopot w tym, że tych Znających nie znamy. Dlatego zakładam ten blog, w którym będziemy rzucać pytania w przestrzeń. Z nadzieją, że przeczyta Ktoś, kto wie i odpowie. Tyle wstępu.
Dlaczego Żydzi mieszkający w Rosji mieli nazwiska niemieckie?
Podobno Żydzi w Rzeczypospolitej czyli przed rozbiorami nie mieli i nie używali nazwisk rodowych. Na terenach zajętych przez Prusy i Austrię nazwiska nadali im pruscy lub odpowiednio austriaccy urzędnicy i były to nazwiska niemieckie, zgodne z językiem urzędowym. (Dotyczyło to również Warszawy, którą przez kilka lat administrowały Prusy.)
Ale dlaczego w takim razie niemieckie nazwiska mieli również Żydzi mieszkający na terenach zajętych przez Rosję?
Przykłady: Ludwik Zamenhof: niem. Samen + Hof – „dwór/podwórze z ziarnem”; Lew Trocki, wcześniej Bronsztejn: z niem Bronnen + Stein – „źródlany kamień”; Lew Szestow, wcześniej Szwarcman: z niem. schwarz + Mann – „czarny mężczyzna/człowiek”; Ilja Erenburg: niem. Ehre + Burg – „miasto/gród czci”; także bohater Erenburga, Lejzorek (oryg. ros. Łazik) Rojszwaniec, z niem: rot + Schwanz: „czerwony ogon”.
◀ Dlaczego wiara w koniec świata jest toksyczna? ◀ ► Które państwo prócz Polski... ►
Komentarze
![[foto]](/author_photo/oedipus_sphinx.jpg)
[...]
Obowiązek posiadania dziedzicznego nazwiska został narzucony Żydom w zaborze rosyjskim w roku 1845. Jak twierdzi Abramowicz (1996: 22), rzadko zdarzało się, by Żydzi mogli sobie wybrać dane nazwisko. Najczęściej narzucane ono było przez urzędnika, stąd też ogromne ich zróżnicowanie językowe[[refr:| Nazwiska żydowskie powstawały najczęściej na bazie języka hebrajskiego, jidysz (w przypadku imion są to często kalki z języka hebrajskiego), niemieckiego, ukraińskiego, białoruskiego i polskiego. ]], a w związku z tym hybrydalność nazwisk. Z ustaleń Jana Bystronia wynika, że większość Żydów na ziemiach polskich otrzymała niezmienne, dziedziczne nazwiska w formie niemieckiej. Powstawały często prześmiewcze, złośliwe formy typu: Inwentarz, Kopyto, Kałamarz, wulgarne jak np. Wychodek, czy złożenia: Dobraszklanka, Książkadomodlenia. Nazwiska te dosyć szybko uległy zmianom na drodze administracyjnej (1993: 189)
http://www.sztetl.org.pl/pl/cms/wiedza/2699,nazwiska-zydow-slawatyckich-w-poczatkach-xx-wieku/
![[foto]](/author_photo/aktualnezdjecie.jpg)
![[foto]](/author_photo/Taraka.jpg)
![[foto]](/author_photo/wj_X15.jpg)
Pytanie pozostaje do odpowiedzenia:
Dlaczego w Rosji (w Cesarstwie Rosyjskim, w zaborze rosyjskim) tamtejsi Żydzi przybierali lub dostawali nazwiska niemieckie? Dlaczego nie etniczne jidyjskie lub rosyjskie urzędowe?
![[foto]](/author_photo/oedipus_sphinx.jpg)
![[foto]](/author_photo/wj_X15.jpg)
Pierwszy: te niemieckie nazwiska właściwie były jidyjskie (w jidysz) -- ale były zapisywane w urzędowej cyrylicy i w fonetycznej transkrypcji na rosyjski. Kiedy takie nazwisko przechodziło do strefy języka pisanego łacinką (polskiego, niemieckiego, angielskiego) było interpretowane jako niemieckie. Z powodu oczywistego podobieństwa jidysz do niemieckiego.
Drugi domysł: wcześniej niż w Rosji, nadawanie nazwisk Żydom odbyło się w Prusach i w Austrii, gdzie dostali nazwiska niemieckie. Język niemiecki miał wysoki prestiż w Rosji (vide nazywanie miast Skt Petersburg, Orenburg, Jekaterynburg), więc Żydzi z Rosji swoich rodaków z Prus i Austrii uważali (tak się domyślam!) za w pewien sposób nobilitowanych i gdy przyszła kolej na nich, wystarali się o podobne "dostojne" nazwiska niemieckie dla siebie.
Domysł trzeci (przyszedł mi teraz ad hoc!): Urzędnicy rosyjski naśladowali Prusaków i Austriaków w tym, że Żydzi powinni nosić nazwiska takie jak tam, czyli niemieckie lub pozornie niemieckie. I takie im nadawali.
Ale to wszystko są zaledwie moje domysły!
Czekam aż pojawi się Fachowiec, który na tym się zna!
![[foto]](/author_photo/send2.jpg)
![[foto]](/author_photo/wj_X15.jpg)
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Jews_born_in_the_Russian_Empire_and_the_Soviet_Union
But one have to check if some names were intentionally changed or "pseudonymized". Among Jews, one’s surname often was not a ancestors’ mark but rather a label of one’s personal "program".
Aby komentować Zaloguj się lub Zarejestruj w Tarace.