biznes, ekonomia, pieniądze, etyka, wdzięczność, energia, izabela kopaniszyn, robert ruszkiewicz

Z dr Izabelą Kopaniszyn rozmawia Robert Ruszkiewicz

RR: Ludzie biznesu, przedsiębiorcy osiągający sukces, tzw. elity finansowe paradoksalnie nie należą do najbardziej podziwianej i darzonej szacunkiem grupy społecznej. W społeczeństwie, w którym występują wyraźne kontrasty i podział na bardzo zamożnych i bardzo ubogich, stosunek tych ostatnich do biznesu jest co najmniej nieufny. Zwłaszcza w czasie kryzysu dochodzi do głosu negatywny stereotyp, który mówi o bogatym, nieuczciwym i wyzyskującym kapitaliście. Czy ci, którym się dobrze powodzi, właściciele firm i pracodawcy są skazani na traktowanie z niechęcią i uprzedzeniem? A ci, którzy są do biznesu uprzedzeni, najemni pracownicy, odczuwający wieczny niedostatek i niesprawiedliwość, czy przypadkiem sami i na własne życzenie nie wykluczają się z tego „kręgu obfitości”? Czy spotykanie się tych dwóch światów musi się ograniczać jedynie do technicznej interakcji w postaci suchej wymiany handlowej lub umowy o pracę? Czy te światy w ogóle powinny być oddzielone? To fundamentalne pytania dotyczące naszego bycia w świecie, ale także posiadania. Zamiast zakodowanego w głowie dylematu „mieć czy być” może całkiem po prostu i z lekkością nastawić się na jedno i drugie, czyli „być i mieć”. To jest możliwe, o czym przekonuje dr Izabela Kopaniszyn, psychoterapeutka, socjolog, familiolog, coach, trener rozwoju osobistego.

IK: Zacznę od tego, że zdekoduję popularne znaczenie słowa biznes i te jego konotacje, które sprawiają, że jest ono ciężkie, bo związane z ponoszeniem trudu, ze zdobywaniem pieniędzy, z przedsięwzięciem. Przy tym podejściu zakłada się, że biznes wymaga nadludzkich umiejętności, szczególnego daru i dużych pieniędzy na starcie. Byłabym za tym, żeby słowem biznes określać przepływ wszelkiej obfitości, w tym wypadku szczególnie rozumianej jako pieniądz. To dużo głębszy i pojemniejszy sens brania i dawania, a sam przedsiębiorca staje się w tym procesie pośrednikiem. Bierze pieniądze nie dla samych pieniędzy, tylko jako słuszne, ekwiwalentne wynagrodzenie za to, że komuś daje coś dobrego. To już implikuje dawanie, oferowanie dobrych produktów. I to dobro odpłacane jest nie tylko jako materialny wyraz wdzięczności w postaci pieniądza, ale ma swoją kontynuację za pośrednictwem tej wdzięczności w kolejnych zamówieniach czy też propagowaniu konkretnego produktu czy idei. Nowy marketing, esencjonalny, w przeciwieństwie do tradycyjnego, dotyka sedna i pyta wprost o co chodzi w wymianie, co jest tym głównym źródłowym czynnikiem przepływu pieniędzy, dlaczego jedni ludzie je mają, a inni nie. Czynniki osobowościowe czy biznesowe ułatwiające sukces są dobrze rozpoznane. Tutaj wolałabym mówić o czynnikach esencjonalnych, czyli tych – nie bójmy się tego słowa – związanych z energią.

- A zatem, jaka energia leży u podstaw przepływu, u podstaw tego, że ktoś ma pieniądze, a ktoś inny ich nie ma?

- To, że ktoś nie ma pieniędzy zawsze jest związane z tym, że w jakiś sposób blokuje ich przepływ, nie jest otwarty. Być może podświadomie nimi gardzi, czy też za bardzo ich pożąda – bo może pożądając je generować, ale potem bardzo szybko je tracić. Nowa ekonomia, czy nowy marketing opierałyby się tak naprawdę na generowaniu wdzięczności. Każda rzecz i działanie, które powodują, że inni ludzie są wdzięczni za to, co dostają, będą chętnie opłacone i będą generować zysk.

 - Nie chodzi tu tylko o relację dostawca – odbiorca, czy sprzedawca – klient, ale także o relację pracodawca – pracownik. Tutaj też powinna pojawić się wdzięczność.

- To są poszczególne aspekty tej wdzięczności w kontekście różnych interakcji. Pracodawca jest wdzięczny pracownikowi za dobrze wykonaną pracę, pracownik jest wdzięczny przedsiębiorcy za stworzenie miejsca pracy, zatrudnienie i wynagrodzenie. To niby oczywiste, ale nie zawsze się o tym pamięta. Tylko w takich warunkach wzajemnej wdzięczności można tworzyć rzeczy trwałe i prawdziwe. Nowy biznes bazuje na idei nieoddzielania siebie od innych, na powiązaniu wzajemnym rzeczy i zdarzeń. To, co nadrzędne, to zachowanie powiązań, to jest kluczowe i decyduje wręcz o przyszłości tej planety. Idzie o to, czy zachowamy nasze powiązania, czy też zapuszkujemy się w swoim egoistycznym zysku. Podstawowe pytanie, które warto sobie zadawać, wchodząc w relacje, także biznesowe, to – zamiast „co ja z tego będę mieć ?” - raczej „do czego ja się mogę przydać ?” lub „jak mogę wykorzystać to, co mam, to co wiem i umiem do tego, by stworzyć jakieś dobro, jakkolwiek rozumiane”? To całkowita zmiana perspektywy, która ostatecznie generuje większy zysk. Jeśli popatrzymy na ludzi, którzy rzeczywiście mają duże pieniądze, do których pieniądze same płyną, to zauważymy, że płyną one do nich, cokolwiek by oni nie robili – to też daje do myślenia. Ci ludzie potrafią przejąć upadające biznesy, robić je w tym samym miejscu z udziałem tych samych środków i te biznesy kwitną. O czym to świadczy? Mają oni odpowiednią energię do tego, żeby te pieniądze przyciągać. Nie znaczy to oczywiście, że każdy człowiek posiadający duży majątek jest rozwinięty duchowo i że posiada tę właśnie energię i wibracje, które przyciągają pieniądze. Czasami jest inaczej. Ale wtedy, obcując z taką osobą, zobaczymy, że wprawdzie materialnie jest bogata, ale wewnętrznie uboga. Tacy ludzie nie potrafią się swoim bogactwem cieszyć, to bogactwo nie przepływa przez nich jak przez puste naczynie do brania i dawania. Jesteś tylko tym przez co to płynie, równie chętnie dzielisz się i wydając nie myślisz, że wydajesz, tylko wydając skupiasz się na tym, co dostajesz i cieszysz się, że możesz dać tak niewiele w zamian za tak wiele. Czy kupujesz lody, czy dom, dając w zamian pieniądze cieszysz się od razu z tego co dostajesz. Gdy dajesz komuś charytatywnie, to także coś dostajesz, coś niewymiernego, coś naprawdę wielkiego – wdzięczność tej osoby. To jest zasada win win – cieszy się ten, kto dostaje pieniądze od ciebie, a ty się cieszysz jeszcze bardziej. Dobrze jest wręcz dbać o to świadomie, intencjonalnie, żeby cieszyć się zawsze jeszcze bardziej. To jest ta wartość dodana – pilnujesz stanu swojego umysłu, ciesząc się bardziej dając, niż dostając. I to jest istota nowego biznesu: obserwuj siebie jak wydajesz pieniądze i jak do ciebie przychodzą. Czy jesteś wdzięczny za to, że one do ciebie przychodzą, czy może irytuje cię, że jest ich za mało, czujesz się pokrzywdzony, że nie przychodzi tyle, ile trzeba. 

- Są ludzie, którzy mają duże pieniądze, ale nie są szczęśliwi i zadowoleni ze swojego życia. To dość powszechny przypadek.

- Ludzie ci nie są naczyniem przepływu, wygenerowali zysk, ale nie wygenerowali go w istocie dla siebie. Te pieniądze są obok nich i służą podniesieniu ich prestiżu i napompowaniu ich ego, że są kimś lepszym. Ci ludzie nie mają wewnętrznej obfitości. Mieć pieniądze, to dysponować nimi z radością i wdzięcznością, a nie tylko mieć sumy na koncie i nie wiedzieć po co.

- Jak wytłumaczyć, że w biznesie, który jest wymianą, przepływem energii, trafiają na siebie właśnie tacy a nie inni ludzie? Czasami kontakt kończy się sukcesem, czasami porażką.

- Naprzeciw wychodzi doświadczenie życiowe nie tylko moje osobiste, ale wielu moich klientów. W psychoterapii to widać jak na dłoni, że ludzie przyciągają to, czym sami są i czego chcą tak naprawdę. Każde doświadczenie, nawet negatywne, prowadzi do rozwoju. Czasami bywa on bolesny, ale w zasadzie tylko wtedy, gdy nie przyjmujemy subtelnych sygnałów, które dostajemy od samych siebie, od swojego wyższego ja, które ma nas stymulować ku zmianie. Potrzebujemy wówczas mocniejszych bodźców i wtedy trafia nam się „gorzka lekcja” - wydawałoby się porażka - po to, żebyśmy wreszcie zobaczyli, o co chodzi w naszym życiu. Ale generalnie jesteś tym, co przyciągasz i czego się boisz, bo to jest tożsame. Jeśli się czegoś boimy, to generujemy obraz tego czegoś i to przyciągamy. Tak jak mówi się w technikach NLP, podświadomość nie zna słowa „nie” – jeśli czegoś nie chcesz, to tak samo to przyciągasz jak to, czego chcesz. Wiec uważaj, czego nie chcesz, uważaj czego chcesz. I najlepiej – wybierz zaufanie, spokój i ciszę.

- To postulat i rada, by w ciszy, „będąc w sobie” podejmować dobre decyzje biznesowe.

 - Wtedy przede wszystkim widzisz, kim jesteś. Sprowadza się to do tego, że nie oszukujesz się co do swoich prawdziwych talentów, czy wręcz powołania. Czujesz, wiesz i widzisz, co sprawia ci radość, co od zawsze robisz z wielką lekkością – to najlepszy klucz w ogóle do prowadzenia ludzi w coachingu zawodowym, przynajmniej używany przeze mnie. Zobacz i poczuj, co od dziecka przychodzi ci z łatwością, co dawało ci wielką frajdę i o czym może właśnie dlatego nie pomyślałeś, że może być twoją pracą. Bo słowo „praca” kojarzy się z wysiłkiem, z podległością, z przynależnością do systemu. Zobacz więc, co ci przychodzi z lekkością i znajdź kogoś, kto ci za to zapłaci. I nie ma w tym żadnego cynizmu. Z takim podejściem nie ulegniesz wypaleniu zawodowemu. Będziesz też czuł, jakie mają być kolejne kroki, będziesz miał do dyspozycji intuicję.

- Tradycyjnie pojmowany biznes podkreśla znaczenie planowania, budżetowania, wdrażania innowacji z wyprzedzeniem konkurencji. To jest ta intuicja?

- To, o czym mówię, zastępuje poniekąd wszystkie te strategie. Jeśli potrzebujesz dobrej kampanii reklamowej, to zatrudnij ekspertów, niech to zrobią. Nie w tym jednak leży moc i siła biznesów przyszłości. Trzeba wiedzieć, że zmienia się mentalność ludzi i pole morfogenetyczne z tym związane, czyli zbiorowa kolektywna świadomość. Oznacza to, że ludzie nie będą już kupować z tych samych powodów, dla których kupowali do tej pory. Kto to „złapie” i im szybciej to złapie, będzie w czołówce tych, którzy tworzą precedensy i biznes przyszłości – biznes oparty na wdzięczności i szacunku.

- Sukces biznesowy opiera się na innowacji, promocji, szukaniu przewagi konkurencyjnej poprzez obniżanie kosztów itp. To już nie wystarcza?

- Nowy marketing wykracza poza tradycyjne pojmowanie biznesu. Przecież musi być jakaś odpowiedź na niepokój milionów ludzi sfrustrowanych tym, co dzieje się w gospodarce światowej. Zmiana nastąpi, gdyż zmienia się profil pojedynczych jednostek, konsumentów, którzy przestają być podatni na proste kodowanie. Ludzie dokonują bardziej świadomych wyborów chociażby dlatego, że mają bezprecedensowy dostęp do informacji. Internet to jednocześnie przedłużenie naszego umysłu, rozszerzenie naszych zmysłów. Wchodząc w sieć stajesz się czymś więcej niż tylko jednostką, zagubioną i niekompetentną, odizolowaną. Intuicyjnie czujemy, że jesteśmy czymś więcej. Konsument staje się dzisiaj wymagający i niepodatny na manipulacje. Osobiście wierzę, że jesteśmy tą zmianą, którą chce być świat, jak mawiał Mahatma Gandhi. Są to równie silne globalne energie jak te, które prowadzą do degradacji planety, do zanieczyszczenia środowiska, do ekonomii skierowanej na zysk kosztem bezwzględnego wyzysku i niszczenia zasobów naturalnych. Przyszłość ma ekonomia oparta na szacunku, wdzięczności i … miłości! Oparta na tym, że szanujesz i kochasz to, czym sam jesteś i w czym jesteś. Dostrzegasz, że funkcjonujesz dzięki wymianie. Wdzięczności nigdy za dużo. To jest bezpieczne.

- Jednym słowem homeostaza.  System, jak żywy organizm, zawsze będzie dążył i dąży do równowagi. Wszystkie złe zjawiska makroekonomiczne i ekologiczne, które się nasilają na świecie, muszą być zrównoważone przez zjawiska pozytywne.

- To już jest fakt. Zmiana następuje w poszczególnych jednostkach, a tych jednostek przybywa. Po przekroczeniu pewnej krytycznej ilości istot świadomych następuje zmiana jakościowa w polu morfogenetycznym całego gatunku, czyli w tym przypadku gatunku ludzkiego. I wtedy lawinowo już następuje postęp. Dotykamy kwestii związanej z kwantowym skokiem świadomości. Nowa ekonomia będzie się rozprzestrzeniać w analogiczny sposób.                                                                                                    Warto tutaj przypomnieć postać Ernsta Schumachera, ekonomisty-mistyka, który już w 1973 roku w swojej książce „Small Is Beautiful”, doszedł do wniosków, które dopiero teraz zaczyna się rozumieć i które teraz przebijają się do powszechnej świadomości poprzez takie publikacje, jak np. „The Secret” Rhondy Byrne, czy przez inne pozycje tworzone przez różnych guru od finansów. Schumacher pisał o ekonomii małych rodzinnych przedsiębiorstw, która jego zdaniem uratuje świat przed korporacjonizmem, który jest absolutnie ślepym zaułkiem. Remedium to powrót do sytuacji, gdzie przekazuje się z pokolenia na pokolenie pasję do robienia czegoś. Dywany perskie, prawdziwe, jedwabne są dobrym przykładem pasji, najwyższej jakości, ponadczasowości. Mają one te wibracje, które powodują, że chcesz tego dotykać i z tym obcować, zakochujesz się w tym. Ludzie zaczynają szukać tego typu wartości, niekłamanej, w której czuje się pasję i serce. Tak powstają buddyjskie thanki i prawosławne ikony. Muszą być one tworzone przez świętą osobę, o świętym czasie i w świętym miejscu. Znaczy to, że już stan umysłu, dobre intencje, czyli ta czystość wyjściowa, są warunkiem tworzenia dzieła najwyższej jakości. Jak wiadomo dzieła wiecznotrwałe, tworzone właśnie z tym „świętym nastawieniem”, emanują mocą. Jestem przekonana, że wykonywanie dzieł najwyższej próby nie musi ograniczać się do sztuki. Dlaczego ma to nie dotyczyć także biznesu, architektury, wytwórczości czy w ogóle wszelkiej działalności człowieka?

Deepak Chopra, twórca nowych teorii z zakresu wewnętrznego rozwoju człowieka, jest przekonany, że interesy można robić z niebywała lekkością, ponieważ w nowej ekonomii nie ma tego mieszczącego się w pozytywistycznym paradygmacie wysiłku, trudu i pracy u podstaw, nie ma obsesyjnego myślenia o przełożeniu wkładu na zyski. Ty pilnujesz po prostu siebie, swoich intencji, jakości tego, co dajesz, pilnujesz jakości relacji z twoimi pracownikami, kontrahentami, a reszta dzieje się sama.

- Czy barter oraz powstające ostatnio tzw. „banki czasu”, pospolite ruszenie ludzi szukających nowych, lepszych form wymiany, to dobre narzędzia, przygotowujące grunt pod zmiany, o których tu mowa?

- Można tu mówić o dwóch aspektach zjawiska. Z jednej strony barter uczy otwartości na wszelką obfitość, jest związany z uważnością na to, czy nie chodzi ci o pieniądz opacznie rozumiany jako władza, jako moc, jako JA-ego. Być zawsze otwartym na barter to ważna lekcja dla ludzi tworzących biznes. Druga strona – barter, bank czasu, czy jakakolwiek inna bezgotówkowa forma wymiany nie powinna opierać się na pogardzie dla pieniądza, bo to kolejna pułapka. Są grupy ludzi „duchowo rozwijających się”, którzy negują pieniądz, gardzą nim. Pozwalają sobie w ramach – powiem tu odważnie – pewnego niechlujstwa duchowego i umysłowego odrzucać pieniądz jako zły, na usprawiedliwienie swojego braku otwartości. To znowu blokowanie się na przepływ. Te blokady zawsze mają odzwierciedlenie w ciele, nad czym można przecież pracować. Dlatego gdyby myśleć o warsztatach z nowej ekonomii dla biznesmenów, to nierozłączną ich częścią byłaby praca z ciałem, z energiami i napięciami w ciele, obserwacja, gdzie się one objawiają. Garbienie się czy też „brzuszek” są właśnie manifestacją blokad w ciele, bronieniem się przed czymś, „otaczaniem się” – to wszystko można zmienić.

Przedsiębiorca nowej ekonomii to osoba szczęśliwa, emanująca dobrą energią, bo przecież taka energia, pasja „zaraża”. Mówi się nie od dziś o znaczeniu zasobów ludzkich w biznesie. Podkreślmy na koniec, że zasobem ludzkim jesteś przede wszystkim ty sam i to jest najlepsza inwestycja jaka może istnieć. W tym kontekście poziom na jakim utrzymujemy własną radość i wdzięczność za wszystko, co nas spotyka, ma znaczenie. Od tej uważności zależy bardzo wiele. Życiorysy wielkich milionerów dowodzą, że porażki były przez nich traktowane jako wyzwanie i lekcja, bo mieli obfitość w umyśle. Nawet gdy tracili do zera, bogactwo w ich umyśle było ciągle na tym samym poziomie dzięki czemu szybko odtwarzali, a nawet pomnażali swój majątek. Pieniądz jest tylko fizyczną manifestacją stanu umysłu. Przy takim podejściu nie tylko biznes staje się lżejszy, ale także całe nasze życie.

- Dziękuję za inspirujące refleksje.

Artykuł ukazał się w czasopiśmie CUBS Men’s Magazine, November 2012/XI (6)